bulgaristan, kiev knezliği, moskova knezliği, sırbistan, eflak, moldova gibi ülkelerdeki en üst rütbedeki aristokratların ünvanı.
bir teoriye göre kelimenin kökeni türkçe'deki "bayar" (soylu adam) kelimesidir. aslında güçlü bir teori. çünkü boyarlar, yaşam şekillerini çoğunlukla tatarlardan edinmişlerdir. bir toprağa kök salacak kadar yerleşik düzende değildirler. sürekli bağlı olduğu hükümdarın topraklarında at koştururlar.
bu sebeple de avrupalı lordlardan farklıdır. avrupalı lordlar "ben topraklarımdan bir dönüm bile vermem." derken, boyarlar topraklarını kumar masalarında harcamaktaydılar. örneğin annesinden ünlü yazar lev nikolayeviç tolstoy'a miras kalan toprakların sahibi 20 defa değişmiş. en sonunda da tolstoy'un ailesine kalmış.
bu sebeple avrupa'da lorldar arasındaki rekabet avrupa'nın gelişmesine katkı sağlarken, rusya'da boyarlar arası rekabet diye bir şey olmadığı için rusya'ya çok fazla katkısı olmamış bu insanların.
yaşayış tarzları bile avrupalı lordlara kıyasla çok mütevazıymış. boyar'ın ailesi, hizmetçiler vs tek bir odada uyurlarmış.
i. pyotr boyarları aşama aşama kaldırmış ve yerlerine "graf"lar gelmiştir. ama boyarlar yaşam tarzlarından hiç vazgeçemedikleri için st petersburg sokaklarında, yasaklanıncaya kadar, boyarların hayvanları (inek, koyun vs) dolaşmaktaymış.
pyotr "lan olm siz soylusunuz lan, şu hayvanları bahçelerinizde sokaklarda falan dolaştırmayın. azıcık avrupalı olun." deyip duruyormuş bunlara.