grand strateji turundeki paradox interactive oyunu. (bkz: europa universalis)
oynamak isteyen arkadaslar icin dlcleri almalari kesinlikle elzemdir. diplomasinin onemini kavramak icin avusturya, ticaret dinamikleri icin venedik, ordu duzenlemesi ve yonetimi icin osmanli baslangic icin iyi secenekler. daha sonrasinda koloni kurma asamasina gecmek en mantiklisi.. bunun icin ise portekiz ardindan ise kastilya mantikli secimler olabilir. tum dinamikleri kavramaniz ardindan brandenburg > prusya > almanya yapilabilir veya napoli > italya veya shimazu > japonya veya karaman > rum devleti gibi.
oyunumuz mukemmel. yani benim icin oyle cunku ben bir osmanli torunuyum . hahaha saka lan saka. neyse simdi oyunda bizim ana gelirimiz vergi, uretim ve ticaretten olusuyor. bunlarin icinde en onemlisi ticaret..
ticaret dedigimiz faktor yollardan olusan bir orumcek agi aslinda. birden cok ticaret noktasi var ve bu ticaret noktalari birbirleriyle baglantili. En sonunda bulustukları iki yer var. birisi english channel digeri ise genoa. esasinda venedik'te de toplaniyor ancak oraya giden ticaet yollari diger iki yere nazaran daha az koldan olusuyor . alternatif .
bu yollari nasil kontrol ediyoruz peki? tikalternatif .
simdi resimde gordugunuz kirmizi oklar bizim ana merkezimiz olan alexandria'ya para akisi sagliyorlar. bu para akisini biz oyunda tuccarlar ile sagliyoruz. yine ayni resimde, sol tarafta acik olan alexandria sekmesinde, bolgeye diger ticaret yollarindan geleni, diger ticaret yollarina gideni ve o bolgenin kendi uretiminden kaynakli olan geliri gorebiliyorsunuz. bolge demek, sari renkli gordugunuz alexandria bolgesindeki tum sehirleri kapsar. trade power olayi ise o bolge icerisinde ticaret gucu anlamina gelmekle beraber attirmak icin tuccar gonderebilir, ticaret gucunu attırıcı olan binalari insa edebilir veya ticaret gemileri ile 'ticareti koru ' alternatif . secenegini secerek yukseltme yapabilirsiniz.
diger bir onemli nokta ise ticaret mallari ve ticaret merkezi. alternatif . (oyunda kisayolu var ancak ben yine de eklemek istedim. avrupanin ticarete konu olan mallar haritasi .) alternatif .
kirmizi renk ile isaretlenmis olan bizim ticaret noktamizdaki uretilen mal ve degeri 3 altin. hemen sol tarafinda mor renk ile isaretlenmis olan uretilen mallardan bizim kazancimiz. uretilen mallardan elde edilen kazanci diplomasi puani harcayarak yukseltebilir( mor oku takip et ) veya bolgeye fabrika kurarak da arttırabiliriz. ayni resimde sag taraftaki ticaret noktasinin uzerinde kup gibi bir sey var ya hah iste o bizim ticaret merkezimiz. ticaret merkezi olunca ne oluyoralternatif . ? biz buradan otomatik olarak hicbir tuccar gondermeden gelir elde edebiliyoruz ve ticaret merkezi ilan ettigimiz bolgede +5 ticaret gucu kazaniyoruz. bu yuzden napmıyoruz? ticaret merkezimiz olmayan bir yerde collect from trade isaretine tıklamıyoruz. tıklarsak %-50 ticaret gucu kaybederiz bu da bizi bitirir. ticaret merkezini degistirmek istiyorsaniz ise 200 diplomatik puani kaybetmeyi goze almaniz lazim.
oyun icerisindeki ticaret sekmesinde trade efficiency, trade range vs. gibi bisiler var bunlar ne? alternatif .
trade efficiency, senin ulkenin ticaret hususunda ne kadar basarili oldugunun orani, tuccarlar olmadan ne kadar beceriklisin onu gosteriyor yani sana.
