2021 yılında uzaya gönderilmesi düşünülen, kızıl öte bölgede gözlem yapacak uzay teleskobu. birkaç defa gönderilmesi ertelendi. zira bu (bkz: hubble uzay teleskobu) kadar yakın bir yörüngeye yerleştirilmeyecek. bu nedenle bir sorun çıkması durumunda onarma imkanı da bulunmayacak.
teleskop dünyadan 1.5 milyon km uzaklıktaki l2 noktasına yerleştirilecek.
l2 noktasını anlatmaya çalışayım. 18. yüzyılda yaşamış bir matematikçi olan Joseph-Louis Lagrange, 3 cisim problemi üzerine başarılı çalışmalar yaptı. bu çalışmalar neticesinde, uzaydaki 2 cisim arasında bir nevi denge kurulmuş bazı noktalar olduğu hesaplandı. Lagrange isminin baş harfi ve buna eklenen rakamlar ile temsil edilen bu noktalar, l1, l2, l3, l4 ve l5 olmak üzere 5 tane. bu noktaların yerleri resimde görülüyor: jwst.nasa.gov/...
hatta resimde, james webb'in nereye yerleşeceği de gösterilmiş. bu noktaların özelliği, bu noktalardan herhangi birine yerleştirilen bir cismin, diğer iki cismin çekim kuvvetinden olumsuz şekilde etkilenmeyecek olması. yani ne güneş bu cismi kendisine doğru çekecek ne de dünya ve teleskop dengede kalmış olacak.
fırlatıldıktan sonra yörüngeye ulaşması yaklaşık 30 gün alacak olan teleskop, çalıştırıldıktan sonra yapılacak olan bazı düzenlemeler nedeniyle 6 ay sonra gözlemlerine başlayacak.
bu teleskobun bir yüzü güneşe bakacakken diğer yüzü her zaman karanlıkta kalacak doğru biliyorsam. bu aynı anda iki yanında yüzlerce derece sıcaklık farkı demek. şöyle söyleyeyim, normalde kullandığınız elektronik aletlerin içindeki yarıiletken malzemeler 0/ + 85 derece arasında çalışır. daha kaliteli olanlar -40/+125 de falan çalışabilir ki bunlar çok uç değerler. tabii bu +125 ortam değil, yarıiletken kısımdaki sıcaklık. ortamı 20-30 derece daha düşük hesaplayın. yani 80 derece ortamda çalışmak bilr maharet ister. bu adamlar ortamın belki de 150 olduğu yerde elektronik sistem çalıştırıyorlar ( optikler sanırım -235 de olacaklar ). ve sırf bu yüzden bile büyük saygı duyuyor, yapılarını merak ediyorum.
nasa'nın "yeni nesil uzay teleskobu"* programının karşılaştîğı türlü türlü sorunlar sebebiyle faaliyete geçirilmesi defalarca ertelenmek zorunda kalınan, yeni bir aksilik yaşanmaması halindeyse 31 ekim 2021 tarihinde uzaya fırlatılarak hubble uzay teleskobunun görevini devralması planlanan teleskoptur. amerika birleşik devletleri'nin savunma sanayisine verdiği yoğun desteklerle bilinen northrop grumman şirketi tarafîndan geliştirilmiştir.
sorunsuzca hedefine gönderilmiş olan teleskop. altı ay sonra ilk görüntülerini göndermesi bekleniyor. canlı yayında gönderilme anına şahitlik ettiğimiz için kendimizi şanslı hissediyoruz, gerçekten tarihi bir andı.