sümerler bir mezopotamya uygarlığıdır. Asya kökenlilerdir ve mezopotomya uygarlığının temelini atmışlardır. mö 3000'lerde site adı verilen şehir devletleri kurdular. en önemli şehirleri ur , uruk ve lagaştır. sitelerin başında patesi veya ensi adı verilen rahip krallar bulunurdu. bir ensi bölgedeki tüm sitelere hakim olursa lugal , tüm sümer ülkesine hakim olursa lugal-kalma unvanını alırdı.
çoğu devlette olduğu gibi sümerler'de hürler ve köleler olarak halkı ikiye ayırmıştır. gılgamış , tufan ve yaradılış destanlarını yazmışlardır. çivi yazısını bularak duvarlara yazmaya başlamışlardır. tarihte bilinen ilk yazılı kanunlar lagaş kralı urgakina tarafından yapılmıştır (mö 2375). bu kanunları köleliğe son vermek ve güçsüzleri korumak için hazırladığını söylemiştir.
en önemli mimari eserleri ziggurattır. matematik , geometri , astronomi gibi bilim dallarında ilerlemişlerdir. dört işlem kullanmışlar , daireyi 360'a bölmüşler , yüzey ve hacim ölçümleri yapmışlardır.ay yılı esaslı ilk takvimi de sümerler yapmıştır.
mö 2500 dolaylarında hindistan ile hem bahreyn üzerinden deniz yolu ile, hem de kara yolu ile ticarete başlamış olan millet.
her ne kadar hintliler sümerlerden bağımsız olarak yazıyı icat etmişlerse de, hintlilerin mühür kullanımını sümerlerden gördüğüne dair tezler vardır. yine sümerler de hintlilerden bolca eşya alıp kendi topraklarına taşımışlardır.
hatta orta doğu bölgesine maymunların giriş yapması da bu ticaret başlangıcından sonra olmuş. ilginç geldi bana şahsen maymun ticareti yapılması...