-
"schindler'in listesi", hitler dönemini anlatıp da yahudi propagandası yapmakla itham edilen filmlerden en görkemlisidir. filmin yönetmeni steven spielberg de yahudi'dir ama filmin yahudi propagandası yapmakla itham edilmesinin nedeni elbette bu değil. yaşanan olaylarda, iki tarafı olan durumları anlatan tarihi filmlerde, her zaman bir tarafın propagandasını yapma riski vardır ve zaten bilinçli olarak propaganda amaçlı yapılan filmler de vardır. ama yönetmen, filmi çekerken tamamen tarafsız davransa bile, hazırlanan filmin anlatacağı tarihi olayların ortaya koyduğu gerçek; bir tarafın ezen, bir tarafın ezilen olduğu gerçeğiyse, bu konuda yapılabilecek bir şey yoktur. çünkü, neden, mesela bu filmde; hazırlanan filmde, belgelerle, rakamlarla, tanıklıklarla; hakkındaki gerçeklerin kesin olarak bilindiği yahudi soykırımından bahsediliyorsa, tutup da "bu film yahudi propagandası yapıyor" dememiz gülünç olacaktır.
film, birkaç küçük renkli sahnenin dışında tamamen siyah beyaz çekilmiş ve uzun bir film: 3 saat 15 dakika. "schindler'in listesi", sinema sanatına ilgi duyup da izlememenin çok büyük ayıp olacağını düşündüğüm bir film. böyle söylememin sebebi de, sinemayla ilgili her anlamda bu kadar görkemli çok az film yapılmış ve yapılıyor olması.
filmden bir kare
-
nazi soykirimi uzerine cekilmis en dokunakli steven spielberg filmidir. ozellikle tum filmin tamamen siyah-beyaz olmasina ragmen o kucuk kizi renkli gosterimi umudun mesajidir.
(bkz: kırmızı ceketli kız) -
daha önce ne kadar film yapıldıysa bu filmden daha iyi olmadı ve bundan sonra ne kadar film yapılacaksa yine bu filmden daha iyi olmayacak. -
schindler'in listesi sayesinde 1.200 yahudi toplama kampına gitmekten kurtulmuştur. filme ve kitaba konu olan oskar schindler 1908 yılında çekoslavakya'da katolik bir alman ailede dünyaya gelmiştir.
ordu için üretim yapmaya başlayan oskar schindler'in çalışan profili konusundaki seçimi onun gelecekte farklı anılmasını sağlayacaktır. schindler, bu dönem filmde de ben kingsley'in canlandırdığı ıtzhak stern ve daha nice yahudi kökenli işçiyi emaye fabrikasında çalıştırarak, toplama kampına gönderilmekten kurtarır. bununla birlikte schindler çok sayıda yahudi çocuğu, hristiyan yetimmiş gibi göstererek polonyalı rahibelere teslim etmiştir.
ayrıca schindler, çekoslovakya'da almanya adına casusluk da yapmıştır. film de bu detaya yer verilmemiştir.
--derleme— -
hassas bünyeler için izlemesi çok zor bir film olur sanırım. bu filmden daha dram bir film çebilebileceği konusunda ciddi şüphelerim var. yaşanan olay dramatik olabilir fakat bu filmde yaşanan olay insanlık tarihinin en kötü olaylarından biri. gerçek bir hikayeye dayanması ve steven spielberg tarafından bu kadar kusursuz aktarılması filmi bambaşka bir yere koyuyor. adamın filmlerinde kusur bulamıyorsunuz. kaymak gibi çekiyor sağ olsun.
dram yönü bahsettiğim gibi çok ağır olmasıyla birlikte film de çok ağır bir film. oldukça yavaş tempolu ve yer yer sıkılabiliyorsunuz. daha sonra bunu telafi ediyor. o konuya spoiler'lı alanda girmek istiyorum. ağır dram, yavaş tempo ve bunlar yetmezmiş gibi 3 saat 15 dakika... 3 saat 15 dakika boyunca seyirciyi filmin içerisinde tutmak oldukça zor fakat bu film akıyor gidiyor gerçekten.
