Shiva, bazen zeus, dagda, odin gibi ulu bir ilah bazen de hindu teslisindeki (brahma, vishnu, shiva) tanrılardan biri olarak kabul edilen hint mitolojisi tanrısıdır. Özünde Yaşamın hem yok edici hem de var ediciliğini taşır. Karanlık ve yok edici kişiliğinde ugra, mahakala, bhairava, yeniden var eden yönünde ise mahayogin (ulu yogi) ve nataraja (dansın efendisi) isimleriyle anılır. insanoğlunu ölümcül etkisinden kurtarmak istediği bir zehri yuttuğu için boğazı bazen yeşil tasvirlenir. Kutsal hayvanı boğadır. Sembolü bir fallus olan lingadır ve lingaya sıklıkla yoni eşlik eder.Bazen iki bazense dört kolludur ve bu kollarında kafatası bağlanmış bir sopa, yay (Ajagava), bir tür davul olan damaru ve bir ilmik tutar. Elinde Pinaka isimli trident tutarken de betimlenir.
en bilinen hindu mitolojisi tanrılarından biridir. lord of destruction ya da türkçesi ile yıkım tanrısı olarak betimlenir lakin buradaki yıkım kelimesi salt "yok etme" anlamından öte yeniyi yaratmak olarak değerlendirilmektedir. örneğin bir heykeltıraşın bir sanat eseri üretebilmek adına elindeki malzemeyi nasıl önce parçalaması ya da tahrip etmesi gerekiyorsa shiva da benzerini yapmaktadır. hinduizm'de yaratılış yıkımı da beraberinde getirir ve shiva burada yıkımın ardından gerçekleşen yenilenme ve diriliş sürecinde de büyük rol oynar. bu sebeple sıklıkla fallus sembolü ile tasvir edilir.
aynı zamanda shiva the beneficent*, shiva the auspicious one*, shiva the ascetic*, great lord* ve the god of dance* olarak da bilinir. genellikle erkek olarak resmedilse de hint veda metinlerinde bir cinsiyeti olmadığı belirtilmektedir. dört kolu vardır ama aslında hiç kolu yoktur. insandır ama insan değildir. başlangıçta hiçbir şey yokken ateşten ve ışıktan var olmuştur. saf bilgelikle doludur.
1008 adet farklı isme sahiptir. mahadeva, rudha, neelkantha, mahesh, mahayogi, ishwar en sık kullanılan isimleridir.
adına yazılan om namah shivaya en popüler mantralardan bir tanesidir.
om namah shivaya cümlesi direkt çevirisi "evreni yıkıp baştan var eden yaratıcıyı selamlarım" şeklindedir. ancak sanskritçede heceler derin anlamlar taşırlar ve bu cümleyi hecelere böldüğümüzde şöyle olur:
om: "aum" evrenin titreşimi ve temel sesi olduğu düşünülmektedir. başlangıçta hiçbir şey yokken var olan ilk sestir. bu sesin ardından yaratılış süreci başlamıştır. evren bir barış ve sevgi okyanusu ise "om" bu sevgi ve sükuneti davet eden kilit kelimedir.
namah: boyun eğmek, selamlamak, ibadet etmek, aşk duymak.
shivaya: öz benlik, bilinç, yüce güç.
na: earth. direkt çeviride dünya demektir. hayattır, topraktır, annedir, berekettir. tanrının lütfu anlamına gelir. yaşam için gerekli olan başlıca ihtiyaçlarımızı sembolize eder ve kuyruk sokumunda bulunan ilk çakraya değer.
mah: water. su anlamındadır. ikinci çakraya yükselir. heyecan, arzu, cinselliği temsil eder. var olma, devam etme ve sürdürülebilirlik, yaratıcılık eylemlerini anlatır.
shi: fire. ateş anlamına gelir. üçüncü çakraya doğru çıkarken bilgeliği, içsel gücü ve hareketi sembolize eder.
va: air. hava anlamındadır. kalbin merkezindeki dördüncü çakraya yürür. aşkı, yenilenmeyi, iyileşmeyi temsil eder.
ya: ether. ruh yahut evreni çevreleyen boşluk anlamındadır. tam olarak boğaz bölgesinde bulunan beşinci çakrada titreşir ve iletişimi, evrendeki her varlığın birbiriyle olan bağlılığını sembolize eder. nefestir.
tek bir cümle ile tüm bu açıklamalardan sonra "beş elementin gücüyle birlikte aşkı ve sükuneti çağırıyor ve var edene selam ediyorum" olarak özetlenebilir. geleneksel olarak ibadet sırasında 108 defa tekrar edilmesi gerekmektedir.