iq testlerinden alınan sonuçlara göre, her neslin kendinden önceki nesillere göre daha yüksek zekâ seviyesine sahip olduğunu ifade eden kavram. ismini, çalışmayı ilk kez yapan james flynn'den almıştır.
her dönemde insanlara uygulanan iq testleri, önceki yıllara göre zorlaştırılır. sonuçlar göstermektedir ki, 1930'larda yaşayan ve üstün zekâlı olarak kabul edilen bir insanın zekâ seviyesi ile günümüzde yaşayan ortalama bir insanın zekâ seviyesi eşdeğerdir. bu durumun toplumsal yaşamda ortaya çıkan daha iyi koşullar nedeniyle ortaya çıktığı düşünülmektedir.
ancak testlerde 1975 yılı bir dönüm noktası olmuş ve bu tarihten itibaren zekâ seviyesi önceki yıllara göre düşüş göstermeye başlamıştır. negatif flynn etkisi de denilen bu durumun, kitap okuma alışkanlığının azalması, sağlıksız besinlerin artışı gibi birçok dış etkene bağlı olduğu düşünülmektedir.
kültürel birikimin, insanlığın bilgi birikiminin yarattığı seviye tarafından, günümüzde sıradan iq değerlerine sahip olan birinin, geçmişte yaşayan; kültür birikimi elbette daha az olan bir ortamda hayatını sürdüren ve fikirlerini oluşturan çok zeki birinden zihinsel açıdan daha fazla etkin kılındığını belirtmek yanlış olmaz.
bu görüşümü perdeleyecek istisnalar çokça olsa da hiçbir zaman genel görüntüyü bozacak kadar göze batmayacaktır. zira günümüzdeki normal zihinsel gelişime sahip bir insan, geçmişte kendisiyle aynı iq değerine sahip bir insandan daha çok şey biliyor. iq ölçüm parametreleri de günümüzde bu sebeple çok yönlü olmalı zaten. testler zorlaştırılmasa ve aynı seviyede kalsa idi kendimizi öncekilere göre süper zeka olarak görürdük test sonuçlarında. testlerdeki tüm olay birikim metabolizmasının yarattığı etkinin dengelenmesinde saklı.