(bkz: 8 aralık 2020 psg-başakşehir maçı ) 'nda 4.hakem Olarak Yer aldı Maçın 13.Dakikasinda İbfk Yardımcı antrenörü (bkz: pierre webo) 'ya Rumence Negro yani Zenci anlamına gelen kelimeyi deyip ırkçılık yapmıştır ve İbfk Maçı terketmiştir Ve Şu anda UEFA Kapsamlı Soruşturma Yapacaktır.
yanlış anlaşılmanın kurbanı olan hakemdir. iyi niyetli bir soruşturma halinde olayın en kısa zamanda tatlıya bağlanacağını tahmin ediyorum. ''hangi futbolcuyu kastettin? zenci olanını'' tarzı bir konuşma geçmiş anlaşılan. siyahi/siyahderili anlamına gelen ''negro'' sözcüğünü pejoratif/aşağılayıcı hale getirenler abd'lilerdir. nasıl ki belli kesimlerde türkiye'de belli milliyetlere mensubiyet hakaret olarak kullanılıyorsa abd'de de -malum kölelikten kaynaklı- böyle rezil bir 'anlam kayması' çok daha üst düzeyde yaşanmıştı. konu köleliği ve zulmü yansıtan,, aşağılayıcı biçimde yani küfür niyetine kullanılan bu sözcüğü reddetmeye ve başka bir sözcük kullanmaya kadar gitmişti yani. (dünyada böyle başka örnekler de var). romanya ve doğu avrupa'da ise böyle bir durum yaşanmadı. ''negro satıyorum'' diye gazete ilanları verilmedi. oradaki negronun bizdeki zenciden bir farkı yok. bu olayda asıl düşünürücü olan toplumlarımızdaki (özellikle avrupa toplumu ama biz de muzdaribiz) linç kültürünün ve bu bağlamda güya ırkçılık karşıtı olan bir takım duyarların geldiği noktadır.
Romanyada uzun süre çalışan bir kişi olarak kötü niyetli bir davranış olduğunu düşünmüyorum. "Negru" kelimesi siyah demektir romanyada ve zenci manasında aşağılayıcı olarak çok kullanılmaz. Bende 4. hakem yerinde olsam 5 kişinin beyaz 1 kişinin siyahi olduğu bir ortamda siyah olan diyebilirim. veya tersi bir durumda 5 siyahi 1 beyaz tenli insanın olduğu bir ortamda beyaz insanı tanımlarken "Beyaz olan" diyebilirsin. Keza esmer, sarışın, açık tenli vs gibi terimlerde kullanabilirsin bu tanımlamayı yaparken. He o pozisyona geldiğine dikkat edeceksin o ayrı. İnanılmaz keyif aldığım nokta ise bir "Türk" takımının tüm avrupa medyasını arkasına alarak haklı çıkması. bize bunu yaşattığın için teşekkürler Webo.
fifa kokartını kaybedecek olan hakemdir. kendi dilinde bir kelime ne anlama gelirse gelsin bir grup içindeki bir insanı diğerlerinden ayırt etmek için herhangi bir fiziksel özelliğini dile getiremeyeceğini bilmesi gerekirdi. yani ne bileyim, sarışın, kısa saçlı, kel, uzun boylu, koca götlü, göbekli, güdük, esmer, uzun kollu, tombalak baş parmaklı gibi şeyleri kullanamayacağı gibi siyah ya da beyaz gibi şeyleri de kullanamayacağını, kullanmaması gerektiğini bilmesi gerekirdi.
bir hakem gerekirse parmağı ile gösterip yanına çağırır. ne söyleyecekse söyler. ama ne siyah, ne sarı, ne de beyaz diyemez. kendi dilinde kullandığı kelime aşağılama içermiyor bile olsa insanları, hele ki o seviyede bir organizasyonda, fiziksel özellikleriyle çağıramaz. art niyeti olup olmaması, gerçekte ırkçı olup olmaması, kimseyi zerre ilgilendirmez. başına gelecekler emsal niteliğinde görülüp bundan sonra insanlara hitap ederken sadece "bey" ya da "hanım" kullanılması gerektiği bütün hakemler tarafından anlaşılacaktır. (futbolculara numarası ile de seslenmek olası elbet.)
