Hint-avrupa dil ailesine ait bir dil. Konuşan sayısının Daha çok Türkiye, ırak, iran ve suriye’de bulunduğu az da olsa Ermenistan, Afganistan ve orta asya türki cumhuriyetlerinde bu dili konuşanlara rastlanmaktadır. Orta doğuda en çok konuşulan dördüncü dil konumunda olup konuşan sayısı kaynaklarda değişiklik göstermekle beraber 30-35, 40-50, 50-60 milyon gibi sayı veren kaynaklara rastlanmaktadır.
Orta asya ve horasan’da bu dili konuşan yerleşik insanlara rastlanmasının sebebi ise kürtçe konuşan toplumaların, önce iran şahı şah abbas tarafından 17. Yüzyılda politik amaçlarla horasan’a; sscb yönetimini elinde bulunduran lenin, sonrasında da aynı politikayı devam ettirmeye çalışan stalin tarafından yine politik amaçlarla kürtçe konuşan insanlar orta asya bozkırlarına yerleştirilmişlerdir.
Başlıca lehçeleri ise şunlardır: Kurmanci, Sorani, Leki, Zazaki (tartışmalıdır.) gorani.
Türkiye’de konuşulan lehçeleri kurmanci ve zazaki’dir. Türkiye’de konuşulan kurmanci lehçesi illere ve bölgelere göre çeşitli ağız farklılıklarından kaynaklı aynı lehçeyi kullanan insanların birbirleriyle olan iletişimini zorlaştırmaktadır. Tabi bu salt ağız farklılığından kaynaklanmıyor. Ortak bir gramer ve eğitim sisteminin olmayışı en büyük sebeplerin başını çekmektedir. Son zamanlarda televizyonlarda ve çeşitli yollarla ortak bir ağızın kullanılması bu farklılığı ve kopukluğu en aza indirmiştir.