yanlış değil yalan da denebilirdi ama işte bir yanlış da biz yapmayalım dedik.
en yaygın olanı: korona gençleri etkilemiyor bana kalsa düpedüz yalan. italya'nın ve de sıcağa maruz kalmış cin mısırı gibi pıtır pıtır patlayan amerika'nın son durumuna bakıldığında gençlerin etkilenmemesi gibi bir durum yok. yoğun bakımlarda gençler var. bir kısmı ölüyor bile. kimse buna inanıp da ben güvendeyim diye düşünmesin.
havalar ısınınca, salgının biteceği düşüncesi en büyük yanlışlardan biri. durum bu olsaydı, suudi arabistan gibi sıcak bölgelerde görülmemesi gerekirdi. evet, yaz geldiğinde yavaşlayacak ama bunun ısıyla alakası yok. işin aslı şöyle: 1. havaların ısınması, güneş ışınlarının daha dik gelmesi demek. bu uv ışınlar virüsün protein kılıflarını tahrip ediyor. 2. havalar ısındığında insanlar kapalı alanlara tıkılı kalmıyorlar. birbirlerine bulaştırma riski azalıyor. 3. sıcak havalarda üşütüp, bağışıklık sistemini zayıflatma riski daha az oluyor.
ev yapımı örgü maskelerin işe yaradığı kanısı. teyzeler nineler harıl harıl örüyorlar.
lachattenoire sokaktan bildiriyor. siyahlara bürünmüş genç bir çift gördüm şimdi. siyah labradorlarını gezdiriyorlardı ve yüzlerinde siyah örgü maske vardı. *
anacım o mikrop gözle görülmeyen bir şey, senin o havalı maskenin gözle görülür deliklerinden halay çeke çeke geçerler demek istedim ama vazgeçtim. *
manavla gelen edit: bu sefer küçük bir kızıyla birlikte örgü maske takan bir anneye söyledim. cevap aa ben bilmiyordum oldu *
özel hastaneler pandemi hastanesi ilan edildiği için tedavilerin bedava olacağı düşüncesi. aman bu yanlışa düşmeyin.
ücretsiz olan tek şey, koronavirüs pozitif hastaların özel hastanelerin yoğun bakımında yatmasıdır. o da "hadi ben geldim yatayım" diyerek olmuyor. devlet hastanesinde size koronavirüs teşhisi konduktan sonra, yoğun bakıma ihtiyacınız varsa ve devlet hastanelerinde yer yoksa, ücretsiz olarak özel hastanenin yoğun bakımınına gönderilirsiniz.
yani ateşim var, öksürüyorum deyip, koronavirüs şüphesiyle özel hastaneye giderseniz, testinizi yaparlar, sonra da ateşinizi, tansiyonuzunu ölçüp bir parol iğnesi yapıp, sizi taburcu ettikleri için kol gibi bir fatura çıkartırlar.
Bunun bir gripten farksız olduğu düşüncesi, yanlış olmanın ötesinde, en ölümcül yanlıştır. Bu kadar hızlı evrim geçiren ve bulaşma hızı yüksek, tedavisi bilinmeyen, nerde ne süre bulaşır halde olduğu belirsiz, semptomları değişken, insanların bağışıklık kazanmadığı (sürekli değişiyor virüs) bir şey çünkü bu. Karanlık bir odada, bir karınca, hadi bul onu....
