türkçesi hamle yapma zorunluluğu olan almanca terim, hamle yapıldığı takdirde her şeyin daha kötü olacağını ifade eder. ya taş kaybına ya da mata sebep olacaktır ancak yine de hamle yapılması gerekir.
Satranç ve benzeri hamle yapma zorunluluğu olan oyunlarda (tüm oyunlar bu özelliği sağlamaz, (bkz: go)) bu zorunluluğun zarar getirdiği durumlarda kullanılan terim.
Almanca'da genel bir metafor olarak da kullanılır.
(bkz: oyun teorisi)nde de aynı anlamda kullanıldığından aynı zamanda bir matematik terimidir.
Konuşma dilinde "Zugzwang" terimi genellikle bir kişinin belirli bir eylemde bulunmaya veya genel olarak bir meydan okumaya tepki vermeye zorlandığı bir durumu tanımlar. Bu eylemin olumsuz sonuçları olabilir, olmayabilir de.
