bizans'ın gelmiş geçmiş en sümsük, en ezik imparatoru.
1067'de babası 10. konstantin doukas öldüğünde 7. michael 17 yaşındadır, yani tek başına tahta çıkacak yaştadır ancak hocası saray danışmanı michael psellos'un yönlendirmeleri sonucunda sadece akademik konularla ilgilenen, devlet yönetimine zerre kadar ilgi duymayan biri olarak yetiştirilmiştir. bu yüzden devlet yönetimini annesi evdokya makrembolitissa ve amcası (ruhsuz lannister tıynetli psikopatın teki olan) yannis doukas devralır.
evdokya daha sonra zindandan kurtardığı general romanos diogenes'le evlenince yeni imparator romanos olur. romanos 1071'de malazgirt'te alparslan'a yenilip serbest bırakıldıktan sonra da tahtı yeniden ele geçirmemesi için kumpaslar kuran yannis doukas ve hempası michael psellos, pısırık ergene romanos'un alparslan'la yaptığı anlaşmayı iptal etmesini söylerler. daha sonra da annesi evdokya'yı zorla manastıra kapatıp 7. michael'i tahta çıkarır ve imparator ilan ederler. (burada akıllara zarar olaylar dönüyor. detayları şurada: (bkz: yannis doukas)
7. michael tahta çıktığında 21 yaşındadır ama akıl yaşı 12'dir. bizanslı tarihçiler de kendisini çocuk gibi, saf, zayıf karakterli, büyükleri ne derse onu yapan kukla tıynetli omurgasız biri olarak tarif etmişler zaten. yannis doukas bu oğlana akıl hocalığı yapsın, devletin finans ve ekonomi işlerini çevirsin diye nikephoritzes isminde bir hadımağa bulur getirir, oğlanın yanına katar. ama bu nikephoritzes denen herif yannis'ten daha tilkidir. bakar ki tahtta oturan ergen eziğin, sümsüğün teki, bunu amcası yannis'e karşı bir temiz doldurur, sabah akşam verir gazı. sonunda tehlikeli bir psikopat olan yannis doukas'a baskı yaparak devlet işlerinden çekilip emekli olmaya zorlarlar.
ancak nikephoritzes miletin sandığı gibi ekonomi dehası değildir, sadece kendini iyi pazarlamıştır. 7. michael'in devletten, ekonomiden anlamamasından yararlanarak arada vergileri artırıp saçma sapan lüks harcamalara para döker, orduyu finanse etmeyi ihmal ederken kendi küpünü de iyice doldurur. devasa bir tahıl ambarı yaptırıp tahıl pazarını imparatorluk tekeli yapar ve çiftçileri, tahıllarını devletin belirlediği fiyattan o depoya satmaya zorlar. direnmeye kalkanlara çok ağır cezalar verir, tam bir dikta rejimi kurar. bu yüzden çiftçiler tahıl ekmeyi bırakmaya başlar, tahıl fiyatları tavana vurur ve büyük bir kıtlık peyda olur. 7. michael ise devlet işlerinden ve ekonomiden anlamayan cahilin teki olduğundan bütün bunlara cevaz verir. sümsük herif imparatorluğun yavaş yavaş batmakta olduğunun farkında bile değildir.
bu arada önemli devlet işleri için bütçe bulamayan imparatorluk yetkilileri kilise mallarına el koymak gibi atraksiyonlara girişirken, öte yanda ücretlerini alamayan paralı askerler ikide bir isyan çıkarır. balkanlar'da türlü çeşit isyanlar çıkar, anadolu'da ise türkler bir sürü yeri ele geçirir. nikephoritzes anadolu'daki selçukluları geri püskürtmek için isaakios komnenos (ki bunun anası sarayın entrikacı teyzesi anna dalassene, kardeşi de daha sonra imparatorluk tahtına oturacak olan general aleksios komnenos'tur) komutasında bir ordu yollar ancak bu ordu yenilir. daha sonra da roussel de bailleul kumandasındaki norman lejyonerler isyan edip ankara civarında devlet kurmaya girişir, nikephoritzes çaresizlikten saraydan kovdukları yannis doukas'ı geri çağırıp lejyonerleri tepelemeye yollar ancak yannis hem askeri taktikler, hem de diplomasi konularında beceriksizin teki olduğundan sıçıp sıvar ve yenilip asi lejyoner liderine esir düşer (bunların detaylarını yannis doukas başlığında bilahare anlattım.)
