isveç ve finlandiya'da konuşulan bir dildir kendisi. nedense fin halkı da pek sever isveççe konuşmayı. mesela linux'un mucidi linus torvalds da isveççe konuşmayı seviyormuş.
acaba bizim kazakça'ya olan bakış açımızla almanların bu dile bakış açısı aynı mı? mesela bir alman benim gibi kazak televizyonu izlediğinde 3-5 bir şeyler anlıyor mu acaba merak ediyorum şahsen.
isvecce'de svenska olarak bilinen, isvec ulkesinin ana ve resmi dili.
fince'den daha cok norvecce ile benzerlik gosterir ve hatta isvecce konusarak dahi norvecce konusan biriyle anlasabilirsiniz. isvecce'yi iyi bilmiyorsaniz norvecce konusan birinin isvecce konustugunu dusunmeniz de pek olasidir.
ingilizce ve almanca kirmasi gibi duruyor dil ama almanca'dan her dil gibi daha basit. iskandinav olmayip bu dili en cabuk ogrenen kisilerin almanlar oldugunu kendimden cok emin bir bicimde soyleyebilirim. birlesik yazilan kelimeler almanca'da oldugu gibi bu dilde de cok yaygindir. bazen iki bilinen kelime dusundugunuzden cok farkli anlama gelebilir, dikkat edilmeli.
ingilizce ile bircok benzer kelimesi oldugu gibi bazen ingilizce'de olan bir kelime zit anlama gelebiliyor, dikkat edilmeli. zira ingilizce'yi cok iyi bilen isvecliler de o kelimelerde sistematik bir sekilde hata yapiyorlar.
eger isvec'te oturum izniniz varsa yahut (yeni saglanan kolaylik ile) avrupa birligi vatandasiysaniz sfi (svenska för invandrare), yani gocmenler/yabancilar icin isvecce anlamina gelen ve ucretsiz olan hukumet tarafindan desteklenen dil kurslarina katilabilirsiniz. hatta ucretsiz olmasinin yani sira, eger hizli bir sekilde kurlari gecerseniz para bile veriyorlar. ogrenilmesi zevkli ve bana gore kolay bir dil.
erkekler icin guzel not: dunyanin en guzelini bilmem ama en tatli hatununu gormek istiyorsaniz isvecce konusan ortalama bir isvecli hatunu gormeniz kafidir. guzelliklerinin yani sira tatliliklarina asik olursunuz, gozunuzu alamazsiniz. bir nevi bu dil hipnoz etkisi gosterir, benden soylemesi *.
bu sefer kopardım. okuma yazmam hala kötü ama gündelik hayatta konuşulanların üçte birini anlıyorum. son hafta uzun sarhoş muhabbetleri hariç ingilizceye dönmedim.
upuzun ve dağlarla görece izole yaşamış yerleşkelerin ülkesi olunca yukarı çıktıkça ağız değişiyor.
son olarak, senin dil öğrenme, parçalama çabana bu kadar mı sevinir arkadaş bir millet. sonsuz dakika konuşmalı hat alıp akşama kadar kabile gibi kendi etnik gruplarıyla, bağıra bağıra konuşmaktan senelerde isveçce öğrenememiş, sıfır adaptasyon göçmenlerden nasıl yılmışsa adamlar benimki acayip geliyor.
biraz Bo Kaspers Orkester falan dinleyeyim hala gazım varken
diğer iskandinav dillerini de öğrenmeyi kolaylaştıracak olan dildir. yeni başlayanlar için isveççede isimlerin cinsiyetlerine ve nasıl çoğul yapıldığına dair bazı temel bilgileri vermek gerekirse:
isveççede iki grup isim vardır: utrum ve neutrum.
aslında isveççe de bir zamanlar üç cinsiyet (eril,dişil,nötr) içermiştir lakin eril ve dişil cinsiyetler daha sonra utrum çatısı altında birleştirilmiştir. utrum grubundaki sözcükler için n-word ve neutrum grubundaki sözcükler için t-word de denebilir.
