1916 yılına gelindiğinde birinci dünya savaşı siperlere saplanıp kalmış, acımasız bir yıpratma savaşı halini almıştı.
bu savaşı kazacanak olan, en çok kaynağa sahip olan olacaktı. tabi bu kaynaklara ulaşma konusunda deniz yolunun önemi büyüktü.
weltpolitik fikrini benimsemiş almanya'dan küresel bir imparatorluk yaratma hedefi güden kayzer wilhelm ve hırslı amiral tirpitz, güçlü bir donanma inşa etmeye girişti.
fakat o zamanlar açık ara en güçlü donanmaya sahip britanya'nın denizleri almanya'ya kaptırmak gibi bir niyeti yoktu. iki tarafta 1900-14 yılları arasında denizlerde büyük bir silahlanma yarışına girmişti.
1914 yılında birinci dünya savaşı patlak verdiğinde britanya hala denizlerin hakimiydi. fakat donanmasını kuralı daha henüz yirmi yıl olmuş almanya'da, dünyanın ikinci büyük donanmasını inşa etmeyi başarmıştı.
savaşın ilk safhasında iki taraf arasında denizde ufak tefek çatışmalar yaşansada, kimse maliyeti yüksek dretnotlarını feda etmek istemiyordu.
bu yüzden ingilizlerin grand fleet'i scapa flow'da, almanların hochseeflotte'si wilhelmshaven'de birbirlerini izlemekle yetindiler. fakat denizlerin ve dolaylı olarak ticari yolların hakimi olan britanya, savaşın başlamasını takiben almanya'yı besleyen yolların tümünü kesmiş, almanya'yı uzaktan abluka altına almıştı.
almanya'yı ihtiyacı olan ticaretten ve neredeyse gıda gibi temel kaynaklardan yoksun bırakan bu yıkıcı ablukaya karşı almanya, u-botlarla britanya'ya giden konvoyları hedef alarak denizde adeta gerilla savaşı vermiş, ancak etkileri ingilizlerin geniş ticari bağlantılarından dolayı tarafsız ülkelerin gemilerinin hedef alınmasına yol açmış. lusitania'nın batırılmasıyla abd'nin tepkisinden korkan almanya bu yöntemi terk etmek zorunda kalmıştır.
fakat ingiliz ablukası tüm yıkıcılığı ile devam etmektedir, almanlar, grand fleet'i tuzağa çekip yenilgiye uğratmaya ve ablukayı bir nebze olsun hafifletmeye karar vermişlerdir.
bunun için bir grup gemi ile britanya kıyılarına savaşın başında olduğu gibi baskın yapıp, devriye gemilerini üzerlerine çekerken, bu gemileri tuzağa düşürüp kraliyet donanmasına ağır kayıp verdirme amacıyla wilhelmshaven'i terk ettiler.
fakat ikinci dünya savaşında olduğu gibi almanların iletişim kodunu kıran ingilizler bu plandan haberdardı, onlar da almanları karşılamak üzere scapa flow'dan ayrıldılar.
kraliyet donanması ise napolyon savaşlarının efsanevi amirali horatio nelson'un saldırgan taktikleriyle trafalgar'da kazandığı zaferin, benzerini almanya'ya karşı kazanmak isteyen amirallerle doluydu.
bunlardan birisi kruvazör filosunun komutanı amiral beatty'di, alman donanması saptandığında arkasında kalan john jellicoe komutasındaki dretnotları beklemek yerine, direkt olarak onlarla çatışmaya girmeyi tercih etti.
hala nelson'un hızlı saldırgan taktilerini uygulayabilmeleri adına ingiliz kruvazörleri hızlı olmaları için alman muadellerine göre zırhlarından feragat etmişlerdi.
birinci dünya savaşının başlarında modern savaşın neler yapabileceği öğrenilene kadar çok büyük hatalar yapılmış, büyük bedeller ödenmişti. fakat denizde subayların savaşa bakış açısı hala romantikti.
ingiliz amiralleri, kruvazörlerini hedef alan alman gemilerinden gelen top mermilerinin, gemilerinin güvertesini delip cephaneliklerinin isabet alması ve gemilerinin havaya uçmasıyla modern savaşın neler yapabileceğini öğrenmiş oldular.
zırhlarını hıza tercih eden ingiliz kruvazörleri alman gemileri tarafından delik deşik ediliyor, ingiliz gemileri ardı ardına havaya uçuyordu. bu tablo üzerine amiral beatty, geri çekilip almanları peşinden sürüklemek, böylece arkasında kalan jellicoe komutasındaki dretnot filosunun önüne çıkarmak böylece almanları tuzağa düşürmek niyetindeydiler.
almanlar, ingiliz gemilerinin ardı ardına havaya uçmasından cesaretlenip beatty'nin filosunun peşine düşmüş ve yemi yutmuştu. şimdi saldırı sırası ingilizlerdeydi.
jellicoe'nun filosundaki dretnotlar ve queen-elizabeth sınıfı süper-dretnotlar ile şartlar eşitlenmiş, hali hazırda sayı üstünlüğüne sahip ingilizler almanlara karşı büyük bir ateş gücü üstünlüğü sağlamışlar, alman filosuna ağır kayıplar verdirmişlerdi.
daha sonra almanlar, üstün ingiliz filosu karşısında donanmalarını tamamen feda etmek istemediklerinden geri çekilmiş, beatty'nin aksini temkinli bir amiral olan jellicoe, kaçan almanları takip etmemiş ve hochseeflotte'nin tamamını imha etme fırsatını kaçırmıştı.
iki taraf zafer ilan etse de, almanlar kruvazör filosuna muharebenin açılış safhasında verdirdiği kayıplardan ötürü ingilizlerin muharebe esnasında daha fazla gemisini yok etmiş, fakat ingilizlerin sayı ve silah üstünlüğünden dolayı geri çekilmek zorunda kalmışlardır.
bu muharebeden sonra iki tarafta bir daha böylesine maliyetli bir savaşa girmeye cesaret edememiş, özellikle alman filosu, versay'da müzakareler sürerken filolarını müttefiklere scapa flow'da (alman denizciler gemilerini teslim etmeyip batırmıştır, bu batıklar scapa flow'da bugün bile görülebilir) teslim edecekleri 1919'a kadar wilhelmshaven'den ayrılmamıştır.
abluka almanya'da kıtlığa ve yaklaşık yüz binlerce almanın açlıktan ölmesine sebep olmuştur.
son olarak bu savaşta osmanlı'nın savaş öncesi britanya'dan sipariş ettiği, fakat osmanlı savaşa girmeden önce seferberlik bahanesiyle ingilizlerce gasp edilen dretnotlar hms erin (reşadiye) ve hms agincourt (sultan birinci osman) yer almıştır.