kars'ta bulunan bir antik kent ya da harabe gerçekten. bazı eserler hala ayakta kalmakta ve ciddi bakıma ihtiyacı mevcuttur. bu kent ermenistan sınırındadır. sınırı belirleyen sadece bir nehirdir. ani, kars şehrinin güneydoğusunda, il merkezine 42 km uzaklıkta, arpaçay boyunda bulunan ören yerindedir.
ani harabelerine varınca sizi adeta alıp götüren bir atmosfere girersiniz. eğer tarihe meraklıysanız mutlaka görülesi yerdir. anadolu'da inşa edilen ilk camii buradadır. ermeniler için de kutsal bir yerdir. bilinen ilk gregorian kilisesi de buradadır. bir çok medeniyete ev sahipliği yapmış bir kenttir. aramızda kuş uçumu 200 metre yok, ama onların gelebilmesi için artvin üzerinden giriş yapması gerek. ermenistan tarafından dürbünlerle bakan insanlar görülmektedir. 961-1045 yılları arasında pakraduni hanedanlığı'ndan ermeni hükümdarlarının başkenti olmuştur.