Kürtçenin bir ağzıdır. Bu ağzı konuşanlara da kurmanc denir. Kurmanc, iki kelimeden oluşan kur ve menc kelimelerinden oluşmuştur. kur: erkek; menc; dayanıklı, sağlam anlamına gelen bir kelimedir. İkisini birleştirince de bir soy izlenimi verir. kurmancların konuştuğu ağza da kurmanci denmiştir.
Dil bilimciler tarafından iki ana başlığa ayrılan kürtçe, kurmanci ve sorani ana başlıkları altında incelenir. Kürtlerin konuştuğu ağızlar arasında kurmanci, en çok konuşan sayısını barındırması açısından önemlidir. Türkiye’de zazaki konuşanlar dışındaki insanların kürtçe diye konuştukları dil kurmancidir. Köken itibariyle hint-avrupa dil ailesine mensup olan kürtçe ve dolayısıyla kurmanci, dilsel bir özellik olmamasına rağmen kürtçe ağızları içinde Arapçaya en fazla maruz kalan ağız olması sebebiyle dilde bir erillik-dişillik özellik de ortaya çıkmıştır.
Kurmanci, Türkiye’nin yanı sıra suriye’nin tamamında, iran ve ırak’ın türkiye sınırlarındaki bölgelerde konuşulmaktadır. Bu bölgeler dışında horasan, Ermenistan ve orta asya türki cumhuriyetlerinde konuşulan kürtçe, kurmanci ağzıdır. Bu kadar yaygın olmasına rağmen kültür ve edebiyat konusunda, yazılı basın ve kaynak noktasında sorani Kürtçesinden geridir. Günümüzde ortak bir ağız oluşturma çabaları neticesinde kurmancinin merkezinde yer alan cizre ve hakkari ağızları baz alınmak