sosyal medyanın zararları, yararları hala tartışılan popüler konulardan biri. yalnızca facebook hesabı olan ve onu da öngörüldüğü şekliyle kullanmayan biri olarak sosyal medyanın insanlığın çöküşünde ciddi bir payı olduğu görüşündeyim. sosyal medya da tıpkı televizyon gibi faydalı olabilecek bir ürünken toplumsal ortamda konumlandığı yer olarak topluma ölümcül zararlar veriyor. bunun temel nedenlerinden biri de kanımca toplumsal olarak kırılgan oluşumuz, teknolojiyi topluma uyarlayacağımıza teknolojinin toplumu kendine uyarlamasına izin vermemiz. bizden önceki nesil benzer süreci televizyon ile yaşadı ve toplum tv toplumu haline geldi fakat sosyal medya etkisindeki toplumun radikal değişimiyle kıyaslarsak o değişim hiçbir şeydi.
insan hem fiziksel hem sosyal olarak hayatta kalabilmek için toplumun bir parçası olmak, beğenilmek ve kabul görmek ister. toplumun bir parçası olabilmek için toplumla iletişim halinde olmak zorundayız. tarihsel süreç boyunca insan temas ederek, duyarak, görerek iletişim kurmuş; kendi benliğini, kişiliğini bu iletişim şekliyle topluma sunmuş ve bu şekilde varlığını devam ettirmişti. görece daha sağlıklı olan bu iletişim şekline ek olarak sosyal medya yeni bir iletişim modeli yarattı. aracılı iletişim olarak tanımlanan bu iletişim türü görmeden, duymadan, temas etmeden iletişim kurmamızı; iletimizi aynı anda normalden çok daha fazla ve değişik katmandan kişilere sunmamızı sağladı. önceki iletişim türünden farklı olan bu iletişim türünün 'bir sıçrayışta' kullanılmaya başlanması ve fazlaca yaygınlaşması insanların normal yaşantısı ve ruh halinde radikal değişimler yarattı. bu iletişim modelini nasıl kullanması gerektiğini bilemeyen insanlık kısacası onun elinde murdar oldu. bu teknoloji, teknoloji olarak adlandırılabilir mi bilmiyorum, insanlığa fazla geldi ve şimdi onu tüketiyor.
sosyal medyanın en bilinen ve tekrarlanan zararlı etkisi kişinin kendini olduğu gibi yansıtmaması, sanal benlikler kurgulaması ve bunun için oldukça özel bir çaba sergilemesi. insanlar olmak istediği kişiymiş gibi kendini sunmak için saatlerini harcıyor, öyle olmak için çabalamak yerine. topluma kendini pazarlamak için harcanan zaman ve emek aslında bir hiç için. bunun ne kadar hastalıklı bir ruh hali olduğunu söylemeye gerek yok ama toplumun büyük bir kısmı böyle. bu önceden yapmadığımız bir şey değildi. insanların büyük bir kısmı geçmişte de kendini daha zeki, daha başarılı, çoğu şeyde olduğundan daha iyi olduğunu göstermeye çalışırdı çünkü toplum tarafından beğenilmek, kabul görmek gibi bir ihtiyaç içindeyiz fakat şu an sosyal medya vasıtasıyla 'mış gibi yapmak' daha kolay ve daha ulaşılır, 'mış gibi yapmak' için çok büyük çabalar gerekmiyor ve gerçeğin algılanması daha zor, en önemlisi 'mış gibi yapmak' artık hastalıklı bir hal aldı.
bir diğer durum ise iletişimde mesajın arka planda kalması, sürekli iletişim içinde kalma durumu. sürekli twit atmaya çalışmak, fotoğraf paylaşmak, bir şeyler yazmak, iletişim kurmak için iletişim kurmak. bu durum da insan için yabancı ve yeni bir şey, sosyal medya olmasa böyle abartılı davranışlarda bulunan insanları hayatımızdan uzaklaştırırdık ama şimdi onları takip ediyoruz.
bir diğer zararlı etki ise sadece sosyal medya ile ilgili olmasa da insanların artık daha az dışarı çıkması ve sosyalleşmemesi. çünkü tek bir aletle istediği kişiye ulaşabilir -ki bu iletişim modelinin en yararlı özelliği - ve toplumun parçası olmayı evinin salonunda da gerçekleştirebilir. fakat zamandan ve mekandan yalıtılmış bu iletişim türüyle kişi sosyalleşmiş olmaz. dışarı çıkan sosyal medya bağımlısı kişilerde gözlemleyebileceğimiz akıllı telefonlardan gözünü alamama durumu daha vahimdir. sevdikleriyle bir yerde otururken aynı zamanda facebookta takılıyorsa orada olduğu söylenebilir mi? aslına bakılırsa sosyal medya 'dışarı çıkmaları' da değiştirmiştir, iki sohbet bir twitter... iki sohbet daha, az biraz instagram... hem orada hem burada, aslında hiçbir yerde.
bu durum kendi piyasasını yarattığı ve desteklediği için, akıllı telefon ve yan uygulamalar, reklamlar, uzun bir süre daha devam edeceği ve destekleneceği bir gerçek. bireysel olarak bir şeyler yapılabilir mi bilmiyorum ama bu sosyal medya iletişimine yeni ve doğru bir yön vermek kişinin kendi hayat kalitesini artırmanın ötesinde toplum için çok önemli.