neyse; hikayemiz çocuk hikayesi olmakla beraber, oldukça hüzün yatar altında. bruno, fury efendinin babasıyla ilgili çok önemli planları olduğu için berlin'den out-with'e taşınmak zorunda kalır. tüm arkadaşlarını ki bunlar 3 kişidir, berlin'de bırakmak zorunda kalır. üstelik en sevdiği şey olan keşfetmek oyununu, bodrum ve ayak parmakları üzerinde durup berlin'i izleyebileceği en üstteki yamuk camlı katı da sayarsak 5 katlı evleri berlin'de kalmıştır.
şimdi uçsuz bucaksız yeşilliğin ortasında, 5 katlı trabzandan yoksun, 6 komşu evi olmayan, hiçliğin merkezinde 3 katlı bir evdedir. buradan nefret ediyordur. arkadaş yok, komşu yok, keşfedilecek hiçbir yer yok. yalnızca penceresinden gözüken, uzaktaki tek katlı bir baraka kümesi, dumanlar ve çizgili altlık, çizgili üstlük ve çizgili şapka giyen insanlar.
bruno ablasına, hizmetçi maria'ya, annesine ve son çare olarak çok korksa da babasına bu nefretini anlatmış ve hepsinden red cevabı almıştı. fury'nin babası hakkındaki planları yüzünden bunun mümkün olmadığını son olarak babası bruno'cuğumuzun aklına kazımış ve konu kapanmıştı.
neyse kitabı yazmayalım, brunocuğumuz diyor ki "olm ben keşfetmeyi seviyodum, ne içirdiniz, niye unutturdunuz lan?!" bruno durur mu? başlamış inceden keşif yapmaya. bu ev 5 katlı değil, keşfedilecek bir yer yok. neapmalı peki? evin etrafını saran ve evin boyunda olan uçsuz bucaksız teller boyunca yürüyerek keşif yapmalı.
ve bir gün öğleden sonra bay litsz'in derslerinin bitiminin ardından, genç adam'ımız vuruyor kendini yollara. derbeder oluyor. biraz ferdi azıcık orhan, bi küçük de müslüm gürses vari şeyler bekliyor kendisini sanıyor.
ama heyhat nerede? ev o kadar arkada kalıyor ki, uzaklaşıp yok oluyor. ama o kaşif, o var ya hey yavrum hey. durmadan ileri gidiyor tellerin hizasında.
sonradan ileride bir nokta görüyor. nokta oluyor sana bir damla, damla oluyor sana bir çocuk. anaa! çocuk?! allaaah bruno bir hemyaş gördü! arkadaş! arkadaş!!!1!7!üç!!
gidiyor çocuğun yanına, karşı tarafta yerde oturuyor çocuk, üzerinde çizgili pijama ve çizgili şapka. beti benzi bembeyaz, gözleri çökmüş, kafası kel, üstü kirli...
tanışıyor çocukla. ismi shmuel. konuşuyor ediyor filan. bir sene boyunca bu arkadaşlık kırık dökük, hüzünlü tatlı ilerliyor.
hikaye toplama kampında kalan shmuel ile tanışan ve babası hitlerin ordusunda kumandan olan bruno'nun hikayesi.
şindi gelelim tahlillere;
efendim, yazarcığımız tamamen çocuğun gözünden yazayım bu hikayeyi demiş. çocuk ne görür, ne anlarsa öyle göreyim öyle anlatayım.
fakat evdeki hesap daktiloya uymamış tabii ki. 9 yaşındaki çocuğun yapamayacağı tahliller yapıyor olması, "ağır bir şey söylemek ister gibi baktı ama incitmeden net bir sesle cevap vermeye çalıştı" gibi tahliller 9 yaşındaki, üstelik bruno gibi çok safça yaşamış, kuraldan kurala hayatı sıkıştırılmış bir çocuğa göre hiç değil.
zaten ilerledikçe kitap, hikaye çocuğun gözünden çıkıp, anlatıcıya dönüşüyor.
yani bir tutturamama durumu mevcut. hem çocuk gibi anlatılsın, o görsün ve onun kafasındaki gibi anlatayım istiyor hem de büyük bir anlatıcıya veriyor dili.
bunun dışında hitler'e söylenen führer'e fury diyor. auschwitz'e out-with. fakat ne büyük bir hata yapıp kitaba dip not düşerek fury'nin führer olduğunu vesaire anlatıyor.
bıraksana bunu biz anlayalım? çocuğun ağzından anlatıyorsun, e bunu da çocuk hikaye kitabı olarak yazıyorsun. niye fury bilmem ne diye açıklıyorsun?
bruno'nun shmuel'i yüzüstü bırakması, sonradan gidip af dilemesi, shmuel'in onu affetmesi çok hüzünlüyken, bruno'nun shmuel'in yüzündeki morluklara filan hemen bisikletten mi düştün gibi benzetmeleri de çok yaralayıcı.
sorun şu ki bruno shmuel ile kampa girince de korkmuyor. askerler kamptakileri toplayıp bağırıp döverek eziyet edince de korkmuyor. şimdi kamp fotoğraflarını görüyoruz sağda solda, korkunç görünüyor herkes. bruno korkmuyor.
bruno'nun shmuel'e pasta götürürken inceden acıktığını hissedip bir ısırık, bir ısırık daha, bir ısırık daha derken pastadan shmuel'e bir ısırıklık kaldığını görüp "ayıp olur bir ısırık bıraktım diye" diye düşünerek onu da yemesi, çocuk bencilliğine çok güzel bir örnekti. beğendim.
bruno'nun shmuel ve diğer çizgili pijamalı insanlarla öldürüleceği odaya sokulması ve tam olarak çocuğun gözünden yazılması güzel. ama büyük birinin diliyle değil.
sonradan ailenin, bruno'yu arayıp bulmaya çalışması ve dediğine göre aylarca bulamaması pek sağlıklı gelmiyor.
üstelik bir sene sonra eşyalarının bulunması filan çok gerçeklikten uzak. baban kumandan, koca kampı o yönetiyor, askerlerinin haddi hesabı yok ve tamamen tel örgülerle çevrili arazidesin ama bulunamıyor eşyaların.
hadi cesetleri imha ettiler filan. ama kamp alanından tellere uzanan yol çok uzun değil ki?
bir de teğmen kotler ile annenin inceden bi fiki fiki olayı mı var acaba? bi cilveleşmeler filan. babanın sürekli berlin'e gitmesini fırsat bilen kotlerin anında eve damlaması.
ben diyim, günahı boynuna, yiyo bunlar birbirini.
teğmen kotler'in gitmesinden sonra nedense anne kendisini ilaçlı içkiye verip meczup oluyor. yiyor kafayı. nedense aklıma, zamanla büyükanne'nin acılı haline dönüşümü geliyor.
kitabın son cümlesi de "bu çağda" bik bik, çok itici geldi bana. bu çağda ortadoğu, afrika diye bir gerçek varken hem de. üstelik guantanamo diye bir yer var. bu da yalnızca bildiğimiz bir yer.
--
spoiler --
