İlk bakışta mantıklı görünen fakat derine inildiğinde altının boş olduğu fark edilen söylemlerdir. Birçok çeşidi olmakla birlikte günlük hayatta çok sık karşılaşılır.
Sözlükten yola çıkacak olursak; yazara göre oy vermek tam bir safsata örneğidir. Hatta özel ismi bile var. (bkz: ad hominem)
50 satırlık yazıdan bir cümleyi çekip yazarı o cümleden vurmaya çalışmak bir örnektir. yazarın söylemediği bir şeyi, söylediği şeylerden yola çıkarak söylemiş gibi göstermek bir örnektir. Yazarın kurduğu bir cümleyi alıp, onu toplum tarafından sevilmeyen bir gruba dahil etmeye çalışmak bir örnektir. yazar bir konudan bahsederken "sen zaten böyle böyle demiştin." yahut "sen ne konuşuyorsun, sen zaten böyle böyle bir insansın." diyerek yazarın söylediği şeyleri ve aynı zamanda yazarı itibarsızlaştırmaya çalışmak bir örnektir.
sözlüğü bir kenara bırakırsak; nadir yaşanan olaylardan yola çıkarak bazı olayları yaygınlaştırmaya çalışmak bir örnektir.
- bu akşam biraz başım ağrıyor.
+ 5 sene önce kuzenime de aynısı oldu. doktora gitti, beyin tümörü çıktı.
ya da
"bill gates de okulu bırakmış." demek,
"bence bu kadın çirkin." diyen birine, "sen önce kendi tipine bak." demek,
"dolar bozdurmayan vatan hainidir." demek de safsatalara güzel örneklerdir.
bu eylemi gerçekleştiren kişiler çoğunlukla bunu isteyerek yapmazlar. safsatalar genellikle tartışmayı kazanma hırsıyla üzerine yeterince düşünmeden söylenen sözlerle ortaya çıkar. bazı insanlar karşısındaki insanı kızdırmak için isteyerek yaparlar.
bazı kendisini çok zeki zanneden insanlar ise karşısındaki insanın safsatayı fark etmeyeceğini düşünerek, tartışmadan galip ayrılabilmek için bile isteye safsatalara başvurur. buradaki asıl sorun; ya kendileri zannettikleri kadar zeki değil ya da karşılarındaki insan zannettikleri kadar aptal değildir. bu durumda ise yancılık, linç gibi kavramlar ortaya çıkıyor. onlara ise başka bir zaman diliminde değinmeye çalışırım.