ikinci dünya savaşı'nda taraflar gün gün gelişen etkenler ile şekillenirken, savaşın mihver ve müttefik tarafları kimi zaman birbirlerine resmi bir savaş ilanı ederek, kimi zaman da herhangi bir bildiri sunmadan savaşa dahil olmuşlardır. savaşın tarafları ve savaşa giriş şekilleri;
1 eylül 1939'da almanya, daha öncesinde verdiği ultimatomun ardından polonya'ya savaş ilan eder ve sabaha karşı 04:45'te polonya'yı işgal işgal eder.
almanya'nın polonya'yı işgale girişip ikinci dünya savaşı'nın açılışını yaptığı bu saldırının hemen sonrasında, yine 1 eylül 1939'da, slovak cumhuriyeti de polonya'ya savaş ilan etmeden işgale katılır.
polonya işgalinden 2 gün sonra, 3 eylül 1939'da birleşik krallık, londra saatiyle 23:15'te başbakan neville chamberlain'in yaptığı ultimatom konuşmasının ardından almanya'ya savaş ilan eder ve dominyonları avustralya ile yeni zelanda da savaş ilanına dahil olur. aynı gün içerisinde fransa ile himayesi altındaki tunus da almanya'ya savaş ilan eder.
4 eylül 1939'da kuveyt ve nepal, almanya'ya savaş ilan eder.
5 eylül 1939'da, tunus'a göre otonomi yönünden daha serbest olan bir diğer fransız mandası fas ile commonwealth mensubu güney afrika da almanya'ya savaş ilan eder.
10 eylül 1939'da kanada, umman ve bahreyn, almanya'ya savaş ilan eder.
17 eylül 1939'da sovyetler birliği, polonya'ya savaş ilan etmeden ülkeyi doğudan işgal eder.
10 kasım 1939'da mavera-i ürdün (transürdün), almanya'ya savaş ilan eder.
28 kasım 1939'da, 1932 yılında imzalanmış olan saldırmazlık antlaşmasının tek taraflı olarak kaldırıldığı sovyetler birliği tarafından fin hükümeti'ne bildirilir ve 2 gün sonra 30 kasım 1939'da sovyet orduları savaş ilan etmeksizin finlandiya’'yı işgal eder. (kış savaşı)
9 nisan 1940'ta, almanya savaş ilan etmeden danimarka ve norveç'i işgal eder.
12 nisan 1940'ta, birleşik krallık savaş ilan etmeden konumunun stratejik önemi sebebiyle faroe adaları'nı işgal eder.
10 mayıs 1940'ta almanya, lüksemburg, belçika ve hollanda'yı işgal eder. saldırı başlamadan bir gün evvel belçika'nın berlin'deki askeri ateşesi, almanların bir gün sonra saldırmayı planladığını kurmaylara bildirmiştir. işgalin başladığı gün alman elçi dr julius graf von zech-burkersroda, hollanda dışışleri bakanı eelco nicolaas van kleffens'e bir mesaj iletir ama bu mesaj açık bir savaş ilanından çok bir tehdittir. mesaj ile, tıpkı bir ay önce danimarka'nın içine düştüğü durum gibi askeri bir himaye altına gireceğini gören hollanda'nın direnişten vazgeçip teslim olması beklenir. mesaj iletildiğinde alman orduları hollanda sınırını geçmek üzeredir. lüksemburg da herhangi bir savaş ilanı olmadan işgal edilir. yalnızca 425 askeri ve 246 kolluk kuvveti olan lüksemburg, fransa ve ingiltere desteği ile almanya'ya karşı durmaya çalışır.
almanya'nın benelüks ülkelerini işgal ettiği tarih olan 10 mayıs 1940'ta, birleşik krallık da izlanda'yı savaş ilan etmeden işgal eder.
10 haziran 1940'ta italya, fransa ve birleşik krallık'a savaş ilan eder. bu ilan ile aynı gün, kanada da italya'ya savaş ilan eder.
11 haziran 1940'ta güney afrika, avustralya ve yeni zelanda da italya'ya resmen savaş ilan ederler.
25 haziran 1940'ta birleşik krallık, vichy fransası'na savaş ilan etmeden direkt saldırır. 8 temmuz 1940'ta birleşik krallık, vichy hükümeti ile arasındaki bütün diplomatik ilişkileri sonlandırır ve alman kuklası olan bu hükümeti artık tanımaz.
9 eylül 1940'ta italya, mısır'ı savaş ilan etmeden işgal eder.
