19.yy'in beethoven'dan sonra (hem tarihsel anlamda hem de sanatsal siralama anlaminda[tabii boyle bir seyi yapmak ne kadar mumkunse o kadar]) en onemli senfoni bestecisidir. ikisi numaralanmamis 11 senfoni bestelemistir. 9 numarali senfonisinden sonuncusunu, n.9. vefati nedeniyle tamamlayamamistir ancak final bolumune/4. bolum biraktigi oldukça kapsamli taslaklar birden fazla muzikolog/besteci tarafindan tamamlanmistir:
yapitin tamamlanmis versiyonunu ( with the completed performance version of the 4th Movement by Samale-Phillips-Cohrs-Mazzuca (1985-2008/rev. 2010) ) yoneten ve kaydeden rattle'in konuya iliskin gorusleri digitalconcertohall'dan dinlenebilir/izlenebilir:
www.digitalconcerthall.com/... uc bolumlu hali 1 saat suren yapitin tamamlanmis hali 85 dakika surmektedir ve muazzam 8. senfoniyi asan bir yapit olmaktadir.
bestecinin numaralamay tenezzul etmedigi iki senfonisinden birisi ilk besteledigi senfonidir ve fa minor tonunda kaleme aldigi tek senfonisidir. yapit kimi zaman 00 numarasiyla anilir (evet, hela gibi) yahut sadece tonalitesiyle anilir.
digeri ilginçtir: 0 numarasiyla anilir ve numara vermeye deger gordugu iki yapit, 1. ve 2. senfonilerin, arasinda bestelenmistir. 2. senfoniden itibaren yazdigi her senfoniye bir numara vermistir.
oldukça sert bir oz-kritik olan besteci ilk senfonilerini oldukça sik yeniden ele almis ve kimi orneklerde 7'ye kadar varabilen sayida farkli versiyonlarini hazirlamistir (n. 3 n. 4) kimilerinde bolum siralarini degistirmis (n.2) kimilerinde bolumleri yeniden yazmistir (n.4 3. bolum + final vb.)
bruckner'in tamamladiktan sonra rotuslamak disinda herhangi bir degisiklik yapmadigi 5. senfonisi onun ilk ve muazzam saheseridir diyebiliriz. o ana kadar kaleme aldigi 6 senfonisi (n.1 -4 + iki numaralanmamis yapit) oldukça kaydadeger 3. ve 4. senfoniler gibi çok iddiali muzikler icerseler de (ki 2. yahut 1. senfoniler de bir kalemde yabana atilacak yapitlar degillerdir) bunlarin hiçbirisi 5. senfoninin azamet, kurgusal orijinalligi ve muzikal yetkinligine erisemez. 5. senfoni bence 19.yy'in bruckner'in 8. senfonisinden sonra en buyuk senfonisidir (beethoven 9, bruckner tamamlanmis 9 gibi bir iki istisna hariç.
ozetle 00 1 0 2 3 4 ilk donem (numaralamadigi yahut çok sik revize ettigi yapitlar [4.hariç hepsi minor tonlarda kaleme alinmis])
5 6 7 orta donem (hemen hiç ellemedigi, tek kalemde bitirdigi yapitlar [hepsi major tonlarda kaleme alinmis])
8 9 son donem yapitlari olarak ele alinabilir [hepsi minor tonlarda ve 8. bir kere ciddi revize edilmis + 9. tamamalanamamis].
devrinin meshur bir koro muzigi bestecisi olarak orta donemine muhtesem te deum'unu da katmaliyiz. bunun haricindeki koro yapitlarini, basta 3 numarali missasi, requiem'i, helgoland'i vb. ben pek takdir edemiyor ve sikici buluyorum ama goz atilmasinda fayda var. 2. missa'nin orkestralamasinin sadece uflemeliler olmasi ilginçtir. 3. missa en genis caplisidir ve gorece daha sik seslendirilip kaydedilir. tek bolumlu ve çok daha mutevazi çaplarda olan kimi meshur koro yapitlari denenebilir + acapella girla yapiti vardir ama tum bunlara karsin muzik tarihine senfoni bestecisi olarak geçmistir ve 5 7 8 9 . senfonileri çok buyuk yapitlardir. bu listeye bir iki tik asagidan 3 4 6 eklenebilir.
gunter wand, karajan, jochum, skrowaciewski gibi yorumculardan dinlenmesi tavsiye olunur. guncel isimlerden thielemann zannimca en kaydadeger isimdir.
