açılımı central processing unit (merkezi işlem birimi) olan bilgisayar devresi.
güç kaynağı bilgisayarın kalbiyse, bu da bilgisayarın beynidir diyebiliriz.
eskiden dos üzerine işlem yapmaktayken tıkır tıkır sesler gelirdi bunlardan ve insan bilgisayar kullandığını hissederdi. şimdi kalmadı öyle şeyler.
içinde binlerce "ve kapısı" (and gate) devresi barındırır ki bir ve kapısı devresini normal devre elemanlarıyla yapmaya kalktığınızda aşağı yukarı bir kitap kadar alan kaplıyor. bunun binlercesini (hatta milyonlarcasını) avuç içi kadar bir devreye sığdırıyorlar... teknolojinin geldiği nokta bu kadar muazzam işte.
gerçi şu anki işlemci teknolojisi bile ihtiyaçlarımız karşısında eski kalmaya başladı. firmalar kuantum işlemcileri yapma çalışmalarına çoktan başladı bile.
türkçe'ye işlemci diye çevrilmesini şahsen saçma bulduğum kısaltma. aslında bilgisayarın kendisine işlemci desek, buna da bilgisayar desek daha mantıklı olurdu. hayır bu çeviriyi yapan da boş beleş bir tip değil. aydın köksal diye hayatını bilişime adamış son derece başarılı bir profesör.
bir bilgisayarın fiyatını en çok etkileyen parçalardan olan, yükte hafif, pahada ağır donanım. ve aynı zamanda bilgisayarlarla arası çok da iyi olmayan insanların günümüzde sağlam kazıklar yemesine de sebep olur...
cpu üreticisi olarak sektöre hakim olan iki marka var. bunlar, sektörün büyük çoğunluğunu elinde tutan intel ve daha düşük fiyatla oldukça iyi performans veren amd. benim vereceğim detay bilgi intel işlemcilerle ilgili olacak.
eskiden intel işlemciler numaralarla gidiyorlardı. yani 186, 286, 386, 486 şeklinde idi. sonra pentium geldi. derken pentium 2, pentium 3, pentium 4 dendi. arada celeronlar, core 2'ler, core 2 duo'lar derken günümüzde uzun süredir hakimiyeti olan ve son kullanıcının sıklıkla satın aldığı i3, i5, i7 işlemciler ortaya çıktı. (i9 da var ama onu pek satan da alan da görmedim)
bugün n11 sitesinde 2 tane ilan gördüm. bilgisayar almak isteyen bir arkadaşım bakıyordu. iki ilan, ikisi de i7 işlemcili. bir tanesinin fiyatı 9500 TL'den 3000 TL'ye inmiş, diğerinin fiyatı ise 8750 TL'den, 6500 TL'ye. elbette donanım farklılıkları var ama ilanların ikisi de i7 işlemcili bilgisayar olarak geçiyor. çoğunluğun tercihi indirimi çok daha fazla olanı almak olur sanıyorum. ama bu indirimin gerçek olup olmadığını anlamanın ve kazıklanmamanın yolu i7'den sonra neler yazdığına bakmaktan geçiyor.
bu ilanlardan korkunç indirime sahip olan i7 2620 2.7 ghz, diğeri ise i7 8700 3.2 ghz. ve işte burada bakılması gereken yer 2620 ve 8700 rakamları. ya da sadece 2 ve 8. çünkü atıyorum aynı iphone serilerinde olduğu gibi bu 2 ve 8 rakamları işlemcinin hangi nesle ait olduğunu gösteriyor. 2620 işlemci 2. nesil, 8700 işlemci ise 8. nesil. 2. nesilin 2011 yılında üretildiğini bilmiyor olsanız bile aralarında 6 sene fark olduğunu anlamanızı sağlar bu bilgi. haliyle her ikisi de i7, her ikisi de i5, her ikisi de i3 işlemci gibi görünseler de aslında aynı değildirler. bu örnekte bahsi geçen 2. nesil işlemci 2 core, 4 thread barındırıyorken 8. nesil işlemci 6 core 12 thread bulunduruyor. yani biri iki çekirdekli, diğeri ise altı çekirdekli. haliyle sıfır bir bilgisayar aldığınızı sanıyorken aslında elde kalmış 2011 yılı teknolojisini almış oluyorsunuz. an itibarı ile 9. nesil işlemciler piyasada iken yediğiniz kazığın büyüklüğünü siz düşünün artık.
özetle, bir bilgisayar alıyorken, bilgisayarın özelliklerini, muadilleri ile kıyaslayın. google'a i7 2620 vs i7 8700 yazdığınızda çıkan sonuçta üretim tarihlerine bile bakmanız bilgisayarın fiyatı hakkında fikir verir. böylece iyi bir ürünü çok ucuza aldığınızın değil, normal bir ürünü normal fiyatına aldığınızın farkına varmış olursunuz ve sonrasında hayal kırıklığı yaşamazsınız.
matematiksel işlemleri yerine getirmesi için tasarlanan, mantık devreleri ve transistörler tarafından (logic) oluşturulmuş merkezi işlem birimi'nin ingilizce kısaltması.
mimarisi farklı şekillerde oluşturulmuş olup kendi içerisinde ikiye ayrılır.
Günümüz işlemcileri Reduced Instruction Set Computing (R.I.S.C) ve Complex Instruction Set Computing (C.I.S.C) tabanlarından oluşmaktadır. arm ise bir risc işlemci türüdür. x86 ise cisc dir.
R.I.S.C ; Bütün komutları tek bir seferde işler bu sebeple daha düşük transistörle daha fazla işlem gerçekleştirir.
C.I.S.C ; komutlar farklı zamanlarda adreslenir, daha fazla transistör sayısına sahip olduğu için daha yüksek enerji sarfiyatı ve daha fazla ısı üretir.
hangisi seçeyim derseniz ?
bu sizin seçiminiz değil, mecburiyetinizle alakalıdır. risc işlemciler günümüzde mobil cihazlarda kullanılıyor, daha az transistör ihtiyacı ve hızlı oldukları için günümüz batarya teknolojisinde alternatifleri yoktur. cisc işlemciler ise desktop ve notebook tarzı cihazlarda kullanılmaktadır, farklı komut dizilimlerini kullanma başarısı göz ardı edilemez.
işlemciler 64 ve 32 bit olmak üzere (32 kalmadı ama anlatma açısından) ikiye ayrılmaktadır (elde edemeyeceğimiz 128 bitlik süper bilgisayarların varlığından bahsedemem çünkü bunları elde edemiyoruz)
bit nedir ? bana öğreten değerli öğretmenlerimin tabiri ile salıncaktır. bir taraf her seferinde 32 salıncak paket taşır, diğeri ise 64 salıncak paket taşımakta. bu sebeple iki katı hız farkından (teoride) söz edilmektedir.
pratikçe bu hız farkını hiç test etmedim, böyle bir teste ihtiyaç duymamam pratikçe çok yoğun bir fark olmadığını göstermekte fakat! 32 bit işletim sistemleri belli bir belleğin üstünü okuyamadıkları için 64 bit kullanmak zorunda kaldık. bunun temel sebebi ise cpu'nun verdiği destekle alakalıdır.
size verebileceğim bilgiler şu anlık bu kadar, başlığı sürekli güncel tutmaya çalışacağım ve aklıma gelip vakit buldukça güncelleyeceğim, eksik veya hatalı olduğunu düşündüğünüz verileri paylaşırsanız gerekli düzenlemeleri gerçekleştirebilirim.