kg ile ifade edilen, 1000 gram'dan oluşan ağırlık ölçüsü birimi. (gram'la ilgili de üşenmezsem yazarım bir ara)
bildiğiniz 1 kilogram artık 1 kilogram değil. yani yine 1 kilogram ancak tam olarak değil.
baştan başlayalım.
kilogram tanımı, başındaki kilo ifadesinden anlaşılacağı üzere bin gramı temsil ediyor.
1799 yılından 1889 yılına kadar 1 kilogram, 1 dm3 saf suyun +4 santigrat derecedeki kütlesi olarak tarif ediliyordu.
yani 1 kilogram tartmak için yapacağınız şey 1 dm3 saf suyu +4 santigrat derecede tartmaktı.
1889 yılında bu 1 kilogram için iridyum ve platinden oluşan bir silindir yaptılar, orjinallerini 3 kat cam fanus içinde fransa'daki uluslararası ağırlık ve ölçüler bürosuna koydular. (bkz: big k) (bkz: le grand k )34 kopyasını da dünyanın çeşitli yerlerine yollayıp "ahan da kilogram dediğin budur, buna göre ayarlayın siz de işinizi gücünüzü" dediler. her 50 yılda bir bu 34 silindir geri çağırılıp fransa'daki orjinaliyle karşılaştırılıp bir değişim var mı yok mu kontrol ediliyordu. ve tabii ki dünyanın her yerinden gelen silindirlerin hepsi birbirinden farklı ağırlıktaydı.
tabii ki bir şeyler değişiyordu. çünkü bilmem ne kütle çekimi falan filandan dolayı mutlaka minnak da olsa değişimler oluyordu. buna bir çözüm bulmak gerekiyordu. mikro düzeyde değişimler önemliydi çünkü. ilaç sektöründen bilmem ne sektörüne kadar o az miktar değişimler büyük değişim yaratıyordu. (öyleymiş yani, bilim insanları diyor.)
1 kilogram yine 1 kilogram aslında. ama belki de gram'ın binde biri belki de daha küçük miktarlar bile olsa bir değişim vardı ve bu bilimsel araştırmalarda sorun teşkil ediyordu.
son olarak "dünyanın en yuvarlak cismi" diye bir şey icat ettiler. 2,15 x 10^25 adet silikon 28 atomundan oluşan bir silikondan imal edilme bu kürenin atom yapısından dolayı kütlesindeki değişim çok çok azdı. ancak bir sorun vardı, bu küreyi yapmak çok çok çok maliyetliydi. sadece hammaddesi 1 milyon dolardan fazla ve çok zaman almıştı. üstelik tek sorun da bu değildi. her ne kadar kütlesindeki değişim, iridyum-platinyum alaşımlı big k'den çok çok daha az olsa da mutlaka bir değişim olacaktı.
dünyanın en yuvarlak cismi şöyle kenarda dursun, bizim hiç bir şekilde değişmeyecek bir ölçüye ihtiyacımız var. dediğim gibi, günlük hayatta kullanılan kg ile ilgili bir sorun yok ama virgülün bilmem kaçıncı basamağından sonra oluşacak bir değişim bilimsel araştırmalarda büyük sıkıntılara yol açıyordu.
en sonunda bilim adamları bu işe yeni bir formülle çözüm buldular. yaklaşık 4 yıllık araştırma - geliştirme sonucunda oy birliğiyle kilogramın yeni tanımını kabul ettiler. buna göre artık kilogram bir külçeyle, küreyle, silindirle ya da suyun hacmiyle değil, elektrik akımıyla ölçülüp tanımlanacak.
buraya kadar okuyup da "ee, şimdi bu kilogramın yeni tanımı tam olarak ne?" diye soracaksınız ya, heh işte onu bana sormayın.
yoruldum lan, anlayın işte. kafam da karıştı bi güzel. gidem yarım kilo kıyma alam da köfte yiyem.
sorunuzun tam olarak cevabı burada olabilir:
bu ölçüm için (bkz: planck sabiti) ve (bkz: kibble balance) denilen bir "terazi sistemi" kullanılacak.
konu ilginizi çektiyse veya "nedir bu kg'dan alıp veremediğiniz, dur bakayım" derseniz, verisatium isimli youtube kanalının hazırladığı şu videoyu (ingilizce) inceleyebilir,
dünyanın en yuvarlak nesnesi için şu videoyu izleyebilir,
aynı konuyla ilgili türkçe içerik için barış özcan'ın şu videosunu izleyebilir veya şu yazısını okuyabilirsiniz.