Halk arasindaki adi ile gobek veya doner kavsak. Turkiyedeki herkesin ehliyeti olsun olmasin donel kavsak kurali icin egitim almasi gerekir. Zira kimse bilmiyor ya da isine geldigi gibi uyguluyor kurali.
Biz nasil uyguluyoruz kurali; kavsaga erken gelen yol hakkina sahip oluyor veya erken gelmediyse bile gaza biraz fazla yuklenip karsidakinin ustune cikarsaniz karsidaki de cekingen davranip frene basip karsidakine yol hakkini verir.
Peki normali nedir bu kuralin; gobege gelen gobege girmeden durur, sol tarafi kontrol eder, gobek icerisinde birisi varsa ona yol verir yoksa eger gobege girer ve vakit kaybetmeden gobegi terk eder.
Bu kurali koyanlardaki amac gobegin icinin surekli bos kalmasini saglamaktir. Eger gobek icerisinde arac olursa trafik bir sure sonra sikisir. O yuzden ilk oncelik surekli ve surekli olarak kavsagin icindekilerindir.
'göbek' içindekinin geçiş üstünlüğü vardır ve bu kurala uyulduğu sürece minimum kaza riski maksimum trafik akışı sağlanır.
Misal Bodrum bu tip göbeklerle doludur. Bodrum - turgutreis yolunda hiç yoksa 30 tane var bu kavşaklardan. Kışın trafik yoğunluğu da olmadığı için çok sıkıntı olmuyor bu kavşak kullanımı lakin yazın özellikle de kendisini trafik tanrısı sanan ve kurallara uymayı zul gören İstanbullu götlerin geçiş önceliğini hiçe sayıp son sürat gitmeleri nedeniyle bolca kaza atlatabiliyorsunuz. Atlatılamayan kazaların ise genelde ölümle sonuçlandığını söylemeliyim yüksek hız nedeniyle.
özellikle ege bölgesinde sayısı artırılmaya çalışılan ve başarılan kavşak türüdür. bunun aşırı geniş versiyonları inşa edilmekte olup mantık olarak diğer halleriyle ufak farklılıklar ile ayrılsa da trafiğe etkisi oldukça belirgindir.
bu aşırı geniş olan dönel kavşaklar, afedersiniz haddini bilmeyerek çok fazla alan kaplar ve bunu takiben kavşaktaki geçiş üstünlüğünü uygulamada zorunlu kılar. zira geniş açıyla virajı alıyor olan araçlar kavşakta biraz daha hızlı olabilir ve kavşağa girerken hangi şeride geçeceğini tahayyül etmek pek zordur. İki geniş şerit veya 3 şeritli kavşaklar 2+2 olarak 4 şeritli yollara açılsa da tek şeritli yollara da açılabilmektedir ancak bu bahsi geçen yolların 1. derece yol olduğu gerçeğini ve kavşağa katılan ayrımların sayısı çoğu zaman 4'ü geçtiğini değiştirmez. genellikle trafiğin yoğun olduğu veya olacağı ön görülen bölgelere yapılmaktadır.
bu kavşakların kullanıldığı yerde trafik ışıkları kullanılmaz, zira ışık ile alınabilecek bir önlemin karşılığı olarak yukarıda bu aciz yazarın belirttiği sebepler dahilinde belirtilmiş pasif önlemler yeterli olmaktadır. tabi tahmin edeceğiniz üzere bu devasa olan dönel kavşakların biraz ufak olanlarında trafik ışığı konulduğunu yine bu bahtsız yazar görmüş, şaşırıp aklının bir köşesine yazmak durumunda kalmıştır.
aydın yöresinde bu mağrur dönel kavşakların alışılagelmiş ufak biçimlerinde (ki çoğunlukla 2. dereceden yolların birleştiği 4 yol ağızlarında bulunsa da günümüz türkiyesinde kentlerin merkez bölgelerdeki çevre yollarında hep gördüğümüz gibi 1. dereceden yollarda da *) trafik ışıklarının sıkça kullanıldığı görülmektedir. garip olan bu trafik ışıklarına istinaden, uzaktan zar zor seçilen, yoldan ilk defa geçtiğinizde ani fren yapmanıza mutlaka sebebiyet verecek olan kocaman ahlaksız ve hadsiz kasisler de bulunmaktadır. yani ışık yandığında önce kasisi atlatırsınız (ki yaya geçidi vardır ışık yanarken geliyorsanız yavaşlamamız beklenir* ardından dönel kavşağa girebilirsiniz. eğer epey ufak bir dönel kavşaksa sıkıntı olmayabilir ancak bunların biraz daha büyük olanlarında kavşağın alakasız bir yerinde bir ışığa daha denk gelebilirsiniz. ülkemizin nadide yerlerinden bodrum'da bu tür kavşaklarla karşılaşabilirsiniz. bunlar da yine 4'ten fazla asimetrik bir şekilde kavşağa ısrarla bağlanmaya çalışan yollar sebebiyle konulmuştur.
sonuç olarak bu kavşaklar avrupa'da da revaçta olmasına rağmen ülkemizde sürücü belgesi, seçmenin kafasına atılan çay paketleri gibi dağıtıldığından yine trafik ışıkları veya marjinal önlemlerle desteklenebilmektedir. Şahsen kentlerimizin kent planlarını bu mütevazı yazar olarak ben yapıyor olsaydım 1. derece yollara en fazla 2 şerit, 2nci ve 3. derece yollara 1 şerit vermek suretiyle kalan alanı pisklet süren vatandaşlar için mavi şirin yollar ve turuncu şerit boyalarla ayırırdım. "az pisklet sürün ulan, obez ülke diye geçiyoruz artık." diye tabelalar koydurmak da seçenekler arasında olabilir.
