(bkz: orta dünya evreni)nde ölümden dönen tek insandır. müthiş yazgısı yolunu (bkz: doriath)a düşürmüş, burada kral (bkz: thingol)'ün kızı olan güzeller güzeli (bkz: luthien)'e aşık olmuştur. luthien de aşkını karşılıksız bırakmadığından, bir süre gizlice aşk yaşamışlardır. fakat kral thingol biricik kızının fani bir insana aşık olduğunu öğrenince hiddetlenmiş ve beren'i idam ettirmek istemiştir. kızının ricası üzerine bağışlamış, fakat beren'le evlenmesini engellemek için, (bkz: morgoth)'un tacında bulundan (bkz: silmaril)lerden birini getirmesi halinde beren ile luthien'in evliliğine razı olacağını söylemiştir.
bunun üzerine beren'in macerası başlar. bu imkansız görev için (bkz: angband)'a doğru yola çıkan beren, soyuna yardım sözü vermiş olan kral (bkz: finrod)'dan yardım ister. finrod ve 12 yoldaşı beren'e katılır, fakat angband'a varamadan minas morgul'da sauron tarafından yakalanır ve zindana atılırlar. zindanda sauron'un kurtları tarafından sırayla öldürülmelerine rağmen hiçbiri beren'in kimliğini ve görevini açık etmez. son olarak kral finrod'un da bir zamanlar kendi yaptırdığı bu kulenin zindanlarında can vermesiyle birlikte beren de ölümü beklemeye başlar. fakat o sırada beren'in yokluğuna dayanamayan luthien doriath'tan kaçmış ve beren'i bu zindanlarda bulup kurtarmıştır. birlikte, kuleyi (bkz: sauron)'dan alırlar ve eski haline getirirler.
bir sürü maceradan sonra beren ve luthien morgoth'un zindanındaki 3 silmaril'den birini çalmayı başarır ve doriath'a dönerler. bu sırada morgoth'un peşlerine saldığı kurt adam carcaroth beren'in silmarili tutan elini bileğinden koparır. bundan sonra beren erchamion (tek elli beren) olarak anılmıştır. kral thingol'ün de katıldığı bir av ekibiyle birlikte kurt adamı avlarlar ve midesinden silmarili çıkarırlar. silmarili can çekişen beren'in eline koyarlar. beren söz verdiği gibi silmarili kral thingol'e teslim eder ve "artık görevimi tamamladım" diyerek son nefesini verir.
beren'in ölümüne dayanamayan luthien de kendi isteğiyle canından vazgeçmiş ve (bkz: mandos)'un salonlarına gitmiştir. söylenene göre, mandos'un önünde içli bir ağıt yakmış ve buna dayanamayan mandos ne daha önce ne daha sonra yaptığı bir şey yaparak beren'in tekrar hayata dönmesine izin vermiştir. luthien de bundan sonra ölümlü olmak koşuluyla tekrar hayata dönmüştür. bundan sonra ölene kadar yeşil elflerin bulunduğu ossiriand'da yaşamışlardır.
beren ile luthien ilk elf ve insan evliliğini kurmuşlardır. oğulları dior, kral thingol'ün ölümünden sonra doriath'ın kralı olmuş ve doriath'lı nimloth ile evlenmiştir. bunların evliliklerinden (bkz: elwing) doğmuştur. elwing ise (bkz: tuor) ile (bkz: idril)'in oğlu olan kutlu (bkz: earendil) ile evlenmiştir. bu evlilikle iki elf insan birleşmesi buluşmuştur. bu evlilikten de (bkz: elrond) ve (bkz: elros) doğmuştur.