strateji temelli kutu ve video oyunların bir alt türüne verilen isim. video oyun kısmında daha çok sıra tabanlı stratejilerde rastlanır olsa da gerçek zamanlı strateji oyunlarında da temsilcileri mevcuttur. kökeni ise dört tane kelimeye dayanır. explore, expand, expoit ve exterminate. niye 4ex dememişler derseniz zaten telaffuz farklı olmuyor sanki...
kavram ilk olarak master of orion'un inceleme yazısında kullanılmıştır. o günden bugüne, benzer oyunlar için kullanılmaya devam etmektedir. kısaltmayı oluşturan kelimelerin manasına bakacak olursak, öncelikle keşfedilmesi gereken bir harita bulunmaktadır. bu haritada yeni yerleşim yerleri kurarak ya da mevcut yerleşim yerlerinin sınırlarını genişleterek yayılmak gerekmektedir. oyuncuların kendi bölgelerindeki kaynakları toplayıp en verimli şekilde kullanmaları elzemdir. ve elbette diğer rakipler ortadan kaldırarak ya da bölgelerini ele geçirerek saf dışı bırakılmalıdır. işte bu dört temel prensibi barındıran strateji oyunları 4x olarak adlandırılır.