kapalı alanlara girmek. bu konuda google academic'ten birkaç makale buldum. bunlara dünya sağlık örgütü'nün bir makalesi de dahil. müthiş ingilizcemle yanlış anlamadıysam bize devlet tarafından söylenmeyen bir bulaşma yolu daha var koronavirüsün: airborne transmission. yani havadan nakledilerek bulaşma. hani diyorlar ya korona öksürünce ağırlığıyla direkt yere düşüyor diye. bu tamamen doğru sayılmaz. parçacıkların bir kısmı(küçük boyutlu olanlar) havada asılı kalabilen toz partiküllerine veya aerosol parçacıklarının üstüne tutunarak yüzlerce metre seyahat edebiliyor. bu yüzden klima veya vantilatör koronavirüsü bulaştırıyor. bu özellikle kapalı alanlar için geçerli. dış ortamda yine bu tarz bir sorun yok. o yüzden konu kapalı alansa, maske, sosyal mesafe yalan. tamam ihtimali azaltır ama bir şekilde yayılır. o yüzden çözüm olabildiğince kapalı alanları tercih etmemek. tercih edilecekse de geniş ve tenha olanları tercih etmek. örneğin şok, a101 falan yerine 5m migros gibi geniş marketleri tercih edin.
Bir covid-19 hastasının günlüğü;
- normal olarak rahatsızlığını belirten bir kişinin tarhana yapacak olan evin annesine "ısrarla gelme, evinde dur biz yaparız demesine rağmen" yardıma gelmesi 1. yanlış
- yardıma gelen kişinin 1 gün sonra covid pozitif çıkması evin annesinin bunu öğrendiği halde birşey yapmaması 2. Yanlış
- evin annesinin öksürük, kusma, yüksek ateş, halsizlik belirtileri göstermesi ve bunu soğuk algınlığı, kan sulandırıcı, ateş düşürücü ilaçlarla geçiştirmeye çalışması 3. Yanlış
- götürdükleri özel hastanenin serum takıp kan tahlili yapması ve hastada herhangi bir sorun bulmaması 4. Yanlış
- hastanın 4 gün sonra üniversite hastanesine gitmesi ve halsizlik dışında hiç bir semptom göstermediği için covid testinin yapılmaması 5. Yanlış
- hastaya en yakın sağlık kuruluşu olan aile hekimliğinin telefon ile ulaşması hastanın test için taleplerde bulunduğunu fakat yapılmadığını belirtmesi ama hala aksiyon göstermeyerek bilgi almaya çalışması 6. yanlış
- hastanın artık kendini bakması sonucu ayağa kalkması iyileşmesi tüm belirtilerin yok olması, ama sonucunda aile hekimliğinden gelen telefon üzerine iyileşen hastaya sonradan gelen bir 14 gün karantina bilgisi. 7. yanlış
konuda halk sağlığı uzmanlarından çok daha fazla konuda uzman olmayan kişilerin konuşması ve öneriler vermesi. pandemi konularında uzman kişiler deliler gibi ''şuan herhangi bir şey söylemek için erken, virüsü izlemeli ve kişisel korunmaya özen göstermeliyiz'' dediği süreçte politakıcılardan,şarkıcılara bir çok insan abuk subuk yönlendirmeler ve şehir efsaneleri yaymaya başladı, hatta çok daha ileri gidip ilaç bile sattı. uzmanların konuyla ilgili yeterince veri toplamasına fırsat vermeden zorla açıklamalar yaptırıldı öneriler vermek zorunda bırakıldı.
ve son olarak insanlar can verirken dünya sağlık örgütü pandemi ilan edip çalışmalara başlayacağına amerika ile abuk subuk it dalışa girdi. yok efem çin virüsü diyemezmişiz yok bilmem ne dermişiz. insanlar ölürken, ne denildiğinden önemli birşey varsa o insanları kurtarmak için çalışmak ve risk grubunda ki insanları korumak için çalışmalar yapmak. kocaman bir anasınıfı gibi süreç yönetildi.
kovid 19 için en etkili yöntem olduğu kesinleşen maske için bir türlü gereken çalışmalar yapılmadı. Tekstil konusunda bu kadar iyi olmamıza rağmen adam gibi standartlara uygun maske üretemedik, insanları merdiven altına mahkum ettik. Ayrıca maske takmak istemeyenlere, kuralları çiğneyenlere nasıl yaptırımlar uygulanacağı açık seçik ilan edilmedi. Ceza standardı oluşturulmadı, inatta ısrar edenlere hapis cezası vs. öcüsü oluşturulmadı. Birkaç kişi içeri girseydi, çok daha yüksek "uyum" oranları yakalanırdı.
