dünya'nın farklı yerlerindeki ışık kirliliğini ölçebilmek adına john e. bortle tarafından geliştirilmiş ölçü birimi. bence kafa dinleme ölçeği de denilebilir. çoğunlukla amatör astronomlar tarafından kullanılır. ışık olmaması, nemsiz hava, soğuk ve yükselti bakımından yüksek olması bortle ölçeğini etkileyen, 1'e yaklaşmasını sağlayan ana faktörlerden. 1'e yaklaşması demek de, daha fazla gök cismini gözlem yapabilmemizi mümkün kılıyor. dolayısıyla gece, gökyüzü gözlemi yapmak isterseniz, bulunduğunuz konumun bortle seviyesini ön bilgi olarak bilmek faydalı olur. hangi gökyüzü objelerini görüp göremeyeceğinizi bununla anlayabilirsiniz.
eğer bortle seviyenizi bilmiyorsanız, öğrenmek isterseniz lightpollutionmap'ten konumunuzdaki sqm* (mag/arcsec²) değerini alın. daha sonra onu tabloda yer alan değerlerle eşleştirin. örneğin benim sqm değerim şehrin ortasında olduğumdan biraz az yaklaşık 18,9 o da seviye 7 ye karşılık geliyor.
hangi seviyede hangi gökyüzü objelerini görebileceğinize gelecek olursak, kısaca bahsedeceğim. detaylı öğrenmek isterseniz buradan bakabilirsiniz.
1-2 arasında rahat rahat ne varsa görüyorsunuz. nasıl olsa hiçbir ışık vb. yok, tam gidip kafa dinlemelik, insanda kamp yapma isteği uyandıran yerler. 3-4 aralıklarında da samanyolu galaksisini rahatlıkla fark edebilirsiniz. 1-2-3-4 astrofotoğrafçılık için oldukça idealdir. türkiye'de köyler genelde bu aralıktadır, bu yüzden köylerde ekipman olduğu sürece astrofotoğrafçılık rahatlıkla yapılabilir. 5'ten itibaren ışık kirliliğini hissetmeye başlıyoruz, mesela 5'te samanyolu çok hafif görünüyor hatta neredeyse yok gibi. önceden saydıklarımda andromeda'yı rahatlıkla fark edebilirken, 6-7 de teleskop ile bakmamız gerekiyor. bakarken de detaylarını pek göremeyebiliriz*. 8-9 a gelecek olursak, klasik şehir merkezleri. gökyüzü açık gri ya da turuncu rengi alıyor sokak lambalarından ötürü. ay ve birkaç yıldızdan* başka bir şey göremeyiz.