1852 yılında, harput'ta, American Board of Commissioners for Foreign Missions adlı grup bölgedeki ermeniler için teolojik seminerler vermeye başladı. 1859 yılında ise bu dini eğitim seminerler harput amerikan misyoner koleji'ne evrildi. bu kolej zamanla ve bölgede artan eğitim talepleri ile tamamen bir okula dönüşerek adı 1872 yılında ermeni koleji oldu. okul üniversite öncesi orta eğitim ve öğretim ihtiyacını karşılıyor ve bölgedeki ermenilere din, sosyal bilimler, fen bilimleri, yabancı dil eğitimi veriyordu. okul ayrıca ciddi bir sanat ders programına sahipti. müzik ve resim üzerine çok ayrıntılı ve kapsamlı dersler veriyordu.
okul ermeni koleji olduktan 10 yıl içinde osmanlı hükümeti okulun adının değişmesini istedi. osmanlı hükümetiyle isim yüzünden kavga etmek istemeyen okul yönetimi okulun adını Euphrates College yani fırat koleji* olarak değiştirdi. size bu isim bir yerlerden tanıdık gelmiş olabilir. fırat eğitim merkezi dersem jeton düşebilir, ışık yanabilir.
fırat koleji, kuşkusuz bir misyoner okuluydu. 19. yüzyılda başımıza gelen ve ermeni tehciri ile sonuçlanan olaylarda ne kadar parmağı olduğunu bilmiyoruz ama iyimser bir tahmin bile çok kötü gerçeklere ulaşabilir.
1915'te okul binasına osmanlı genelkurmayı tarafından el konuldu. savaş boyunca askeri eğitim amacıyla kullanıldı. binanın bir kısmı ise askeri hastane olarak faaliyet gördü. okul cumhuriyetin kurulmasından hemen sonra sessiz sedasız kapandı. şimdi yerinde yeller esmektedir.
*size bu isim bir yerlerden tanıdık gelmiş olabilir. fırat eğitim merkezi dersem jeton düşebilir, ışık yanabilir. nitekim fırat eğitim merkezi buraya fırat koleji kapandıktan yıllar sonra benzer bir misyoner okulu açmışlardır.
ermeniler arasında protestanlığı yaymak amaçlı kurulmuş bir okul.
başarılı olabilecek bir proje miydi bilemem, ama ermenilerin çoğunlukla apostolik kilise tercihleri göz önünde bulunduğunda tutmayacak bir projeymiş gibi duruyor.
okul sadece ermeni öğrenci kabul etmiyordu. diğer müslüman olmayan halktan da öğrenci kabul ediyordu. hatta son yıllarında referanslı olarak bir iki müslüman öğrenci bile kabul etmişlerdi.
