belirli bir mekanik (oyunun oynanma şeklini ve devinimini dolayısıyla dinamiğini sağlayan uygulama biçimi) veya birden çok mekaniğin işleyişiyle, belirlenmiş amaç için (genelde en çok victory point kazanmak ya da sonuçtaki hedefe ulaşmak vs) kurallar çerçevesinde "action" alıp oynanan oyunlardır. board game denmesinin sebebi oyunların bir "board" (ana temanın hakim olduğu oyuncuların "component" **** lerini yerleştirdiği ve oyun akışının sürdürüldüğü) üzerinde oynanmasından dolayıdır. Oyun kelimesinin cazibesine kapılan insanlar için sonsuz büyüklükte bir evrene giriş kapısıdır. Öyle ki 2020 yılında çok büyük çoğunluğun aklına oyun kelimesi ile elektronik platform birleşik halde gelir, ancak board game tarihi çok çok daha eskidir. Eski derken milattan önce kadar. Hatta milattan önce derken günümüzden yaklaşık 5500 yıl önce. en.wikipedia.org/... O tarihlerden (M.Ö 2000) günümüze kadar gelen ve hala dünya çapında oynanan çok prestij sahibi olanı da vardır. **en.wikipedia.org/... insanlığın çok şey borçlu olduğu* designer'lar tarafından bu evren sonsuzlaştırılmış ve içinden çıkılmaz bir harikalar diyarına dönüştürülmüştür. Ülkemizde en bilineni (bkz: monopoly) olan ve maalesef monopoly haricinde risk (gizli hedef) ve bu oyunlardan türemiş yerli versiyonlar* (son dönemde tabu vs) haricinde hakkında fikir sahibi bile olunmamış ama dünya çapında on binlerce çeşidi olan oyunlardan oluşan çok büyük rüya alemidir. (Aslında tanım gereğince hepimizin bildiği satranç, tavla, dama vs oyunlar da birer board game dir.)
oyunların çeşitliliği, sınırlarının genişliğini tarif etmek adına:
oyunların katagorilenme sayısı: 84 (soyut -satranç, go vb. -, strateji, kart oyunları, zar oyunları, hafıza oyunları, parti oyunları, politik oyunlar, savaş oyunları vs gibi genelde temanın çatısı altında sınıflandırma)
oyun mekanikleri çeşitleri sayısı: 182 (alan kontrolü, işçi yerleştirme, açık arttırma, role play, kart toplama vs gibi aksiyonların işlevi çatısı altında sınıflandırma)
örnekleri verilebilir.
(bu tasnif, dünyadaki tüm board game oyuncularının buluştuğu, board game ler ile ilgili her şeyin bulanabileceği, oyunlara rating verildiği, bire bir oyunları yapan designer'larla iletişim kurulabilecek, hatta olagelmiş kurallardaki belirsizlikler hakkında tespit ve son revizelerin birlikte yapılabileceği, oyunlardaki stratejilerin, önerilerin vs yapılabileceği portal olan boardgamegeek boardgamegeek.com/... sitesinden alınmıştır).
son bir kaç yıldır neotroy games firması neotroygames.com/... dünyada popüler olmuş oyunların teliflerini alarak (ve türkçe versiyonlarını basarak) türkiye'deki yıllardır süregelen bu habersizliği büyük oranda sonlandırmıştır.
Artık kitapçı zincirlerinde çokça gördüğüm ve mutlu olduğum stantlar ortaya çıkmaya başladı.
oyunların karmaşıklığı da çok çeşitlidir; kuralların çokluğu ya da azlığından bağımsız olarak her oyun belli miktarda karmaşıklığa / zorluk derecesine sahiptir, buna "complexity"** adı verilmiştir. derecelendirme 1-5 arasında rating'lendirilmiştir. rating derecesi '1' basit bir oyun, '5' ise çok karmaşık/zor bir oyun olduğunu ifade eder. ancak tekrar belirtmekte fayda var, bu durum (her zaman) kural sayısının fazlalığı ile doğru orantılı değildir. en bariz örneğini go üzerinden verebilirim, go oyunu sadece üç kural dahilinde oynanır, öğrenmesi bir dakika sürer ancak ustalaşmak yıllar alır, en yüksek "dan" seviyelerine bir ömür adanırsa belki ulaşılabilir. ve yine aynı örnekte görüleceği üzere, karmaşık kurallı her oyun yüksek rating sahibi olabilir ama çok basit ve az kurallı bir oyun her zaman düşük rating değerinde olmayabilir. yani kısaca "complexity" tamamen zor bir oyun anlamında olmayabilir.
ben, insanın sosyalleşmesinden tutun, kendini tanımasına, aklını kullanmayı öğrenmesinden, insanlara, kendine saygı duymayı, sabretmeyi hatta ve hatta insani değerlerini keşfetmesini dahi sağlayarak kendini geliştirmesinde belki de dünyadaki tüm nesnelerden fazla katkı yapan bu oyunları sadece "oyun" olarak görmemek gerektiğini düşünüyorum.