asi lejyonerler it iti ısırmaz düsturunun gereği olarak kendileri gibi psikopat manyağın teki olan yannis'i imparator yapmaya karar verirler. sümsük michael'a 'tahttan in, yannis imparator olsun' diye mesajı da yollarlar. paçaları tutuşan nikephoritzes, anadolu selçuklu sultanına mesaj yollayıp bizans devletinin anadolu'da türklerin ele geçirdiği bütün topraklardan feragat etmesi karşılığı olarak askeri yardım ister. selçukluların canına minnet, hemen anlaşmayı imzalayıp asker yollarlar. selçuklu desteği alan bizans ordusu, daha sonra imparatorluk tahtına oturacak olan general aleksios komnenos'un komutası altında gidip asi lejyonerleri tepeler ve yannis manyağını esir alır. 7. michael fidye ödeyip yannis'i serbest bıraktırır ve saraya geri getirtir.
bütün bu olaylar ve nikephoritzes'in kötü politikaları ekonominin tabiri caizse anasını bellemiş, bizans parası devalüasyona uğramış, enflasyon ayyuka çıkıp tahıl fiyatları iyice fırlamıştır . bu yüzden halk 7. michael'e 'bir çeyreklik eksik' anlamına gelen parapinakes lakabını takar. 1078 yılında iki büyük general isyan bayraklarını açar. bunlardan nikephoros botaneiates baskın çıkarak konstantinopolis'e girer ve sümsük michael'i tahttan indirip yerine kendisi geçer. bu zorba general, 7. michael'in karısı gürcü prensesi alania'lı maria ile de evlenip herifin haysiyetini iyice iki paralık eder. botaneiates, 7. michael'a keşiş olup manastıra kapanmasını buyurur, sümsük bebe ikiletmeden tıpış tıpış gider keşiş traşını olup manastıra kapanır. ait olduğu yere sonunda kavuşan 7. michael, manastır ortamında kendini iyice dine imana verip efes metropolitliğine kadar yükselir.
tarihçi michael attaleiates bu konuda şöyle yazar: 'metropolitlik onun karakterine uygundu, çünkü (7. michael) basit ve hayat tecrübesi az olan biriydi, imparatorluk makamına ait konularda hiç bilgisi yoktu.'
tarihçi zonaras ise kendisini şöyle tarif eder: 'aşırı derecede uysal karakterliydi ve bırak imparatorluk yönetmeyi, en önemsiz konuların bile üstesinden gelmekten acizdi.'
akrabası olan anna komnene ise alexiad isimli eserinde 'anne tarafından doukas'larla akraba olsam da, sırf akrabam oldukları için kötü işler yapanlara iltimas geçmem söz konusu olamaz' diye bir girizgah yapıp 7. michael'ı, oğlunu ezeli düşmanları norman kralı robert guiscard'ın kızına nişanlayıp imparatorluğun başına bela açtığı için yerden yere vurur.
michael attaleiates, romanos diogenes'in insanlık dışı işkencelerle katledilmesinin sorumlusu olarak 7. michael'i görmüş ve alabildiğine lanetleyip son derece ağır laflarla itin götüne sokmuştur. memleketi batırması konusunda da çok sert bir şekilde eleştirir.
7. michael hakkında olumlu şeyler yazan ve metheden tek tarihçi ise doukas hanedanının dalkavuğu yandaş michael psellos'tur.
bir de caps verelim tam olsun en.wikipedia.org/... gördüğünüz gibi sümsüklük, eziklik sıfatından akıyor adamın.
kaynaklar:
the history, michael attaleiates
chronographia, michael psellos
alexiad, anna komnene
king's college london bizans arşivi