-- spoiler --
filmin sonundaki o meşhur sahnede söyledikleri çok etkileyici elbette ama ben "o kadar parayı çarçur ettim ki..." dediği anda ağlamaya başladım. az önce bahsettiğim sıkıldığım sahneler schindler'in ziyafetleri ve eğlenceleriydi. bunları gösterirken diğer tarafta suçu yalnızca o an o komutanın karşısına çıkmak olan insanlar vardı. bütün bu sahneleri gördükten sonra çok daha fazlasını kurtaramadığı için kahrolan bir insanı gerçekten anlayabiliyorsunuz. "o kadar parayı çarçur ettim ki..." dediği zaman, o kadar parayı gerçekten çarçur ettiğini bilerek izliyorsunuz, ikna oluyorsunuz. o pişmanlık seyirciye geçiyor.
filmin en sevdiğim tarafı buydu. bu tarz kahramanlar öyle bir anlatılır ki -özellikle bizim sinemamızda- gökten peygamber gibi iner ve hatasız olur. bu filmde schindler bir iş adamı olarak başlıyor. bazı noktalarda karakterden uzaklaşabiliyorsunuz bile. fakat bütün bu gördükleri karşısında -ki bunları ekranda biz de onunla birlikte görüyoruz.- bir karar veriyor ve bu doğrultuda hareket ediyor. yani demem o ki "bu schindler de ne mükemmel adammış!" demiyor film. "schindler de böyle bir adammış işte." diyor. doğrusuyla yanlışıyla bir karakter var karşımızda. adamın yaptığı şey zaten başlı başına çok büyük bir olay. bunun üzerine bir de ekstra kahramanlıklar ekleyip, ekstra iyi insan özellikleri ekleyip gerçekçilikten uzaklaşmaya ne gerek var? bu film bu konuda çok güzel bir yerde durmuş bana göre.
-- spoiler --
ben kategorik olarak film izleyip ağlayabilen insanlar kategorisindeyim ama anlık gelir. bir an çok duygulanırım, gözlerim dolar ve geçer. bu filmin son 15 dakikası boyunca aralıksız ağladım. izlemesi zor bir film fakat en az bir kez izlenmeli diye düşünüyorum. -
üniversite yıllarımda henüz şu andan çok daha toy bir gençken -evet hala toyum, bu süreç bitmez-
bu filmi izlediğimde kendi kendime düşünmüş ve "sen ne yapıyorsun ya?" sorusunu sormuştum.
insanlar ölüyorlar, ölüyorlar insanlar ve ben hiçbir şeyi umursamadan sadece kendime harcıyorum varımı yoğumu.
sen ne yapıyorsun dedim kendime.
yine aynı dönemde auschwitz nazi kampını görme fırsatı yakaladım.
yine sordum kendime ancak bu defa daha serttim. "sen dedim, ne yapıyorsun ulan?" dedim kendime.
milliyetçilikte aşırılıkçı düşünceleri olan bir insan,
küçücük çocukların yakılmadan önce çıkartılan kıyafetleri ve yürümeye yardımcı değneklerini gördükten sonra koskocaman bir hümaniste evirmişti.
canım o kadar yanmıştı ki anlatamam.
hiçbir zaman gözlerinden ağlayabilen bir adam olmadım ben.
ama içim ıslanmıştı, kalbime doğru biraz.
çıkıştım biraz kendime işte. insan olmanın ne demek olduğunu bu iki meseleye kendimi verdiğimde anladım.
artık şu soundtrack her dinleyişimde canımı yakmakta ve o kırmızı elbiseli kızı bana hatırlatmakta, o kız bana insan olduğumu hatırlatmakta:
www.youtube.com/...
bu keman sesinde çocuk ağlamalarını duyuyorum artık.
sanki bu arşe, gönlüme değiyor arkadaşlar.
bu çıkan ses. bu çıkan ses beni hüzünlendiriyor, ama belli etmiyorum.
çünkü ben de üzülürsem bu insanlar kime, neye dayanacaklar?
bencil olmamak adıma kendimi öldürmeyi seçtim ben.
birileri yakmalı kendini.
"sen yanmasan, ben yanmasam, biz yanmasak, nasıl çıkar karanlıklar aydınlığa?"
sen, ne yapıyorsun sorusunu sormak, insanın kendisine insan olduğunu hatırlatması güzel meziyet vesselam.
ancak bu, çok can yakıyor bazen.
ama geçiyor.
sen, ne yapıyorsun? -
"karanlıktaysan gölgen bile seni yalnız bırakır." -
Film çok güzel ben filmin Detaylarına falan girmeyeceğim ve yorumlamayacağım fakat şunu söylemek istiyorum İsrail'de seçimlerden önce bu filmin tüm kanallarda 1 gün boyunca zorunlu yayınlatılması gerekir bence. Belki aşırı sağcı kesimin bir kısmı kendini sorgular.