kazanın hem sovyetler birliği döneminin sonlarında gerçekleşmesi hem de kazanın gerçekleştiği santralin adının "lenin" adını taşıması sebebiyle hafiften ilginçlik barındıran olay.
kazaya sebep olan deney 1982, 1984, 1985 yıllarında da yapılmış ve başarısızlıkla gerçekleşmiştir. ama 1986 yılında "bir daha deneyelim" denmiş ve bu ısrarcılık faciaya sebep olmuştur.
peki bu adamlar neyi deniyordu?
yarın bir gün eğer santralin güç kaynağı birden bire kesilirse santralde işler nasıl yürüyecek, reaktör kendisini nasıl kapatacak gibi soruları araştırıyordu çalışanlar.
ama işte deney planlandığı gibi gitmemiş, otomatik kapatma devreye girmemiş, çalışanlar da "dur bakalım ne olacak şimdi?" deyip deneyi durdurmamış, bile bile kazayı meydana getirmişlerdir. çünkü deney senaryosu, santralin gücünün kesilmesi üzerine kuruluydu ve santralin soğutma sistemleri de minimum düzeyde çalıştığı için oluşan nükleer tepkimeler santralin çekirdeğinin ısısını arttırdı. ilk patlama bu ısı artışından dolayı kaynaklanmıştır. eğer sadece bununla kalsaydı belki biraz daha az hasarla atlatılacak bir kaza olabilirdi ama soğutma sistemindeki suyun da basıncının artması bir patlamaya daha sebep oldu ve bu da açığa çıkan hidrojen sebebiyle tüm santralin alev almasına sebep olmuştur. ayrıca santralin tepesinin havaya uçması da bu soğutma sistemi patlamasıyla ilgilidir.
kazayla ilgili çok ilginç sonuçlar ortaya çıkmıştır ama. mesela radyasyona dayanıklı bitkiler ortaya çıkmıştır.
ortalığın tamamen temizlenebilmesi için 100.000 yıl gerektiği söyleniyor. şimdilik reaktöre dökülen beton az da olsa bir koruma sağlıyor çevresi için. bu beton sayesinde turistler pripyat'ta gezebiliyor.
bir teoriye göre bu facia duga radar sistemiyle de ilişkilidir. tabii "akıl kontrolü", "hava durumu kontrolü" gibi şeyler deli saçması olsa da; gerçekten radar ve reaktör arasında bağlantıların olduğunu iddia eden eski sovyet askerleri mevcut.
