cha no yu olarak da bilinen, japon çay seremonisi sanatı. zaten çin ve japon kültüründe bir kelime dou (道) içeriyorsa orada sistematik bir sanatsal çalışma vardır.
japonya'ya giden turistler "aman tanrım ne kadar da otantik!" deyip olayı sadece çaya indirgeseler de esasında japon kültürüne olan etkisi çok fazladır.
aldığım bir japon edebiyatı dersinde bir dönem boyunca çay seremonisi öğrendik. "lan banane çay seremonisinden! sanki böyle şeyler mi yapacağım?" diye isyan etmiştim. ikinci dönem o çay seremonisi benim karşıma iş yerindeki ve toplumdaki düzen olarak çıktı.
evet, gerçekten de iş yerinde kimin nereye oturacağı doğrudan çay seremonisinden alınmış bir kural.
mesela çay içileceği zaman ortamdaki en küçük rütbeli kişi kapıya en yakın otururmuş eskiden.
günümüzde de bir toplantı odasında en küçük rütbeli çalışan kapıya en yakın oturan oluyor.
benzer şekilde topluca taksiye binildiğinde de en küçük rütbeli kişi ön koltukta seyahat ediyor. en üst rütbeli kişi de arkada sağda oturuyor.
kılıç kullanımıyla doğrudan ilgisi olduğu düşünülen seremoni.
şöyle ki:
bir gün bir shougun'un çay ustası, bir seyahate çıkar. yolunun üstünde bir rounin ile karşılaşır.
aksilik bu ya, çay ustası da haydutlardan korunayım diye samurai giysileriyle dolaşmaktadır ve belinde de çift kılıç vardır.
rounin adamı görünce "epeydir kılıç kullanmıyorum, yeteneklerimi test etmeme yardımcı olur musunuz?" diye adamı düelloya davet eder. düello davetini geri çevirse ayrı dert, geri çevirmese ayrı dert olacağından çay ustası "x isimli şehirde işim var, onu halledeyim, söz dönüşte davetinize icabet edeceğim." der ve sözünün eri olduğunu göstermek için de kılıçlarını rounine teslim eder.
çay ustası, x şehrine gidince, yaptığı ilk iş bir kılıç okuluna gitmek olur. okulun ustasını bulur ve "aman beyim yardım et bana, en azından kılıç tutmayı ve 1-2 basit hareket yapmayı öğret de canımı rouninden kurtarayım." der. okulun ustası da "tamam, ama madem çay ustasısın, bir çay sun da bana shougun nasıl çay içiyormuş bir bakalım." der.
çay ustası malzemeleriyle birlikte işe koyulur. kılıç ustası adamı hayranlıkla izler.
seremoniden sonra adama "senin kılıç kullanmayı öğrenmene gerek yok. rouninin karşısına çıkınca tıpkı çay sunuyormuş gibi davran." der.
çay ustası şehirdeki işlerini tamamlar ve rouninin karşısına çıkmak için geri döner.
rounin, çay ustasının kılıcını çekmesinden bile o kadar etkilenir ki çay ustasını düelloya davet ettiği için özür diler ve herkes yoluna gider.