dünyadaki en büyük üreticisi çin halk cumhuriyetidir. o kadar uygun fiyatla üretir ki çoğu yatırımcı üretmek yerine satın almayı tercih eder. ki bunu yaparken çin'in amacı diğer üreticileri bitirmektir ki bunda da büyük ölçüde başarılı olmuştur. çin'in zaten genel politikası bu. bir ürünü gerekirse zararına satarak dünyadaki tek üreticisi haline gelmek. tekel oluşturmak.
bez maskeler aslında çok çeşitli. bunların tek tek paketlenmiş halde steril olanları var, steril olmayanları var, kutularda satılan tek katlı, çift katlı, üç katlı olanları var. filtreli olanları var. filtreli ve ventilli olanları var. n95 olanları var. kafanızı karıştıracak kadar çok çeşidi var... kaldı ki bunların bir kısmı aslında toz maskesi... yani medikal maske değiller. ve neredeyse tamamı kullan at ürün. yani, 8 saat içinde yenisinin takılması gerekiyor.
maskeyle ilgili bilinmesi gereken bir başka mevzu ise, maskenin öyle ya da böyle virüsler karşısında şansı arttırması. yani bulaşma riskini azaltıyor. zaten bu nedenle, bağışıklık sistemi zayıf durumdaki kanser hastaları ve benzeri hastalar tarafından kullanılıyor.
şimdi elimizde 3 bilgi var. maskelerin birinci üreticisi çin. maskelerin çok çeşidi var ve kullan at ürünler. maskeler öyle ya da böyle virüs karşısında bir miktar koruma sağlıyor.
hal böyle olunca, salgın sonrasında çin maske satar konumdan, maske alır konuma geçti. tüm dünyada sattığı maskeleri kendisi satın almaya başladı. hatta bu yetmedi, üreticileri de kendine bağladı. türkiye'de örneğin durum bu. an itibarı ile üreticiler çin için maske üretiyorlar...
maske dediğimiz ürünün ana malzemesi tela. haliyle bu talep, tela ile üretilen diğer ürünlerin de fiyatlarını etkiledi. burada nasıl bir etkiden bahsediyorum, ona da değineyim.
çift katlı bir bez maskenin salgın öncesi fabrikadan toptan satış fiyatı 6 kuruş idi. çinden gelip, türkiye'de paketlenenlerde ise maliyet 5 kuruş idi. düşünün, çinden gelen maske, fabrikada üretilenden daha ucuzdu. şimdiki durumda ise çinden maske gelmiyor. türkiye'de üretilenlerden ise fabrikadan çıkış fiyatı 2 lira ile 3.5 lira arasında değişiyor. 6 kuruştan, 3.5 liraya....
olayın özü şu. kısa süre sonra ihtiyaç duyanlar ya bez maske bulamayacaklar, ya da cidden korkunç fiyatlardan satın almak zorunda kalacaklar... satıcının da yapabileceği bir şey yok çünkü aşırı ihtiyaç nedeniyle maske üreten makinelerin fiyatı bile 6'ya katlanmış durumda...
