aydınlanma dönemi filozofları arasında olmasına rağmen bu dönemin 'büyük' isimlerine karşı son derece eleştirel yaklaşan düşünürdür. özellikle candide isimli romanında aydınlanma döneminin bazı fikirlerini sağlam bir kurgu ve keskin bir üslupla yerden yere vurmuş, leibniz'in iyimserliği ile resmen dalga geçmiştir.
"eğer teori kaldıraçların kullanılmasından daha önce gelseydi, iri bir taşı yerinden oynatabilmek için kim bilir kaç yüzyılın geçmesi gerekecekti." diyerek tarihsel süreçte tekniğin bilimden önce var olduğunu/ortaya çıktığını yani pratiğin teoriden önce geldiğini destekleyen fransız yazar ve filozof.
döneminin en zeki insanı olduğuna inandığım filozof ve yazar.
eğer çok yönlü olmayıp da matematik, fizik gibi alanlara tamamen kanalize olsa "baran 14 yaşında, arkadaşları ona voltaire diyor" diyecektik belki de.
2000 kitap, 20000 mektup yazmış ayrıca dönemin en zeki kadını emilie du chatelet ile sevgili olmuştur.
hans axel von fersen anılarında "öyle bir adam ki ya çok seversiniz ya da nefret edersiniz" yazmış bu adam hakkında. ayrıca kont fersen'in gördüğü en güzel erkekmiş kendisi.
budizme olan ilgisi sebebiyle kendisi belki de ilk hippilerden biriydi kim bilir?
lakin o kadar akla ve zekaya rağmen bu adamın ırkçı olmasını hala anlayabilmiş değilim. adam zencileri hor görüyormuş. hatta incil'e karşı olan saldırılarından birisinde de "incil gerçekse zenciler neden var? ben şimdi zencilerle bir miyim?" şeklinde açıklamalar yapmış ayıp etmiştir. arkadaşım ateist olsan bile öyle denir mi? hadi onu geçtim "zencilerin varlığı ateizmin kanıtıdır" demek nedir?
zaten bu aydınlanma dönemi fransız filozofları bana çok acayip geliyor. birisi "sanat ne olm? sanat ne? ne müziği? ortadan kaldırın bütün sanat eserlerini!" der *, ötekisi "zenci ne lan? insan mı onlar?" der *... amaçları neyse? ya adamlar çok fena ironi yapıyor ya da hakikaten manyak adamlarmış.
voltaire fransız düşünür ve yazar françois marie arouet'in takma adıdır. paris'te orta sınıf bir ailenin üç çocuğundan en küçüğüdür. üniversitede hukuk okumuş, ancak her zaman yazmayı yeğlemiştir ve 1715'te büyük bir edebi deha olarak ünlenmiştir. hiciv yazıları yüzünden başı sık sık belaya girmiş, asilleri aşağılamaktan pek çok kez hapse girmiş ve bir kere de fransa'dan sürülmüştür. bu süre zarfında ingiltere'de kalmış ve ingiliz felsefesi ve biliminin etkisi altına girmiştir. fransa'ya geri döndükten sonra yaptığı yatırımlar sayesinde zengin olmuş ve ondan sonra kendini tamamen yazmaya adamıştır. pek çok uzun süreli ve skandal niteliği taşıyan aşk ilişkisi olmuş ( emilie du chatelet ) ve avrupa'yı boydan boya dolaşmıştır. daha sonraki hayatında önce fransa'da daha sonra da yurtdışında yasal reformlar yapılması için ve dini hoşgörüsüzlük karşıtı mücadelelere girmiştir.
''şüphe hoş bir durum değildir, kesinlik ise gülünçtür.''
voltaire hiçbir zaman mutlak hakikatin olmadığını iddia etmez, ancak onlara ulaşmakta anlam görmez. bu nedenle şüphenin tek mantıksal bakış açısı olduğunu düşünür. bu durumda anlaşmazlıklar kaçınılmaz hale geleceğinden, uyumu sağlamak için bilim gibi bir sistem geliştirmenin önemli olduğunu söyler.
kesinliğin şüpheden daha hoş olduğunu iddia eden voltaire kinayeyle, yetkili mercilerin-mesela klise monarşisinin- söylediklerini kabul etmenin, onlara meydan okumak ve düşünmekten ne kadar daha kolay olduğunu ima eder. ancak her ''doğru''dan şüphelenmenin hayati önem taşıdığına ve tüm yetkili mercilere meydan okunması gerektiğine inanır. devletin sınırlandırılması ve konuşmanın sansürlenmemesi gerektiğini, bilim ve eğitimin maddi ve ahlaki gelişmeye yol açacağını savunur. bunlar, voltaire'nin ölümünden 11 yıl sonra fransız devrimi'nin ve aydınlanmanın da temel idealleridir.
hayata, yaşamaya, özgürlüğe, hür iradeye önem veren filozof. her şeyden çok insan hayatının önemini hiçe sayan savaştan nefret etmektedir. neden savaş karşıtı olduğunu şu güzel dizelerle ifade etmiştir:
"insanı, anasının karnındaki bitki ve bebeklikteki hayvan durumundan, akıl olgunluğunun belirmeye başladığı bir duruma yükseltinceye kadar yirmi yıl geçmektedir. insan yaratılışının ufacıcık bir bölümünü anlayabilmek için, üç bin yıl gerekmiştir. ruhunun bir parçasını anlayabilmek içinse, bütün bir sonsuz var oluş gerekmektedir. oysa öldürmek bir an işidir."