Bir kaç versiyonu var. Taze biber ile yapan da var.
Benim favorim olanda kurutulmuş bütün acı biber, yakmadan ateşte biraz tütsülenir ve ardından zeytin yağı ile biraz kavrulur. Tütsülemeden kavuran da var ama ateş gören biberin tadı başka.
Kavrulan biber sarımlaklı yoğurdun üzerine dökülür.
- Ayrıca bazı yerlerde içine bal koyulan karışık meyve suyundan, çeyrek ekmek dönere kadar değişen bir çeşitlilikte yiyeceklere de atom diyen yerler var.
zamanında necmettin erbakan'ın, atom mühendisi olan erdal inönü'ye yönelik olarak "Allah'ın birleştirdiği atomu parçalamak senin haddine mi!" şeklinde çıkışmasına konu olan madde yapı taşı.
tanışma maceramızın bilimin sistematik özelliğinden muaf olmayarak antik yunan'da sorgulayıcı bir zihin tarafından sorulmuş ilk soru ve ona sezgisel yolla verilmiş ilk cevapla başladığı en küçük yapı taşımız.
thales birtakım şeyleri merak ediyordu. çevresinde neler olup bittiğini öğrenmek istiyordu ve maddeyi oluşturan şeyin ne olduğu sorusunu sordu. ona göre bu şey su olmalıydı.
öğrencisi anaksimander'e göre ise arkhe, apeirondu.
onun takipçisi anaksimenes ise arkhenin hava olduğunu söyledi.
heraklitos'a göre de her şey ateşten meydana geliyordu.
empedokles'e göre tabiatın dört temel öğesi vardı: ateş, su, hava ve toprak
demokritos'a göre daha küçük parçalara ayrılamayacak nihai bir parça olmalıydı. bu temel öğeye atom ismini verdi.
asırlar sonra lavoisier kendi imkanlarıyla bir laboratuvar kurdu ve burada mühim deneyler gerçekleştirdi ve neticelerini 1783'te bilim akademisine sundu. deney neticeleri hayli sarsıcıydı.
john dalton, joseph proust'un sabit oranlar yasası üzerine çalışırken 1804 yılında katlı oranlar yasasını keşfetti. ilk atom modelini geliştirdi.
john alexander newlands 1864'te atom ağırlıklarına göre sıraladığı atomların ilk 8'inden sonra benzer fiziki ve kimyevi özelliklerin tekrar ettiğini keşfetti ve ilk periyodik tabloyu hazırladı.
julius lother mayer ve dimitri mendeleyev tabloyu geliştirdi.
1897'de thomson elektronu keşfetti ve yeni bir atom modeli oluştu.
yardımcısı rutherford 1911'de çekirdekli atom modelini duyurdu.
max planck fizikte yeni bir alan doğurdu, enerjinin kuantumlu olabileceği fikri bütün anlaşmazlıkları çözdü. birim enerji paketleri fikriyle planck sabiti olarak anılan tamsayıya ulaşıldı.
niels bohr 1913 yılında enerjinin kuantumlu olduğu fikrini alıp yeni bir model oluşturdu.
1923 yılında arthur compton, sonradan compton etkisi ve compton açılımı denilen keşifler yaptı.
aynı yıl louis de broglie her parçacığın bir dalga özelliği taşıyabileceğini ortaya koydu ve elektronun dalga boyunu hesapladı.
wolfgang pauli 1925 yılında elektronların neden aynı kuantum durumunu paylaşamadıklarını açıklayan bir yasa keşfetti. pauli dışlama ilkesi bohr atom modelinde elektronların neden farklı yörüngelerde olmaları gerektiğini açıklıyordu, fakat neden her yörüngede iki elektron olduğunu açıklayamıyordu.
george uhlenbeck ve samuel goudsmit spin mefhumunu ortaya attı.
avusturyalı fizikçi erwin schrödinger 1926 yılında kuantum mekaniğinin sistematik bir şekilde önemini ortaya koyan bir denklem oluşturdu: schrödinger dalga denklemi...
max born bu dalga denklemine yeni bir yorum getirdi ve kendi ismiyle anılan yakınsama metotlarıyla dalga fonksiyonunun karesinin parçacığın herhangi bir zamanda herhangi bir yerde bulunma ihtimalini verdiğini gösterdi.
1927 yılında werner heisenberg elektronun, ışığın dalga boyunun kendisinden büyüklüğü oranında belirsiz konumlara sahip olabileceğini düşündü ve belirsizlik ilkesini öne sürdü: "herhangi bir parçacığın momentumu ve konumu aynı anda tam doğrulukla ölçülemez."
aynı yıl thomson'un oğlu george paget thomson, 1801 yılında thomas young'un yaptığı deneyin bir benzerini bu sefer elektronları kullanarak gerçekleştirmek istedi. sonuç broglie'nin elektronların dalga özelliği gösterebileceğine dair geliştirdiği fikrini destekliyordu.
1932'de james chadwick alfa parçacıklarıyla bombardıman ettiği berilyum folyonun yaydığı ışının protonun kütlesine yakın bir kütleye sahip, fakat yüksüz parçacıklardan oluştuğunu belirledi ve parçacıklara nötron adını verdi.
paul dirac birtakım metamatiksel hesaplama neticesi bilinen bütün bu parçacıkların birer karşı parçacığı olduğunu öne sürdü. sonraki yıllarda bu karşı parçacıkların tamamı gözlendi. 1964'te gell-man ve zweig elektron ve foton gibi temel parçacıklar haricinde diğer parçacıkların daha temel yapılardan oluşması gerektiğini öne sürdü. gell-man bu daha temel parçacıklara kuark ismini verdi.
buraya kadar atom modellerinin tarihini özetledik. belki daha sonra standart model'in tarihi gelişimini de özetleriz.