her yıl, şükran gününden sonraki ilk cuma gününe denir. insanlar çılgın gibi alış veriş yapar.
neden black friday, yani kara cuma dendiğine gelince, bu konuda çeşitli rivayetler var.
1961 yılında philadelphia'da alışveriş nedeniyle yaşanan yoğun trafikten dolayı olduğu söyleniyor. ayrıca alışveriş sırasında ezilenler, kapıya sıkışanlar gibi acı olaylar yaşandığı için kara olarak isimlendiriliyor.
bir başka ve daha mantıklı rivayete göre, eskiden ticari kayıtların tutulduğu defterlerde zarar eden günlerin kayıtları kırmızı mürekkeple, kar edilen günlerin kayıtları ise siyah mürekkeple yazılırmış. (günümüzde bir çok muhasebe yazılımı hatta bankaların internet şubeleri bile aynı gösterimi kullanır)
şükran gününden sonraki ilk hafta sonuna denk gelen bu gün yaşanan alış veriş çılgınlığı nedeniyle şirketler kar ettiği için, o gün kayıtlar siyah mürekkep ile tutulur ve adına da 'kara cuma' denirmiş.
ingiltere'de, Noel'den önceki son cuma'ya verilen addır. kara cuma geleneksel olarak ofis partilerinin en yoğun olarak yapıldığı gündür. Bu yüzdendir ki bu gece restoranlar, diskolar, barlar ve sonuç olarak hastaneler de çok yoğundur.*
amerikada ise şükran günü'nden sonra gelen ilk Cuma gününe denir. kara cuma, amerikalılar için 1932'den bu yana Noel alışveriş sezonunun başlangıcı kabul edilir. Mağazalar çok erken saatte açılır ve geç kapanırlar, ve beklenmedik derecede indirimli satış yaparlar; ancak kara cuma bir resmi tatil sayılmaz.
kapitalizmin duruma el atması, online alışveriş imkanlarının yaygınlaşması gibi etkenler ile kara cuma dünya geneline yayılmaktadır. benim gibi kimlikte isminin önüne #gamer yazılması gereken adamlar için ise "oyun satın alma çılgınlığı" günüdür.
2018 versiyonu devreye girdi. lakin çoğu sitedeki indirim yalan.
misal, boyner'de 249 TL olan mont dün indirimli 179 TL idi. bugün aynı mont 349 TL'den 175 TL'ye düştü. önce binmiş, sonra inmiş özetle...
gerçek indirimleri yakalamak için fiyatları iyi takip etmek lazım.
genelde bu tür indirimleri steam gibi ortamlarda değerlendiren ve oyun fiyatlarını sürekli takip eden birisi olarak steam indirimlerinin daha gerçekçi olduğunu söyleyebilirim.
neden black friday olduğuna dair bi bilgi de benden.
Amerikalılar şükran günü öncesi (perşembe öncesi) yemek, eğlence, hediye vs alışverişlerini yapıp bitirirlermiş. perşembe akşamı yemek yiyip gece geç saatlere kadar oturup gece geç yatarlarmış. ertesi gün yani cuma günü zaten geç kalkarlarmış bir de zaten gerekli alışverişleri daha önceden yaptıkları için cuma günü kimse evden çıkmazmış. kimse evden çıkmadığı için dükkanlar o gün hiçbir şey satamazmış. işte bu yüzden kara cuma, kimse gelmiyor, işler kesat anlamında.
zaten buna tedbir olması amacıyla şükran günü sonrası cuma günü çeşitli indirimler, promosyonlar yaparlarmış ki insanlar şükran günü sonrası cuma günü çıkıp alışverişe devam etsinler.
iki gündür gözüme takılan bir takım paylaşımlar var. efendim şükran gününden sonraki cuma günü amerika'da köle tüccarları indirim yapıyormuş köle satışında. onun için black friday deniyormuş. kim uydurmuşsa süper uydurmuş. tamam tüketim çılgınlığı çok saçma ama bu ondan da saçma. paylaşanı doğrudan engelliyorum.
kapitalizmin ''korkudan ağlamıyoruz, sadece gözümüze soğan kaçtı'' deme yöntemidir. küresel olarak alım gücü hiç olmadığı kadar düşük boyutlarda. bunun yanında sınıfın sömürüsü hiç olmadığı kadar büyük boyutlarda. kapitalizm yaşamını sürdürmek için bu ezilen sınıflara ihtiyaçları olmayan şeyleri satmak zorunda. zira işçi sınıfının sömürülmesine dayanan yöntemlerle ve büyük bir öngörüsüzlükle fazla ürettiler. bu malları en küflenmiş yöntemlerle itelemek zorundalar. kapitalizmin en önemli ayaklarından biri olan sömürüye dayalı istihdamın bu vaziyette sürmesi için ellerindekini eritmek zorundalar. eriyen kapitalizmdir.
bir de bu aptal histeri dolayısıyla ekşi sözlüğü de sikmişler. salt bu yüzden bile olsa kapitalizme kinim hiç bitmeyecek.
Enflasyon karşısında zaten geliri kalmamış tüketici kredi kartlarıyla borçlandıralarak (olmayan parası harcatılıyor) tüketime yönlendiriliyor. Türkiye ekonomisinin ve ekonomi politikasının Micro röntgeni. Üretim ekonomisi yok hatta tüketim ekonomisi bile yok, bildiğin borçlanma ekonomisi.
İndirim adı altında fiyatlar hemen hemen normale, olması gereken seviyeye döndü aslında bir günlüğüne. Varın nasıl bir kaktırma var siz düşünün.
black friday adı altında bir piyanoya 2000 tl daha fazla para verebilirsiniz. özellikle şu avm'lerde bolca şubesi bulunan malum müzik aleti dükkanlarında.
kazık bayramıdır. tüm dünyada. kazık sadece yüksek fiyattan yenmez.
eskiden noel alışverişi için aşırı üretilmiş ve stoklanmış, envanter fazlası vereceği belli olan mallardan kurtulma, depo boşaltma, nakit çevirme hareketiydi. Elbette boku çıktı.
şimdi kara cuma malları üretiliyor hususi. aynı malın ucuza satılacak, kalite kontolü, işçiliği malzemesi zayıf dandik muadilleri. ucuz mu? bazen ucuz. ama zaten ucuz.
bir de ucuz da olmayan, gelen müşterinin, umduğunu bulamayınca, "yine de boşuna gelmiş olmayayım", "a bunu istememiştim ama güzelmiş" psikolojisine oynamak için üretilmiş mallar var. yani "millet dükkana, web sitesine girsin, o gazla ille birşey alır" operasyonudur.
amerika'da eskisi gibi değil, bilinçli tüketici özel olarak kara cumadan uzak duruyor artık.
cumanın siyah olması bazı kesimleri rahatsız ettiğinden sanırım, ülkemizde bereketli cuma, müthiş cuma, pembe cuma, neşeli cuma gibi isimlerle anılmaya başlayan 'sözde' indirim dönemi. kapitalizmin bir başka tuzağı.