trade range, tuccarlarini gonderebilecegin en uzak ticaret noktasi siniri.
trade steering, bu da senin tuccarlari gonderdigin ticaret noktasindan senin merkezine veya gondermek istedigin baska bir ticaret bolgesine aktardigi para gucunu saglayan bileskeler.
global trade power, uluslararasi ticaret gucun prestij ve power projection yani guc yansimandan kaynaklaniyor.
mercantilism, merkantilizm privateer efficiency, baska ticaret noktalarina korsanlik yapmasi, oradaki gucu kendi ulkesine aktarmasi adina gonderdiginiz gemilerin yetenegini gosterir. deniz geleneginiz ne kadar yuksek ise o kadar iyi calarsiniz... :))))
inland bonus ise liman olmayan yerlerdeki ekstra guc saglayan ticaret noktalari. buralar onemlidir. ozellikle kara devletiyseniz. sahip oldugunuz topraklardaki gelisim miktari kadar fazladan ticaret gucu elde edersiniz.
* oyun basinda 2 tane tuccar ile basliyorsunuz. bu tuccarlari kolonilesme yolu ile elde ettiginiz topraklar sayesinde veya aldiginiz idealar sayesinde yukseltebilirsiniz. yani oyle fazladan her yere gonderem gelir toplayam zengin olam falan yok yani. o yuzden mantikli sekilde kullanmak lazim bu tuccarlari. uretim orani yuksek ve uretilen mali kaliteli olan yerlere gondermek lazim.
* ticaret gemilerini surekli kullanmaniz lazim. gondereceginiz yerlerden kar mi yoksa zarar mi edeceginiz bilgisi oyun icerisinde veriliyor.
* uretilen mallarin degerini attirmak icin fabrika kurmak ve/veya diplomatik puan karsiliginda oranin uretim kalitesini arttirmak. bunu dikkatli kullanmak durumundayiz. onerim, fabrikalari savaslardan elde ettiginiz gelirler ile yapmaniz. yani pasif bir oyun anlayisi icinde oturayim bekleyeyim hazine dolsun sonra bir fabrika yapayim diye beklerseniz 1444-1821 e kadar 10-12 tane falan yaparsiniz herhalde.
* orumcek agi gibi tum noktalari birbirine baglayip en sonunda hepsini ticaret merkezinizin bulundugu bolgeye dogru yonlendirmek en yuksek geliri elde etmenizi saglayacaktir. bunu oyunda basinda 2 tane ile sonlarina dogru nasil oynamayi sectiyseniz (agresif, diplomatik, pasif, yayılımcı vb.) elde ettiginiz tuccar sayisi kadar baglama yaparsiniz.biraz baslangic rehberi gibi oldugu icin uzunca ornek yazmak istemiyorum ancak su sekilde ufacik bir ornek vereyim. a, b, c, d ve en son e sizin ticaret merkeziniz olsun. a(1.42) > b(1.67) > c(2.44) > d(2.91) gonderdi parayi sizde d den, e gonderirseniz(6.99) para toplar oradan. yani bir ticaret rotasi ne kadar uzun olursa o kadar cok para kazanirsiniz.
* ticaret merkezine tuccar gonderip orada gelir toplasaniz da olur yanlis hatirlamiyorsam %10 kadar bi gelir arttirimi yapiyordu tuccarlar. onun yerine ag kurmak daha mantikli ama her zaman icin degil.
* oyunda estates denen siniflar var. ticaret ile alakali olani merchant guide. bu arkadaslara ticaret noktalarinda ve ticaret noktalarina yakin yerlerde toprak verirseniz ve verdiginiz topraklardan dolayi bagliliklari %60 in uzerine cikarsa fazladan bonuslar kazanirsiniz.
ne kadar dlc ye sahipseniz oyun o kadar degisiyor. ben tum dlcler yok dolayisiyla farkliliklar olabilir. aklima gelen baska seyler olursa yazicam tekrar.
