zen budizmi'ndeki "aydınlanma" kavramına japonca'da verilen isim.
hintlilerin aydınlanmak için dünyadan el etek çektiklerini görünce "bu ne lan?!" diyen çinlilerin zen budizmi'ni ortaya çıkartmalarından sonra, aslında aydınlanmaya günlük işleri yaparken de ulaşılabileceğini fark etmeleri sonucu ortaya çıkarttıkları bir kavramdır.
karate filmlerinden aşina olduğumuz, hocanın yeni öğrencisine arabasını cilalatması; duvar boyatması; yerleri süpürttürmesi gibi eylemler esasında öğrencinin satoriyi fark etmesi için yaptırılır.
bir zen hikayesine göre bir öğrenci kılıç öğrenmek için bir kılıç ustasının yanına gider. kılıç ustası da öğrenciye evin günlük işlerini yaptırtır. bir gün öğrenci "hocam yeter artık ya, ne zaman kılıç öğreteceksin bana?" diye isyan eder.
usta da "tamam, madem istiyorsun, bugünden itibaren derslere başlıyoruz." der ve öğrenciye günlük işleri yaptırtmaya devam eder.
ama öğrenciyi artık pusuya düşürmeye başlar. öğrencinin en savunmasız anlarını yakalayıp sopayla döver.
bir gün usta mutfakta yemek yaparken, öğrenci de "ben de seni döveyim de gör, amk ustası." deyip hocasına saldırır. ama hoca da refleksleri sayesinde tavayı öğrencinin başına geçirir.
zen budizm'inde , gerçekleştiğinde aniden kendimizin ve dünyanın gerçek doğasını görüverdiğimiz aydınlanma deneyimi. red hot chili peppers'ın da dediği gibi: ''soruyorsan bilmiyorsundur.''