22 eylül 1940'ta japonya, kuzey endonezya'daki fransız bölgelerini savaş ilan etmeden işgal eder.
23 eylül 1940'ta birleşik krallık, avustralya ve charles de gaulle'ün liderliğindeki özgür fransa, vichy fransası'nın batı afrika'daki topraklarini savaş ilan etmeden işgal eder.
ekim 1940'ta karışıklıkları fırsat bilen tayland, savaş ilan etmeden vichy fransası'nın endonezya topraklarını işgal eder.
28 ekim 1940'ta italya, önceden verdiği bir ultimatomun ardından yunanistan'ı işgal eder.
5 şubat 1941'de özgür fransa, italya'ya savaş ilan etmeden saldırır. doğu afrika'daki italya toprakları, özgür fransa, sudan ve birleşik krallık tarafından işgal edilir.
6 nisan 1941'de almanya, yunanistan'da işgali eline yüzüne bulaştıran italyanlar yüzünden yunanistan'a savaş ilan eder ve aynı gün işgal başlar. aynı gün almanya ile italya, yugoslavya'yı da herhangi bir savaş ilanı olmadan işgale girişir.
7 nisan 1941'de, bir gün önce mihver devletlerince işgal edilen yugoslavya, macaristan'ı işgal eder.
14 nisan 1941'de almanya, mısır'ı savaş ilanı olmadan işgal eder. kuzey afrika cephesi için afrikakorps'u ve erwin rommel'i bu cepheye süren almanlar, kanal bölgesine doğru harekata başlar.
2 mayıs 1941'de birleşik krallık, ırak'ı işgal eder.
8 haziran 1941'de özgür fransa ve birleşik krallık, vichy fransası'nın kontrolündeki suriye ve lübnan'ı işgal ederler.
22 haziran 1941'de almanya, italya ve romanya, sovyetler birliği'ni işgal ederler. aynı gün tuva cumhuriyeti, almanya'ya savaş ilan eder.
25 haziran 1941'de finlandiya, sovyetler birliği'ne savaş ilan edip barbarossa harekatı'na kuzeyden dahil olur.
27 haziran 1941'de macaristan da sovyetler birliği'ne savaş ilan eder ve barbarossa harekatı'nın küçük bir parçası haline gelir.
25 ağustos 1941'de birleşik krallık, avustralya ve sovyetler birliği, iran'ı işgal eder.
5 aralık 1941'de birleşik krallık, finlandiya'ya, romanya'ya ve macaristan'a savaş ilan eder.
7 aralık 1941'de japonya, pearl harbor baskını ile amerika birleşik devletleri'ne saldırır ve bu saldırıdan 1 saat sonra abd'ye savaş ilan eder. bir gün sonrasında da malaya ve hong kong'u işgal edip singapur'u bombalayan japonya, birleşik krallık'ın da karşısında cephe alır.
7 aralık tarihinde japonya'nın müttefiklere saldırmasının ardından avustralya, kanada, panama ve yeni zelanda, hem japonya'ya hem de macaristan, finlandiya ve romanya'ya savaş ilan ederler.
8 aralık 1941'de, amerika birleşik devletleri, birleşik krallık, kosta rika, güney afrika, dominik cumhuriyeti, el salvador, guatemala, haiti, honduras, hollanda, nikaragua ve filipinler, japonya'ya savaş ilan ederler. aynı gün moğolistan da almanya'ya savaş ilan eder.
9 aralık 1941'de çin, jjaponya'ya, almanya'ya ve italya'ya savaş ilan eder. çin ile japonya, 1937'den beri savaş halindedir.
11 aralık 1941'de almanya ve italya, amerika birleşik devletleri'ne savaş ilan eder. aynı gün içerisinde abd de bu iki mihver devletine savaş ilan eder. yine 11 aralık 1941'de sürgündeki polonya hükümeti, japonya'ya savaş ilan eder ancak japonya başbakanı hideki tojo, polonyalıların özgürlük için savaştıklarını belirterek bu savaş ilanını ingiliz baskıları sonucunda verdiklerini beyan ederek kabul etmez.
12 aralık 1941'de romanya ile bulgaristan, abd ile birleşik krallık'a savaş ilan ederler. aynı gün hollanda ve avustralya, portekiz'in doğu endonezya'daki kolonisi timor'u işgal ederler. portekiz ise savaş boyunca tarafsız kalacak ancak bölgenin japon işgali sırasında müdafaası için müttefiklerle birlik olacaktır.
