Alevi-bektaşi inancında inancın yapı taşlarını oluşturan kavramlardır. Ahlaklı ve olgun bir insan olmanın yolu dört kapıya ve her kapıda öğüt edilen on makama bağlanır. Dört kapı: şeriat, tarikat, marifet ve hakikat şeklindedir. Makamlar ise içerik aynı olsa da farklı kelimelerle tanımlanabiliyor.
türk mutasavvıflarının kabul ve takip ettikleri anlayıştır. çıkış noktası her ne kadar hacı bektaş veli'ye aitmiş gibi görünse de (hacı bektaş da makâlât'ını bu düşünce üzerine yazmıştır) bu düşüncenin kaynağı, xı. asrın sonlarında veya xıı. asrın başlarında sayram'da doğan ahmed yesevî'dir. yesevî fakrnâme adlı eserinde dört kapı kırk makam'ı açıklamıştır.