ruhani çözümlemeler bulunudran kitap, yazar nihal atsız'dır. nihal atsız gibi birinin böyle bir eseri yazması sürpriz değildir, zira hiçbir zaman sanatı politize ederek değersizleştirmemiştir ve avamlaştırmamıştır.
İçinde harika şiirler barındıran roman. Kitaptaki selim karakteri olmayacak daha doğrusu olmaması gereken bir aşka tutulmuştur. Hem asker kimliğine hem de değerlerine, aile hayatına ters düşen bu duyguya kapılmamak için mücadele etmektedir. Fakat kulağında ‘kendini bana bırak’ dercesine ‘mutlak seveceksin beni bundan kaçamazsın’ diyen bir kadın sesi vardır ve bu ses aşık olduğu kadına aittir.
göğsünde vurup parçalanan kalbi nihayet bir saçları kan gözleri keskin dişi çeldi. artık bitecek ruhunu sarsan bu şeamet zira saçı kan sevgilinin ismi eceldi
içtin de ecel zehrini sen kendi elinle hala bu gönül hangi uzak gölgeyi bekler bak haykırıyor “boştur ümitler” diye dinle, zulmette keder besteleyen gamlı köpekler
bir dinle adem ülkesinin ruhunu: yer yer davet ediyor bak seni binlerce kucaklar... bir sır gibi sevda gibi sessizce gezinenler bir gün seni otlarda uzanmış bulacaklar...
kalbin benim olsun diyorum çünkü mukadder... cismin sana yetmez mi? çabuk kalbini sök, ver! yoktur öte alemde de kurtulmaya bir yer! mutlak seveceksin beni bundan kaçamazsın...
ram ol bana, ruhun yeni bir aleme girsin... yazmış kaderin: aşkıma ömrünce esirsin! aklınla, şuurunla, hayalinle bilirsin. mutlak seveceksin beni bundan kaçamazsın...
sevda gibi bir gizli emel ruhuna sinmiş; bir haz ki hayalden bile üstün ve derinmiş. gökten gelerek gönlüne rüzgar gibi inmiş, bir sır ki bu, ölsen bile asla açamazsın...
anlatması imkansız olan öyle bir an ki, hülyadaki ses varlığının gayesi sanki... bak emrediyor:daldığın alemden uyan ki, mutlak seveceksin beni, bundan kaçamazsın...
okunması ve tavsiye edilmesi elzem olan kitaptır. insanlar böylesine kuvvetli yazılmış eserlerden siyasi görüşlerin etkisiyle yahut belirli kalıplara saplanıp kalma neticesiyle oluşan ön yargı ile bakmamalı, eserin tadını çıkarmalı ve kıymetli şiirlerden mahrum kalmamalılar.
" tanrı adaletinin yürüdüğü bu mahkemede de böyle haksızlıklar yapılacaksa beni cehennemin en kötü yerine atın. atın ki, tek içimde insanlığın erdemine ait son kırıntılar da yok olup gitmesin "
yakın zamanda okuyup bitirdiğim bir hüseyin nihal atsız romanı. ne zaman başladım, ne zaman bitirdim bunun ayrımını yapamayacak kadar uyuşturdu bilincimi. yazacak çok şey var, alıntı yapılacak çok yer var. yazılan şiirlerin üzerine bile sayfalarca övgü yazabilirim. herkesin bahsettiği “ön yargılarınızı bırakıp öyle okuyun.” klişesini söylemeyeceğim. çünkü ön yargı oluşturacak herhangi bir tema bulunmuyor kitapta, yargılanacak bir şey bulmak isteyen elbet bulur.
okuduğum süre boyunca selim pusat oldum, selim pusat’ı yaşadım, selim pusat’ı eleştirdim, selim pusat’a hak verdim, selim pusat'a aşık oldum. sevginin tarifini bu denli kusursuz yapan, bu kadar hissettiren yazara hayranlığım bir değil, bin kat arttı. sayfalara her dönüşümde ben de o yeşil gözlerle karşılaştım ve “gözlerle günah işlemenin zevkini tattım.”
kitabın son 60 sayfasını okudum dersem kitaba hakaret etmiş olurum. çünkü kitabı sanki izledim. selim pusat’ın yargılanmasında herkesi tek tek görüp duydum. ruh hallerinin geçişlerini ayrıntısıyla gözlemledim. kitabın bitişinin üzerinden günler geçmesine rağmen hala doğru kelimeleri seçmekte güçlük çekiyorum. birkaç alıntı yapmak dışında fazlasını yazmaya cesaret edemiyorum şu an için;
“Râm ol bana, ruhun yeni bir âleme girsin... Yazmış kaderin: Aşkıma ömrümce esirsin! Aklınla, şuurunla, hayalinle bilirsin: Mutlak seveceksin beni, bundan kaçamazsın…”
ve beni kıskandıran o şiirin en vurucu dizeleri;
“Vur şanlı silâhınla, gönül mülkü düzelsin; Sen öldürüyorken de, vururken de güzelsin!”