En detaylı strateji oyunlarından biri olan oyun tipik bir paradox interactive oyunu olduğu için dlc'den geçilmiyor. Oyun, Osmanlı'nın en güçlü olduğu dönemlerde geçtiği için Osmanlı devleti "overpowered" durumda. Bu yüzden Osmanlı oyunun easy modu gibi. Başlangıçta Osmanlı ile başlamak, oyun mekaniklerini anlamak için en ideal devlet çünkü ordu, ticaret, din gibi önemli casus belli durumlarının hepsi Osmanlı devletinde var. Sanırım en son güncellemeler ile Osmanlıyı baya bir törpülediler eskisi kadar olağanüstü güçlü değil ama yine de çok güçlü. Oyunun iyice kurdu olduktan sonra Alman şehir devletlerinden birini alarak büyük almanya rüyasını gerçekleştirmek, Venedik ile ticaretin içinden geçmek, Portekiz ile keşifler ve koloniler kurmak gibi ufak şımarıklıklar yapabilirsiniz.
Benim favorim ise kıpti Etiyopya. Kıpti bonusları ve Etiyopya Kale savunması ile Memlükler ve Osmanlıların ağzına ağzına vurup İstanbul dahil tüm kutsal Kıpti şehirlerini almak sanırım anlatılamaz yaşanır.
bir hedefim vardi.. kudus'u geri alip tekrar kuracaktim.. kudus kralligi kullerinden tekrar dogacakti ve ben bunu yapmak icin and icmistim.. Hemen gizli entrikalara baslamistim cunku bunun icin her yol mubahti.. ilk is yakinimdaki ramazan beyligi ortadan kaldirmak olmaliydi boylelikle halep bolgesindeki ticaret hacmimi arttiracak ve diger beyliklere karsi az da olsa biraz daha guclenecektim. ajanlarim araciligi ile ramazan beyliginin sahibi oldugu adana bolgesinde hak iddia ettim. ancak bir sorun vardi.. Ramazanoglu, candaroglu ve dulkadir ile muttefik idi.. Bir muddet sonra, akkoyunlu ve karamanoglu ittifaki, dulkadirogluna saldirdi ve neredeyse yok etti.. dulkadiroglunu bolgede yalnizlastirmak adina diger tum muttefikleri ile olan antlasmalarini iptal etmesini talep ettiler ve haliyle dulkadir de bunu yapmak zorunda kalmisti..
Ramazanogullari artik sadece candarogullari ile muttefik idi.. bu bile su an icin benim gucumu asardi.. beklemek ve bolgenin karismasini beklemek en mantikli hareketti nitekim bu esnada hazineyi guclendirmek adina tum giderleri kisacak, kaleleri kapatacak ve aksam yedigim domuz etini dahi azaltacaktim.. ve oyle de yaptim.
osmanlilar bolgeyi domine ediyorlardi. constantinople'u almalari ile beraber imparatorluk olduklarini tum dunyaya duyurmuslar ve tepki toplamaya baslamislardi.. Osmanlilarin, bizans ile savasini goren candarogullari ani bir hamle ile osmanlilardan bir bolge kopartmislar ve adeta guclerini ortaya koymuslardi ki... bu uzun surmeyecekti.. Osmanlilar, candarogullarindan intikam almak ve topraklarini genisletip daha da guclenmek adina onlara savas actilar.. Ramazanogullari da boylece bolgedeki tek muttefikleri olan candaroglunu kaybetmislerdi.. iste bu, benim icin bicilmez kaftandi ..
hic vakit kaybetmeden ramazanogluna savas actim ve tanrinin yardimiyla onlari buyuk bir bozguna ugratip, adana bolgesini kusattim .. boylelikle amacimi yavas yavas gerceklestirmeye de baslamistim..
bundan sonraki hedefim ticaret merkezini degistirmek ve iki tuccarimi daha aktif kullanarak daha fazla gelir elde etmek idi. bu yuzden karamanogullari'nin ege bolgesine dogru giden vilayetlerini ele gecirip sonrasinda osmanli imparatorlugunun sahip oldugu, constantinople ticaret bolgesi sinirlari icinde yer alan bolgelerden bir iki parca koparmakti.. ancak karamanogullari, akkoyunlu devleti ile muttefikti.. yine beklemem ve sabretmem gerekiyordu...
