== iyi insan == - asla sigara ve alkol tüketmez. - dilin kötü yanını kullanmaktan sakınır. - ortamda sanki bir kadın bulunuyormuş gibi iletişim kurar - düzenli olarak kiliseye (bizde cami) gider - her konuda isabetli fikirleri savunur - kötülüğe karşı nefreti vardır - günahı cezalandırmanın acı bir görev olduğunu benimsemiştir - kötü düşünceye karşı korkuları vardır ve hatta başarılı yurttaşların benimsediği görüşlerin isabetli olup olmadığını sorgulayan kişilerden gençlerin korunmasının bir devlet görevi olduğunu düşünür - mesleğini titizlikle yürütür - hayır işlerine zaman ayırır - yurtseverliği ve askeri eğitimi benimser ve savunur - çalışan kesim ve çocuklarının çalışkan, serinkanlı ve erdemli olmalarını destekler ve bunu bu konulardaki başarısızlıkların cezalandırılmasını sağlayarak gerçekleştirir - belki bir üniversitede görevlidir - yıkıcı eğitimci ve düşünürlere engel koyarak eğitime yönelecek saygısızlığı engeller - "kişisel ahlak"ı kusursuzdur
== kötü insan == - sigara ve arada içki içer - sıkıştırıldığında ağzını bozmaktan çekinmez - sohbetleri ağza alınacak gibi değildir - güzel havalarda kiliseye gitmek yerine kırlarda turlar. - yıkıcı fikirleri vardır, örneğin barış istiyorsanız savaşa değil, barışa hazırlanmanız gerektiğini savunabilir - hatalara karşı tutumu bilimseldir, tıpkı arızalanan arabasına olan tutumu gibi. bu sebepten vaazların ve hapis cezalarının, patlak bir lastiğin tamirine faydası neyse, kötü alışkanlıkları düzeltmekte de yararının o kadar olduğunu iddia eder. - ona göre "yanlış düşünme" sadece bir düşünmeyken, "doğru düşünme", papağan gibi söylenenleri tekrarlamaktır - genelde garip düşüncelere sahip kişilere yakınlık duyar - boş saatlerde hoşlandığı şeylerle uğraşabilir ya da iktidar sahiplerine dokunan huzursuzluklar yaratabilir - "kişisel ahlak" konusundaki eksiklerini, gerçekten erdemli olan bireyler gibi gizlemez - kendisini dürüst olmanın iyi bir örnek olmaktan daha iyi olduğu gibi yanlış bir fikir ile savunur - sıradan ve saygın insanların nitelikleri hakkındaki düşüncesi olumsuzdur - genelde hakim, öğretmen ya da vali gibi yetkileri alan görevleri almasına izin verilmez, bu tür işler sadece "iyi insanlar"a açıktır
İnsan olmak, dolayısıyla bilinç sahibi olmak kötülüğün ön şartıdır. Gerçek anlamda iyi insan diyebileceğimiz insanlar "deli" dediklerimiz aslında.
İnsan, özünde kötüdür. İyilik yapabilme, iyi olmaya çalışma potansiyeli vardır. İyi insan olmak için çaba gerekir.
İnsan ne zaman iyi olarak değerlendirilir? Başkalarına davranışları, başkalarına hissettirdikleri, yaşattıkları güzel şeyler olduğunda. iyiliğin kendilikle alakası yok gibi pek. İnsanın iyi insan olduğunu başkaları söyler.
İnsan özünde kötüdür dedik, aslında o iş tam olarak öyle değil. İnsan kendi gibi düşünüp kendi gibi yaşamaya çalıştığında dışarıya kötü görünür. Çünkü kendi gibi yaşayan insan bir şekilde başkalarına zarar verir.
İlla kötülük yapmasına gerek yok; iyilik yapmamayı tercih ettiğinde bile kötü olarak damgalanır diğer insanların bilinç altında.
Biraz karışık, biraz çelişkili gibi durdu şimdi bakınca ama aslında öyle değil.
Neyse işte, hepimiz kötüyüz, bazılarımız daha kötü. Bunun yukarıdaki listeyle uzaktan yakından alakası yok.
İyilikten maraz doğar diye gerçekten boşuna söylenmedi.
Kendiniz olun. size iyi diyene iyisinizdir, kötü diyene kötü.
İyi insan veya kötü insan yoktur. İyi hareket veya kötü hareket vardır. (Hareket yerine, cümleye şu kelimeler de gelebilir: huy, bakış, seçim, söz, davranış çevre)
Kelime karşılığı tam olarak belirtilemeyen her türlü eğri oluşturabilen fakat genellikle devletlere göre oluşturulmuş -gizli anayasa çerçevesinde- ahlaksal eğridir. Ahlak her ne kadar kabul edilmese de insanları toplum yapan bir tözdür. Her medeniyet kurulumu için su ilk tercih olsa da iyilik ve kötülük terazisi her su bulunduğunda yanlarında olan bir yoksal varlıktır. Buna göre medeniyetlerin gıyabında bir insana kötü diyebilmem için suyu kirletmesi veya marşmelovunu ateşte yemesi gerekmektedir.