13 aralık 1941, birleşik krallık, güney afrika ve yeni zelanda, bulgaristan'a savaş ilan eder.
14 aralık 1941'de bağımsız hırvatistan, birleşik krallık ve abd'ye savaş ilan eder.
15 aralık 1941'de bulgaristan başbakanı, parlementonun ve naibin onayı olmadan, abd büyükelçisine sözlü olarak abd'ye savaş ilan ettiklerini bildirir. büyükelçi, bu ilanı yazılı olmadan yetkililere bildiremeyeceğini belirtir ve bulgaristan 2 gün sonra abd'ye yazılı olarak savaş ilanını bildirir.
16 aralık 1941'de sürgündeki çekoslavakya hükümeti, almanya, italya, finlandiya, romanya, macaristan, japonya, bulgaristan ve bağımsız hırvatistan'a savaş ilan eder.
17 aralık 1941'de arnavutluk, abd'ye savaş ilan eder.
20 aralık 1941'de belçika, japonya'ya savaş ilan eder.
1 ocak 1942'de arkadya konferansı'nda toplanan milletler cemiyeti, mihver devletleri'ne savaş ilan eder.
6 ocak 1942'de avustralya, bulgaristan'a savaş ilan eder.
16 ocak 1942'de ırak, almanya'ya, japonya'ya ve italya'ya savaş ilan eder.
25 ocak 1942'de tayland, birleşik krallık ve abd'nin pasifikteki kuvvetlerine karşı japonya ile birleşerek saldırır. aynı gün birleşik krallık, güney afrika ve yeni zelanda, tayland'a savaş ilan ederler.
12 şubat 1942'de peru, almanya'ya ve japonya'ya savaş ilan eder.
19 şubat 1942'de japonya, portekiz'in doğu endonezya timor'daki topraklarını işgal eder ve oradaki portekiz, avustralya ile hollanda askerlerine saldırır.
5 mayıs 1942'de güney afrika, hollanda, belçika kongosu ve sürgündeki polonya hükümeti'nin deniz kuvveti desteği ile birleşik krallık, vichy fransası'nın kontrol ettiği madagaskar'ı işgal eder.
22 mayıs 1942'de meksika, almanya'ya, italya'ya ve japonya'ya savaş ilan eder.
5 haziran 1942'de abd, macaristan'a, romanya'ya ve bulgaristan'a savaş ilan eder.
13 haziran 1942'de, birleşik devletler içerisindeki yerliler konfederasyonu olan irokualar birliği, almanya, japonya ve italya'ya savaş ilan eder.
22 ağustos 1942'de brezilya, italya'ya ve japonya'ya savaş ilan eder.
8 kasım 1942'de abd ve kanada kuvvetleri, vichy fransası kontrolündeki kuzey afrika topraklarına meşale harekatı ile girerler ve ingilizlere destek olurlar.
10 kasım 1942'de almanya ve italya, vichy fransası'nın yönettiği güney fransa bölgesini işgal ederler. toluon ve korsika'daki fransız limanları, lojistik açısından önemli konumları sebebiyle ana hedeftir.
12 kasım 1942'de, meşale harekatı ile kuzey afrika'ya gelen abd kuvvetlerinin hamlesine karşı almanlar, tunus'u işgal ederler. tunus'ta abd yardımı gelene dek direnen müttefikler, bu bölgedeki kilit çatışmalar sonunda mihver kuvvetlerini yenecek ve almanları kuzey afrika'dan çıkaracaklardır.
14 aralık 1942'de etiyopya, italya'ya, japonya'ya ve almanya'ya savaş ilan eder. yıllardır italyan işgalinde olan etiyopya, birçok bölgesi işgal edilmiş olmasına rağmen vatansever etiyopya hareketi ile birleşen gerilla direnişi sayesinde 1936'da italya'nın ele geçirdiği başkent addis ababa'yı kurtarmış ve resmi bir hükümet kurmuştur.
20 ocak 1943'de şili, mihver devletleri ile ticari ve diplomatik ilişikleri yoğun olsa da, abd'nin baskısı ile almanya ve italya'ya savaş ilan eder.
2 nisan 1943'te mihver devletleri'ne savaş ilan eden bolivya, müttefiklere resmi olarak 7 nisan 1943'te katılır. coğrafi konumu ile savaştan kısmen izole olan bolivya, savaşa asker göndermese de zengin kalay madenleri müttefiklerin birçok ihtiyacını karşılamıştır.
