henri charriere'in hayat öyküsünü anlatmış olan 1973 tarihli amerikan yapımı film ve kendisinin yazmış olduğu aynı isimli kitaptır.
filminin ve kitabının birbirinden tamamen ayrı değerlendirilmesi gerekir, çünkü
normalde bilindiği gibi zaten filmler veyahut diziler uyarlandıkları kitaplar kadar zevk vermezler. bunun sebebi de, kitaptaki geniş anlatımları 2-3 saatlik bir sinema filmine aktarılma zorluğu görülebilir. çok da normal bir şeydir.
ama "papillon" konusunda olan bundan biraz daha fazlası diye düşünüyorum. çünkü kitabın aksine kelebek'in gerçekten ne düşündüğü, nasıl birisi olduğu hakkında çok az bilgi verilmiş. bu söylediğime eminim ki kitabı okuyanlar hak vereceklerdir. kelebek, sadece özgürlük düşkünü bir insan değildir. onurlu, mert ve hümanisttir. her ne kadar filmdeki sahilde balta fırlattığı sahne tam tersini söylemiş de olsa, hiç bir zaman birisinin (özgürlüğüne kasteden gammaz dışında) hayatına kastetmemiştir.
ayrıca, yerli halkların kelebek'e yaklaşma sahneleri atlanmış, kızılderili konusu yanlış işlenmiş, böylece de bence kitabın ana fikrini kaçırmış oluyor. henri charriere'in anlatmak istediği, kendi ülkesi ona o kadar zulmetmişken ve geri dönse dahi mahkum gözüküyle bakacaklarından eminken, hiç tanımadığı insanlar, hiç gitmediği ülkenin vatandaşları ona insan gibi davranmış ve kucak açmışlardır.
toparlamak gerekirse, eğer kitaptan ve henri charriere'den ayrı düşünülürse elimizde bir başyapıt var. ama bu başyapıtın henri charriere ve anlatmak istedikleriyle hiçbir ilgisi yok maalesef.