çok ilginç ve kendine has bir tasarıma sahip, askeri casusluk için geliştirilmiş jet uçağı. amerika tarafından sovyetler birliği topraklarında casusluk faaliyetleri yürütebilmek için lockheed martin firması ile üretilmiştir. ilk uçuşunu 1964 yılında yapmıştır. zamanla sscbsr-71 'i önleyebilecek uçaklar geliştirince yavaş yavaş kullanımdan çekilse de, resmi olarak 1998 yılına kadar nasa gibi birkaç kurumda daha uzay araştırmaları ve eğitim uçuşları için kullanılmıştır.
bu arada uçağın asıl ismi sr-71 değil rs-71. üretim aşamasında proje kamuoyuna duyurulurken dönemin abd başkanı lyndon baines johnson bu rs-71 ismini yanlış telaffuz edince kimse bozuntuya vermemiş, böylece uçak da bir anda sr-71 olmuştur.
gerçekten çok ikonik bir uçak. her şeyden önce, amacına uygun olarak, fark edilmeden sovyet topraklarına girebilmesi veya fark edilse bile önlenememesi için çok yüksek hıza ve çok yüksek bir irtifada uçabilme kabiliyetine sahipti. çıkabildiği, daha doğrusu kendi kulvarında sadece kendisinin çıkabildiği en yüksek irtifa 25.900 metreydi. bu neredeyse uzayda uçtuğu anlamına gelir ki zaten zamanında uçağın en fazla kullanıldığı kurumlardan biri de nasa'dır. ayrıca sr-71 saatte 3500 km gibi muazzam hızlara çıkabiliyordu (1974 yılında new york - londra arasını 1 saat 54 dakikada uçarak bu konuda bir rekora da imza atmıştır). çok hızlı ve çok yüksekte olunca da, sscb radarları onu fark etse dahi sovyet topraklarında radara yakalanma derdi olmadan uzun yıllar uçabilmiştir.
irtifası ve hızı yanında sr-71, aynı zamanda dünyanın ilk gerçek anlamda "hayalet" yani stealth teknolojisine sahip uçaklarından da biriydi. yüksek hızda uçtuğu için yüzeyinde meydana gelecek ısınma ve sürtünmeye karşı dayanabilecek kompozit malzemelerden üretilmişti ve bu da radarda görünmesini güçleştirip, radar ekosunu azaltıyordu. ayrıca üzerindeki boya radar dalgalarını absorbe edecek nitelikteydi. tasarımındaki ilginçliklerden biri de diğer uçakların aksine motorunun uç kısmında bulunan konik yapıdır ki bu koni, motora giren hava miktarını ayarlıyordu. yüksek irtifada iken motora giren havanın sıkışmasını, dolayısı ile daha kolay ısınmasını sağlardı. tasarımındaki bu kendine has noktaları sr-71'i askeri havacılık tarihi açısından çok özel bir yere koyar. tabii bir yandan da üretimi ve uçurması çok maliyetli bir uçaktı, kullanımdan çekilmesinin nedenlerinden biri de budur. zaten sadece 32 sr-71 üretilmiştir.
sr-71 -en azından bilgimiz dahilinde- silah vs. taşısın veya saldırı yapsın diye üretilmiş bir uçak değildi ama mecburi olarak çok güçlü motorlara sahip olmasının da etkisi ile küçük bir uçak da değildi . 2 kişilik bir mürettebata sahipti. 32 metre uzunluğunda, yaklaşık 6 metre yüksekliğindeydi ve kanat alanı 170 m2 idi. boş ağırlığı 30 tonken, azami kalkış ağırlığı 78 tondu.
wikipedia sayfasında sr-71 ile ilgili "Kulvarında dünyanın en hızlı ve en yüksek irtifada uçabilen operasyonel insanlı uçağıdır." cümlesi geçiyor. ben de, kendi zamanındaki teknolojinin sınırları zorlanarak üretilmiş ve bugün dahi kırılamayan rekorlara imza atmış uzay gemisi kılıklı bu uçağın , askeri havacılık için önemli dönüm noktalarından biri olduğunu düşünüyorum. soğuk savaşın gerilimli yıllarından insanlığa miras kalmış pek çok teknolojik gelişmeden sadece biri...