1 eylül 1943'te, wang jingwei liderliğinde 1940 yılında kurulmuş olan çin cumhuriyeti yeniden düzenlenmiş ulusal hükümeti, mihver devletleri'ne savaş ilan eder.
9 eylül 1943'te iran, almanya'ya savaş ilan eder.
taraf değiştirmesi ile ünlü olan italya, 13 ekim 1943'te almanya'ya savaş ilan eder. mussolini'nin iktidardan düşmesi üzerine kral tarafından hükümetin başına atanan pietro badoglio, almanya'nın ispanya büyükelçisi aracılığı ile savaş ilanını almanlara iletir.
26 kasım 1943'te, mihver devletleri ile ticaret halinde olan kolombiya, alman u-bootlarının gemilerini batırması sebebiyle almanya'ya savaş ilan eder.
17 ocak 1944'te özgür fransa, polonya, kanada, hindistan, yeni zelanda, avustralya, güney afrika, italya, birleşik krallık ve abd, kuzey italya'da kurulan italyan sosyal cumhuriyeti'ni işgal ederler. mussolini'nin iktidardan düşüp tutuklanması üzerine, adolf hitler kendisini kurtarmak için en iyi komandosu 'otto skorzeny''yi gönderir. il duce, meşe harekatı ile kurtarılmış ve kuzey italya'daki albert kesselring komutasındaki almanların kontrol ettiği bölgede bu devleti kurmuştur.
27 ocak 1944'te liberya, almanya'ya ve japonya'ya savaş ilan eder.
6 haziran 1944'te müttefikler, kıta avrupası'na batıdan bir çıkarma yaparak almanya'nın yönettiği fransa bölgesini işgal ederler ve avrupa'nın içlerine doğru sarkarlar. paris'in kurtuluşu ile tekrar resmi bir fransız hükümeti kurulur ve almanya'ya savaş ilan eder.
28 haziran 1944'te romanya taraf değiştirir ve almanya ile macaristan'a savaş ilan eder.
5 eylül 1944'te sovyetler birliği, bulgaristan'a savaş ilan eder.
8 eylül 1944'te sovyetlerin savaş ilanından 3 gün sonra bulgaristan da taraf değiştirir ve almanya'ya savaş ilan eder.
15 eylül 1944'te almanya, finlandiya'nın lapland bölgesini işgal eder. barbarossa harekatı'nı karşılayan ve karşı taarruza kalkan sovyetler birliği, finlandiya'nın direncini kırmış ve iki devlet ateşkes antlaşmasına doğru ilişkiler kurmuştur. bunu gören almanya, savaş ilan etmeden derhal fin topraklarını işgal etmiştir.
23 eylül 1944'te, japon işgali sonrasında kurulan ikinci filipinler cumhuriyeti, amerika birleşik devletleri'ne ve birleşik krallık'a savaş ilan eder.
2 şubat 1945'de ekvador, almanya'ya ve japonya'ya savaş ilan eder.
7 şubat 1945'te arjantin ve paraguay, almanya ile japonya'ya savaş ilan ederler. 15 şubat'ta venezuela ve uruguay da bu iki mihver devletine savaş ilan ederler.
21 şubat 1945 ise savaşın dönüm noktasıdır çünkü san marino, almanya'ya savaş ilan etmiştir.
23 şubat 1945'te türkiye cumhuriyeti, japonya'ya ve almanya'ya savaş ilan eder.
24 şubat 1945'te mısır, 26 şubat'ta da lübnan ve suriye, almanya ile japonya'ya savaş ilan ederler.
28 şubat'ta suudi arabistan önce almanya'ya, sonra 1 nisan'da da japonya'ya savaş ilan eder.
3 mart 1945'te taraf değiştiren finlandiya, almanya'ya savaş ilan eder.
11 nisan 1945'te şili, japonya'ya savaş ilan eder.
6 temmuz 1945'te brezilya, japonya'ya savaş ilan eder. 9 temmuz'da norveç de japonya'ya savaş ilan eder.
14 temmuz 1945 tarihinde italya, japonya'ya savaş ilan eder.
8 ağustos 1945 tarihinde sovyetler birliği de japonya'ya savaş ilan eder. sovyetlerin japonlara savaş ilanı, ikinci dünya savaşı'nın son resmi savaş ilanıdır. sovyetlerin mançurya'yı işgal etmesi üzerine moğolistan da bu işgale katılır ve bu bölgedeki japon topraklarına sovyetler ile birlikte saldırır.