ülkemiz için bakacak olursak, yanlışlardan ziyade doğruları sıralamak daha kolay olur. peki nedir o doğrular dersek, o da şöyle bir sonuç çıkarıyor karşımıza; (bkz: boş küme)
insanlarin araliksiz 10 saat maske takamayacaklarini dusunmeleri ve sonucunda birisi laf etmedikce maskeyi cikarmalari. Halbuki, pis olduklari icin elestirirsiniz ayri mesele ama, o cok laf ettiginiz cinliler bu salgindan once bile maskeyle tum gunu geciren insanlardi. Cunku en azindan kendi hayatlarini seviyorlar.
Ben, cin'den turkiye'ye donerken araliksiz 24 saat taktim. Turkiye'ye doner donmez de hastaneye test yaptirmaya gidip, test sonuclari cikana kadar orada bulundugum iki bucuk gun boyunca da araliksiz (yemek yedigim vakitler haric) taktim. (Toplamda 84 saat) Hastaneden ciktiktan sonra da evde oldugum ya da tek basima yuruyus yaptigim anlar disinda hep taktim. Kendimi hayatimi da oyle fazla sevdigimden degil ama baskalari zarar gormesin diye.
Ama bugun turkiye'de universite mezunu, okumus etmis insanlar bile takmiyorlar. Gerekce olarak rahat edemediklerini soyluyorlar. Toplantida maskesiz calismak yasak diyen insan kaynaklari bile maskesiz gezebiliyor. Sonra da virusten cok korkuyorum diyorlar.
inanin, altta bir saglik sorununuz yoksa, tum gun maske takmak imkansiz bir sey degil. Zamanla alisiyorsunuz. illa arada bir cikarmam lazim diyorsaniz, iki saatte bir gidin herkesten uzak bir pencereye, basinizi disari uzatip bes dakika nefes alip verin. Baskalarinin sorumsuzluklarini ya da eksiklerini elestirmeyin demiyorum, ama surekli baskalarini suclamak yerine kendiniz once yapmaniz gerekeni tam olarak yapin.
Eklemek: cin'de salginin ilk gununden itibaren maske takin uyarisi yapildi. Bazi yerlerde maskesiz disari cikmak yasaklandi. Okullar yabanci ogrencilere kampusun disinda cikmayi market alisverisi haric yasakladi. O donemler malum sitede yazmistim, cin'de maske bulmak imkansizdi ocak ayi sonunda. Ama bizim universite bir sekilde toplu maske satin alip herkese 5'er tane de dagitti. Biraz sanki turkiye'de boyle seyler ilk baslarda yapilmadigi icin maske takmaya gerek yok algisi olusmus olabilir.
Pazarda 3 kg domates alırken hizaya girmeyen, markette sırada kola alırken linç yiyen amcalar ne kadar hata yaptıysa yazın plaj plaj gezen, evde parti veren arkadaşlar da o kadar hata yapmıştır.
Bu sene güzel iki yüzlülük örneklerine şahitlik yaptık bu salgınla.
Eğitim görmeyen ve maddi durumu da iyi olamayan neyse eğitim gören ve maddi durumu da iyi olanın içi aynıymış boşMuş yani her şey boş.
salgın ilk çıktığında önlemleri sürdürmesi zor olacak şekilde abartmak. sanırım insanlarda bir bıkkınlık oluştu ve önlemler ters tepti. ilk günler alışveriş poşetlerini bile yıkayıp kurutan arkadaşlarım şu an önlemleri salmış durumda. en baştan makul önlemler alanlar ise hala dikkatliler, disiplinlerini bozmadılar.
İnsanlar toplu taşımadan kaçınmak için otomobil almak istediler, akp ötv zamlarıyla bunu zorlaştırdı. Böylece 2. elde araç fiyatları da uçmuş oldu.. Anlaşılan o ki, vatandaşı gerçekten düşünen yok..
