bu başlık kişiye özel bir başlıktır
-
15 Ocak 2019 tarihinden itibaren bir gsm operatörü, telefondaki internetin paylaştırılması durumunda ek ücret alacağını beyan etmiş.
Açıklama olarak da "güvenlik" durumunu bahane etmiş ama net bir açıklama yapmamış.
nasıl oluyor ki bu işler köşemizde incelenesi bir konu olduğu için yazayım dedim.
Operatörün net açıklaması olmadığı için olası bir nedeni tahmin ediyorum. Aynı hatayı zamanında benim de yaptığım oldu.
Telefonumdan interneti paylaşıyorum. Telefonum otomatik bir şifre belirliyor ama şifre çok karmaşık. Uğraşmayayım diye şifreyi 12345678 yapıyorum.
Muhtemelen bir çok insan da benzer tahmin edilebilir şifreleri kullanıyordur.
böyle bir durumda paylaştığım internetimi başkalarının sömürmesi mümkün. Şifreyi güvenilir bir şekilde belirlemek sizin kontrolünüzde olan bir durum.
Peki, operatör bu konuya nasıl bir destek getirecek? Bu yazdıklarım sadece bir tahmin; düzgün anlatımlı bir açıklama bulamadım.
diyelim ki ben telefondaki internetimi paylaştım. Bilgisayarımdan da bağlandım. Bilgisayarımda www.kulzos.com... bile yazsam, önce operatöre ait bir giriş sayfası gelecek ve bir şifre girmemi isteyecek. Muhtemelen o sırada benim cep telefonuma da sms yolu ile giriş sayfasına yazılması gereken şifre bilgisi gelecek. Bu uygulama tüm problemleri çözer mi? Tabi ki hayır. Ben belki tarayıcı özelliğine sahip olmayan endüstriyel bir cihazı bağlayacağım, bu durumda sorunum nasıl çözülecek bilmiyorum.
Havada dolaşan ikinci soru ise, "operatör benim hot spot açtığımı nasıl bilecek?"
Bunun bir kaç tane yolu var. Bazı akıllı telefonlar hot spot açıldığını operatöre bildirebiliyorlar. Her telefonda olmayabilir.
Yolardan bir tanesi, mac adresini kullanarak ayırt edebilmek. İnternette bir yerden başka bir yere bilgi göndermek, kargo şirketi ile bir paketi göndermeye çok benzer. Bazı ek kurallar vardır, devletin koyduğu yasalar gibi düşünebilirsiniz. Bu kurallardan bir tanesi paketin üzerine kendi kimlik numaranızı yazmak. Tüm kargo paketleri bizim operatörümüzün elinden geçtiğine göre, etiket üzerindeki bu kimlik numaralarını okuyarak bir telefon üzerinden kaç farklı cihazın bağlantı kurduğu görülebilir.
Fakat burada şöyle bir durum var. Bazı kargo şirketleri, çeşitli nedenlerle "madem ki bu paket bana emanet edildi, o halde ben de üzerine kendi kimlik numaramı yazarım" diyerek, etiketin üzerinde değişiklik yapabilir. İşte bu durumda GSM operatörü MAC adresini kontrol ederek ayrım yapamaz.
Fakat bir kural daha var ki, buna müdahale etmek biraz zor. Yine kargo paketi örneğine dönelim. Bize gelen / gönderdiğimiz kargolar üzerine gideceği adresi yazarız. Kargocu adrese bakar. Dünyadaki tüm adresleri bilmesi mümkün değildir (çünkü internet dünyasında adresler de pek sabit değildir) bu yüzden eğer gideceği yeri biliyorsa oraya teslim eder. Eğer bilmiyorsa "bu adresi bilse bilse fuat abi bilir" diyerek fuat abiye gönderir. Fuat abi biliyorsa teslim eder. Bilmiyorsa melahat ablaya gönderir. Bu mantık paket adresine teslim edilene kadar devam edebilir.
Peki ya öyle bir adres hiç yoksa? Paket sonsuza kadar elden ele dolaşır. Hatta öyle bir gün gelir ki, yollardaki sahipsiz paket trafiği nedeniyle sahipli paketler adreslerine teslim edilemez olur.
Bu durumun önüne geçmek için kargo paketinin üzerindeki etikete ttl (time to live) denen bir alan vardır. Paketi alan ilk kargocu paketin nereye gideceğini bilmiyorsa bu değeri bir azaltarak fuat abiye teslim eder. Fuat abi bilmiyorsa bu değeri bir azaltarak melahat ablaya verir. Bu yöntem ile paket elden ele dolaşırken değerin sıfıra düştüğü görülürse paket imha edilir. (Bu değer genelde 64 olarak kullanılır)
Bizim telefonumuzdaki uygulamalardan çıkan paketlerde bu değer 64 olacaktır. İnternete bizim telefonumuz üzerinden çıkış yapan bir bilgisayar için de paketin üzerinde 64 yazacaktır. Ancak bu paket ilk olarak bizim telefonumuza gelecek, telefonumuz ise "ben bilmem, operatörüm bilir" diyerek, bu değeri 63 yapıp operatöre gönderecektir. Bu durum da operatörün "aha bu keriz paylaşım açmış, parasını cüzdanından ayırmak sevaptır" diyerek faturaya bir kalem daha eklemesi için yeterlidir.
operatöre para vermeden çözüm bulunabilir mi? Neden olmasın? imkansız olmasa gerek. Örneğin kendi hot spot özelliğine sahip bir VPN uygulaması varsa, operatörü atlatmayı başarabilir. Hoş, bu durumda operatör de onu atlatmanın yolunu bulur.