utrum için örnekler: en leksak: bir oyuncak en penna: bir kalem en borste: bir fırça
neutrum için örnekler: ett brev: bir mektup ett hus: bir ev ett verktyg: bir araç
gördüğümüz gibi, t-wordlerde ingilizcedeki "a"yi karşılamak için "ett" n-wordlerde ise "en" geliyor. neutrum grubundaki sözcüklerin neden n-word olarak geçmediği buradan kolayca anlaşılabilir.
ingilizcede isimleri "the" ile belirli hâle getiririz. isveççede "the"nın yerine sözcüğün sonu cinsiyetine göre çekimlenir:
yani yukarıdaki örnekler belirli hâle getirilirse: - leksaken - pennan - borsten - brevet - huset - verktyget
şeklinde yazılır.
neyin hangi grupta olduğunu anlamak için ise bazı püf noktaları vardır. mesela t-wordler genelde:
-a, -are, -dom, -else, -het, -ing, -ion, -ism, -nad, -or şekillerinde sonlanır. (en dåre, en dator, en penna, en räkning vs.)
istisnaları elbette vardır. (ett öga, ett fängelse vs.)
n-wordler için durum farklıdır. genellikle mevsimler, aylar, günler, doğadaki varlıklar, canlılar n-wordlerle ifade edilir.
en hund: köpek en katt: kedi en fisk: balık en målare: ressam en arbetare: işçi en måndag: pazartesi
burada da istisnai durumlara örnek olarak ett bi (arı), ett lejon (aslan), ett barn (çocuk) gösterilebilir.
sözcüklerin nasıl çoğul yapılacakları belirlenirken sözcükler çekimlerine göre gruplandırılır.
birinci gruptaki sözcükler n-word olup "a" ile biter ve çoğul halleri "-or" ekini alır.
örnek: en människa (bir insan) -> människor (insanlar) (belirsiz) /människorna (belirli) en flaska (bir şişe) -> flaskor (şişeler) / laskorna
istisna örneklere ise "en ros" gösterilebilir, ros gibi "a" ile sonlanmadığı hâlde sonuna -or alan sözcükler de birinci çekimde mevcuttur.
ikinci grup yine n-wordlerin olduğu bir çekimdir. sessiz harfle biten tek heceli sözcükleri ve belirli şekillerde (-e, -en, -el, -er, -ing) sonlanan sözcükleri bu grupta inceleyebiliriz. bu sözcükler sonlarına "-ar" alırlar.
örnek: en stol (sandalye) -> stolar (belirsiz) / stolarna (belirli) en tävling (yarışma) -> tävlingar / tävlingarna en pojke (oğlan) -> pojkar / pojkarna
önemli bir istisnai örnek ise t-word olan "ett finger"(parmak) olup "fingrar" şeklinde çekimlenir.
üçüncü grup hem t-wordleri hem n-wordleri bünyesinde barındıran çekimdir, -er eki ile çoğul form elde edilir.
örnek: en sak (şey) -> saker /sakerna
almancadaki konjunktivi anımsatan bir değişim bu gruba ait sözcüklerde gözlemlenebilir:
örnek: son -> söner (oğul) hand -> händer (el) strand -> stränder (sahil)
gibi.
dördüncü grup -e, o, u, -ie, je, -ö, -å-,else, -arie ile biten sözcükler olarak tanımlanabilir, bunların sonuna da "-r" ekleriz.
örnek: fängelse (hapishane) -> fängelser
beşinci grubun çoğu t-worddür. sonlarına "-n" alırlar.
örnek: piano -> pianon
sonlarına ek almadan çoğul olan sözcükler de vardır: barn, indier, fönster gibi. (not: bu ek almama olayı "belirsiz" çoğul yaparken geçerlidir. bir örnek olarak barn, belirsizde barn olarak çoğul olurken belirlide barnen şeklinde çoğul olacaktır.)
bazı yabancı sözcükler ise sonuna ingilizcedeki gibi "-s" alarak çoğul olabilir.