osmanli imparatorlugu, akkoyunlulara savas acmisti ve agir bir bicimde onlari maglup ediyordu. akkoyunlular daha kendilerini savunamazken nasil olacakti da karamanoglunu savunacaklardi ? hemen savas actim ve karamanogullari ile oldukca sert savaslar gerceklestirdim en sonunda kazanan belli olmustu ancak bu, pahaliya da mal olmustu ..
seruvenimin baslangicinda alt bolgemdeki mamluk devleti zaten beni kanatlarinin altina aldigi icin rahattim ancak bolgede artik bir tehdit unsuruydum ve muttefikler bulmak zorundaydim.. aksi halde bu puslu vadide hayatta kalmam imkansizdi. polonya-litvanya ile iliskilerimi oldukca gelistirmis ve en sonunda muttefik olmayi basarmistim.. onlar gucluyduler, cok fazla vasallari, askerleri ve paralari vardi..
evet bir tehdittim.. ve osmanli imparatorlugu beni daha fazla boglede tutmak istemiyordu.. canlar kimin icin caliyordu? bunu ancak buyuk bir savastan sonra herkes idrak edecekti ..
hic vakit kaybetmeden osmanlilarin, kalelerinin korumasi disinda kalan yerleri ele gecirip asker cikartmalarini engellemek ilk nihai hedefim oldu bu siralarda batidaki dostlarim osmanli topraklarina giris yapmislardi .. savas sert geciyor olsa da acik bir ustunlugumuz vardi benim bir sey yapmama gerek yoktu cunku muttefiklerim benim yerime yapiyorlardi. osmanlilar, batiya dogru ilerlemis olsalarda ic anadolu da tapinakcilar hukum suruyordu ..
savasi daha fazla uzatmadan osmanlilardan iki bolgelerini ve cok yuklu miktarda dukat almayi basarmistim ..
Avusturya, osmanli ile kanli bicakliydi ancak gucsuz oldugum icin benimle muttefik olmaya da yanasmiyorlardi .. Ancak benim onlara ihtiyacim vardi cunku avusturya krali ayni zamanda hre yoneticisi konumundaydi.. iste bu esnada, osmanlilardan aldigim yuklu miktar parayla avusturyaya hediye gondererek onlari kandirmayi basarmistim ..
artik bolgede kimseden korkmayan bir devlet vardi.. kudus kralligini kurmaya and icmis bu devlet guclu diplomasi agi ile osmanlilarin etrafini sarmis ve onlara acik bir mesaji da vermisti..
'hukmun sona erdi.'
avusturya, macaristan'a pu(personal union) atmisti.. boylelikle macaristan tahti uzerinde hak iddia edebilecekti .. bu cok isime gelmisti ancak konusmak icin henuz cok erkendi.. bu esnada entrikalarima devam ederek, polonya-litvanya tahtina kendi hanedanimdan olan aleksander'i cikartmayi basarmis ve guzel bonuslar elde etmis ayni zamanda aleksander olene dek polonya-litvanya devletini kendime baglamistim ..
papalik ile iliskilerim cok iyiydi ve papalik nufuzum cok yuksek seviyelerdi.. lobi faaliyetlerim devam ediyordu.. ve acikcasi papalik benim etkim altindaydi.. osmanlilara karsi hacli seferlerine izin cikmisti.. muttefiklerim benim yanimda savasmak icin can atiyorlardi ..
avusturya ile polonya-litvanya batidan ben ve karakoyunlu ile dogudan osmanli imparatorluguna girismistik.. kacarak ve saklanarak adeta bir hain gibi savasiyordum cunku biliyordum ki osmanlilar, kilici iyi kullaniyordu .. muttefik kuvvetler oldukca iyi is cikartmislardi ve boylelikle osmanli imparatorlugunun topraklari elinden alinmisti.. daha da onemlisi osmanlilar, ideallerini asla gerceklestiremeyeceklerini de anlamislardi.. agir bir baris antlasmasi ardindan osmanli rahat bir nefes almisti.. yoksa aldigini mi sanmisti ?
