Doğu Karadeniz bölgesinde rumi takvimle yılbaşıdır. 13-14 Ocak gecesine tekabül eder. Yörenin yaşlı insanlarından çok az bir kısmı ise hala mahalli ay isimlerini kullanırlar. Tabi yılbaşı 14 Ocak’ta başladığı için aybaşı/sonu kavramı da değişiklik gösterir.
14 Ocak / 13 Şubat – Kalandar 14 Şubat / 13 Mart – Küçük ay 14 Mart / 13 Nisan – Mart 14 Nisan / 13 Mayıs – Abril 14 Mayıs / 13 Haziran – Mayıs 14 Haziran / 13 Temmuz – Keres / Kiraz ayı 14 Temmuz / 13 Ağustos– Orak Ayı 14 Ağustos / 13 Eylül – Ağustos / Çürük Ayı 14 Eylül / 13 Ekim – İstavrit Ayı 14 Ekim / 13 Kasım – Avara / Üzüm Ayı 14 Kasım / 13 Aralık – Koç Ayı 14 Aralık / 13 Ocak – Sığırkoyan, Karakış, İstiyanar
Kalandar gecesi kapı kapı dolaşan çocuklar torbalarını açıp, yiyecek, yemiş, para vs isterler bununla beraber bir tekerleme söylerler. Tekerlemeler çeşitlilik gösterse de aşağıya bir örneğini bırakıyorum.
kalandaris kulandaris erkek uşak dişi buzak ver allah ver dolsun bucak
Bahsettiğim olay size bir şeyi anımsatıyor değil mi * (bkz: halloween)
E zaten Kalandar neyi çağrıştırıyor ki * (bkz: calendar)
Kalandardan sonra kapıdan geçen ilk kişinin özelliklerine göre bir yıl geçirileceğine inanılırdı, o yüzden sevilmeyen evlere uğursuz insanlar yollanırdı. Sevilen ailelere ise şanslı veya iyi insanlar gönderilirdi. Aile de gelen kişiyi eve sokmamaya veya memnuiyetle kabule çalışırdı.
Trabzon ve civarında parmakla sayılacak kadar az da olsa yaşatılmaya çalışılan Kalandar geleneğinde bir seyirlik oyun da varlığını sürdürmektedir. Linkini aşağıya bırakıyorum. Konuşulan dil ise Trabzon Rumcası olan Romeika’dır.