Bağıl nemi bulutlar üzerinden örneklendirmek gerekirse. Bağıl nem, bir bulutun kendi içinde biriktireceği su damlacıkları ve buz kristalleri kapasitesini ifade eder.
Formülü ise: bağıl nem= mutlak nem(bulutun içerisinde bulunan su damlacığı ve buz kristal miktarı) / maksimum nem(alabileceği en fazla su damlacığı ve buz kristali) X 100
Bu formül ile bağıl nem yüzdesi bulunabilir.
müzecilikte önemli bir kavramdır. ziyaretçiler tarafından fazla bilinmiyor olsa da müzelerin temel fonksiyonu koleksiyonundaki eserleri korumak, yaşlanma süreçlerini yavaşlatarak sonraki nesillere aktarmaktır.
eserlerin korunabilmesi için maruz kaldığı nem miktarının belirli ölçülerde sabit tutulması gerekir. bu nedenle iklimlerdirme cihazları kullanılması tavsiye edilir. metaller için ideali sıfır nemdir mesela. bunu sağlamak imkansıza yakındır. bu nedenle hedef, bağıl nemi yüzde 35'in altında tutabilmektir. aksi takdirde oksitlenme başlar. diğer inorganik malzeme için de düşük nem değerleri tercih edilir. ahşap ve organik malzemeden yapılmış diğer bazı eşyalar için yüzde 40-60 arası doğru değerdir. ahşap bünyesinde su barındıran bir şeydir. ve düşük bağıl nem değerleri bünyesindeki suyu kaybetmesine neden olarak açılma ve çatlamaları yol açabilir. daha yüksek değerler ise küflenme ve çürüme ile sonuçlanır.
bağıl nem değerleri mekanın sıcaklığı ile de bağlantılıdır. bu nedenle müzelerde özellikle de depolama alanlarında sürekli ısı ve nem ölçümleri yapılması ani iniş çıkışların engellenmesi, dengenin korunması gerekir. kimi zaman nem alıcı cihazlar çalıştırılır. kimi zaman da mekana nem eklemek gerekir.
pratikte böyle olmuyor tabii.
Nem oranı denilen şey. %35 olduğunda elbette cevremizdeki havanın üçte biri suya dönüşmüyor. %90 olduğunda yüzerek işe, bakkala gitmiyoruz. Havanın taşıyabileceği maksimum nem var, %100 o. Ulaştığında yağmur yağıyor.
Bunun dışında etkisi ne? Hissedilen sıcaklık. Aynı sıcaklık neme bağlı olarak farklı hissediliyor. Bir de tarımda mühim. Aynı sıcaklıkta neme göre gelişimleri farklı gerçekleşiyor.
havanın 1 metreküplük miktarının neme doyma oranı. hava ne kadar çok ısınırsa, tutabileceği su miktarı da o oranda artar. tabi ki belirli bir doyma noktasına kadar... sonrası malum; yağmur.
bodrum duvarlarında oluşan küf ve nemin nedeni, bağıl nemdir. dış ortamda çok sıcak olan bir yaz havası, daha serin olan bodrumun camından içeriye dolduğunda, tutabileceği su miktarı azalır. içeriye dolan hava, tuttuğu su miktarının, bodrumdaki havanın tuttuğu su miktarından olan farkını, bodruma bıraktığından, duvarlarda yağmurdan ıslanmış gibi bir durum oluşur. böylece de bodrum duvarlarında zamanla nem ve küf çıkar ortaya.