üstlendiği görevin ağırlığının farkında olmayan hakem. bunun bir sonucu olarak da muhtemelen fifa kokardını kaybedecektir.
evet, hakemler romanyalı olduğu için romence konuşuyor olabilirler. kullandığı kelime kendi dilinde zenci anlamına da gelmiyor olabilir. ancak, kullandığı kelimenin bulunduğu ortamda kullanılan evrensel dildeki anlamını bilerek hareket etmesi gerekirdi. dolayısıyla, tepki görmesi gayet doğal.
-eğer buradaki bir beyaz adam olsaydı, ona beyaz adam diyecek miydin?
hakeme bu serzenişi ile olayın boyutu gayet güzel anlaşılıyor. bir insana zenci demek bence ırkçılık değil. en azından avrupa genelinde olumsuz bir anlamı yok. ama siz olumsuz bir olayın içerisinde gidip bir insanı ayırt edici olarak "negro" olan derseniz bu ırkçılıktır.
bizim ilgilenmemiz gereken kelimenin kendisi değil, kelimeyi hangi amaçla, nerede ve ne zaman kullandığıdır. bu bağlamlar konuşulmadan sadece kelime üzerinden bir değerlendirme spekülasyondan ileri gitmeyecektir.
vur deyince öldürmek vakasına kurban gitmiş rumen hakem.
kendi dilinde, siyah anlamına gelen negru kelimesini kullandığı için linç edilmiştir.
ortaya konulan argüman, 'efenim, siz beyaz birini beyaz adam olarak niteleyemeyeceğinize göre, siyah birini de siyah adam olarak niteleyemezsiniz.'
hayır efendim. pekala niteleyebilirim. her ne kadar globalleşmiş bir dünyada yaşasak da, tüm kültürel ve sosyolojik olguları da abd özelinde algılamak ve ona göre konumlanmak zorunda değiliz. herhangi bir ülkede zenci kelimesi şayet ırkçı bir çağrışım yapmıyorsa, orada o kelimenin kullanılmasının herhangi bir sakıncası yoktur, olmamalıdır.
ya da tersten düşünelim. misal bizim ülkemizde siyahilere, dalga geçme içerikli olarak gündüz feneri benzetmesi yapılır. bana göre, dibine kadar ırkçı bir söylem. ama bu benzetme, başka bir toplumda herhangi bir anlam ifade etmiyor ya da başka bir anlamda kullanılıyor olabilir.
bakın daha da somut bir örnek vereyim. bizim ülkemizde tek başına ermeni kelimesi bir hakaret, bir küfür ifadesi olarak kullanılıyor çoğunlukla. özellikle doğu anadolu'da biri birine küfredeceği zaman ermeni tohumu diye küfrediyor. peki, aynı mantıkla, arjantin'de biri birine ermeni dediğinde, öbürünün 'sen bana hakaret ettin.' demesi ne derece mantıklı?
kullanılan kelimelerin ya da nitelemelerin, kullanan kişinin dahil olduğu kültürde ne anlamda kullanıldığına bakmak lazım. eğer kendi kültüründe herhangi bir hakaret içeriği taşımıyorsa mesele yoktur.
'hayır efendim. hakaret niyetiyle olmasa bile, fiziksel özelliklerde nitelemede bulunmak ırkçılıktır.' diyenlere katılmam mümkün değil. gündelik hayatın gerçekleriyle örtüşmeyen bir beklenti bu. kaldı ki, siyahi insanların kendilerinin bile, kendilerini siyah olarak niteledikleri bir dünyada, bunu siyah olanlara yasaklamak ne derece doğru? bakın misal abd'deki son olaylarda, gösterilerle özdeşleşen slogan neydi? black lives matter e şimdi bu ne perhiz, bu ne lahana turşusu demezler mi adama? sen kendini siyah olarak tanımlarken tamam, ama başka birisi sana siyah deyince auvvv!
kraldan daha çok kralcı olmaya gerek yok bence.
not: bu olayda hakeme bir ceza verilecekse, ırkçı bir ifade kullandığı gerekçesiyle değil; uefa kurallarına göre uluslararası karşılaşmalarda ingilizce dışında bir dil kullanması nedeniyle, talimatlara aykırı davranmaktan dolayı ceza verilmelidir.