cok fazla toprak ve para almamaliydim.. ilk yaptigimiz savas ardindan aldigim 1300 kusur dukat ile enflasyonum oldukca yukselmisti. papalik nufuzu ve aldigim danismanlar ile oldukca zorlanarak dusurdugum enflasyonun tekrar yukselmesi demek benim ekonomim icin buyuk bir darbe olacakti.. fazla toprak almak da mantikli degildi cunku bulundugum bolge hem muslumanlardan olusuyordu hem de fazla genislemek corruption(yozlasma) ve core(merkez yapmak) miktarini arttiracagi gibi koalisyon yeme ihtimalimde neredeyse %100 olacakti.. amaca giden yolda her sey mubahdi evet ancak fazlasi da zarardi.. dengeyi duzgun kurmak demek kudus kralligini kurmak demekti.. acgozlu olmamaliydim.. yavas ama emin, agir ama guclu, tilki kadar kurnaz ve bir yilan gibi sinsi olmaliydim.. osmanliyi zayiflatip, memlukleri yok etmek icin osmanliyi iyice zayiflatmak lazimdi ki bunun icin baris antlasmasinda osmanliya 'su su devletere bagimsizlik vereceksin' demistim..
aradan yillar gecti ve bu sefer, polonya-litvanya osmanli devletine savas ilan etti ve beni de cagirdilar.. beni bugunlere getiren muttefiklerimi yalniz birakamazdim ancak menfaatlerime ters dusseydi bunu yapabilirdim.. ve en nihayetinde osmanlilar ile tekrar karsi karsiyaydik ..
bu savas ardindan osmanli baskenti constantinople'u kaybetmis ve artik imparatorluk olmaktan cikmisti.. ve artik uzun yillardir ilmek ilmek dokudugum planin sonlarina geliyorduk.. osmanli bitmisti ve geriye mamlukler kalmisti.. ve artik sira ona da gelmisti ..
artik her sey bitmisti.. geriye bir tek kralligi ilan etmek kalmisti ..
ve o buyuk an gelmisti. tum planlarim sonuc vermis ve kudus kralligi tekrar kurulmustu .
Video oyunlar ile başarısız bir geçmişe sahip birisi olarak, sıfırdan öğretmek isteyen gönüllü birilerinin varlığına muhtaç olmamı sağlayan oyundur. Karşılığında naçizane uzmanlık alanlarımla ilgili 7/24 sorularına yanıt vermeye çalışacağımın taahhüdünü de vermek isterim :)
her türkiye cumhuriyeti vatandaşı gibi başlarken osmanlı'yla oynadığım oyun. zaman içerisinde hem oyun mekaniklerinin öğrenilmesi hem de görev ağaçları ile farklı coğrafyayı deneme merakı ile diğer ülkelerle oynamayı deniyor insan. şahsen en keyif aldığım 3'ü sırasıyla şu şekilde:
-oyun sonu prusya: oyunun askeri bakımdan en güçlü devleti. ordu kompozisyonu ile disiplin ve moral mekaniklerini iyi kullanabilirseniz 52.000 kişilik bir orduyla 120.000 kişilik orduyu zorlanmadan dize getirebilirsiniz.
-karamanoğulları: rum başarımından ötürü oynamayı sevdiğim bir diğer devlet. osmanlı'dan yavaş yavaş toprak alarak anadolu selçuklu devleti'ni tekrar kurmaya çalışıyoruz. denemek isteyen olursa tavsiyelerim; mutlaka memlükler'le ittifak kurun ve osmanlı kalabalık bir grup avrupa devletiyle savaş halinde olduğu sırada saldırın. selçuklu turkuazı osmanlı yeşilinden daha çok yakışıyor anadolu'ya.
-ashikaga (japonya): vasal olarak isyan etmeye meyilli birçok daimyouya sahip olmasından ötürü oyunun başında oynaması nispeten zor bir devlet. ancak hepsini yutup japonya'yı kurduğunuzda, denizlerde önünde durulamayan bir güç haline geliyorsunuz.
