@kaiser sozenin isteği üzerine yapıyorum bu geç kalmış karşılaştırmayı.
öncelikle verileri görelim:
türkiye kişi başı gsyh: 9042 dolar
kore(kuzey-güney toplamı) kişi başı gsyh: 31761 dolar
bu veriler dünya bankası 2019 verileri.
şimdi işsizliğe bakalım:
türkiye ekim 2019: %13.4 (anadolu ajansı'ndan alındı)
güney kore ekim 2019: %3.5 (trading economics sitesinden)
peki bu para nereden geliyor? ana ihracat kalemlerine bakalım bu iki ülke için:
türkiye için ana ihracat kalemleri:
araç sektörü, giyim sektörü, petrol, demir-çelik-alüminyum sanayi, elektrik ve makine parçaları, plastik endüstrisi, mücevher ve altın/gümüş vb. madenler, gıda sektörü
güney kore için ana ihracat kalemleri:
entegre devreler(bkz: ic), makine ve elektronik parçaları, araç sektörü, demir-çelik-alüminyum sanayi, kimyasal maddeler ve elementler, rafine petrol(ham petrol çok daha düşük bir oranda), plastik endüstrisi, bir de karışık bir sektör var lcd ekranlar, medikal aletler, sensörler ve ölçüm aletleri, optik kablolar ve lensler gibi şeyleri içeren.
(ihracat kalemleri oec verileri)
bir de ithalata bakalım oec verilerinden:
türkiye ana ithalat kalemleri:
elektrik-elektronik ve makine sanayi, demir-çelik-alüminyum sanayi, petrol ürünleri(rafine petrol ağırlıklı), kimyasal maddeler ve elementler, araç sektörü, plastik, maden ve mücevherler(neredeyse tamamı altın), giyim sektörü
güney kore ana ithalat kalemleri:
petrol(çoğunlukla ham petrol), elektronik ve makine sanayi, kimyasal maddeler ve elementler, demir-çelik-alüminyum sanayi, yukarıda ihracat bölümünde bahsettiğim karışık sektör, araç sektörü, giyim sektörü
bir de eğitim var ki uğraşmak istemiyorum pisa verilerini bulmakla. ama türkiye en altlardayken(70'in üstüne çıkmıyoruz son yıllarda) güney kore ilk 10'dan düşmüyor. genelde 5'ten de düşmüyor aslında. detayını araştırabilirsiniz ki bence güney kore gelecekte de eğitiminin desteğiyle bu performansını arttırarak sürdürecek. bizse bu gidişle daha da düşeceğiz gibi görünüyor. 2013'ten beri kişi başı milli gelir ve kişi başı gsyh'de aşağı doğru aldığımız yol ortadadır. girin internete görün 2013'ten beri olan çöküşü.
sonuç:
1) işsizlik konusunda büyük fark var. yorumsuz.
2) kişi başı gsyh zaten 3 katımızdan fazla onlarda.
3) petrol konusu çok çarpıcı. onlar ham petrol ithal edip rafine petrol ihraç ederken, biz rafine ve ham petrolü karışık satıp, çoğunlukla rafine petrol satın alıyoruz. abd'nin dünya petrolünden petrol sahibinden(genelde suudi arabistan) daha çok kazanmasının sırrı ne sanıyorsunuz?
4) eğitim. ülkenin en büyük sorunu.
5) onlar özellikle elektronik ve makine sanayi üzerine ihtisaslaşmış ki bu kritik bir sektör.
6) türkiye giyim sektöründe önde. zaten tekstilde ne kadar geliştiğimizi herkes biliyor bu ülkede. ama bu giyim sektöründe denizli-bursa'nın havlu-bornoz sektörünün payı dikkat çeker.
artık kalan yorumu siz çıkarın. benim aklıma gelenler bunlar.
bu arada öneri için teşekkürler @kaiser soze.