-
Bugün ölüm yıldönümü olan büyük şair, yazar, güzel insan, öksüz, mülkiyeli...
Cemal Süreya'nın hayatıyla ilgili neredeyse onlarca detay önceki girdilerde verilmiş. Ben onun sesiyle onu yâd etmek istiyorum. ahmet muhip dıranas'ın kar şiirini şöyle seslendirmiş güzel insan. -
“O sırada yirmi beş yaşında olan necati cumalı’nın şiirini ben on altı yaşımda ders kitabında okudum. yani o kuşak yirmi beş yaşında ders kitabına girebiliyordu. ben bugün elli sekiz yaşındayım, orta öğrenim ders kitaplarında yokum.” (Necati Güngör ile yaptığı nir söyleşiden) -
Kendisine ait birçok cümleden etkilensem de beni her zaman sarsan şu cümlelerin sahibi;
“...Annem çok küçükken öldü
Beni öp, sonra doğur beni...”
Dünyada kaç insan böyle bir zihne sahip olabilir bilemiyorum. Birçok şeye yorabilirsiniz, çekebilirsiniz bu cümleyi, birçok insan için de herhangi bir duyguyla bağdaşacak kadar iyi değildir muhtemelen ama ne zaman görsem/duysam/hatırlasam gözlerimi kapatıp bambaşka bir zihinde yeniden doğuşumu düşünüyorum.
“Bir çocuğun annesinin gelişimine katkısıyla şekillenmiş kişiliğini ben tam olarak yaşayamadım, oturmadı benim kişiliğim işte ulan, yardım et bana tut elimden, sev, sar, öp ve kişiliğime katkılarda bulun dünyanın en saf sevme şekliyle beni tamamla, içimdeki çocuk hiç büyümedi ve birinin ona yardım etmesini bekliyor” diye haykırır bu dizeler aslında ve bunları söylemenin en sade en kısa en naif yolunu seçen anlayınca sizi tebessümlü ve şaraplı gecelere sürükleyen şair.
İyi ki yazmış... -
31 yıl önce bugün aramızdan ayrılan şair. kim bilir kaç kalbi birleştirdi okunduğunda, kaç kalp kırıldı tekrar tekrar. "kuşlar toplanmışlar göçüyorlar, keşke yalnız bunun için sevseydik seni."
"ölüyorum tanrım
bu da oldu işte.
her ölüm erken ölümdür
biliyorum tanrım.
ama, ayrıca, aldığın şu hayat
fena değildir.
üstü kalsın."
iyi ki yazdın. iyi ki okuduk seni. -
Dersim olaylarında ailesiyle bilecik'e sürülen şair. Mülkiyeli olan sanatçı tomris uyar ile birlikte "papirüs" dergisini çıkarmıştır. Şiirlerinde farklı imaj ve metaforlar yaratır. "üvercinka" sözcüğü ve aynı zamanda şiiri onun şiirini anlamak bakımından önemlidir. -
eğer şiirin tanrısı varsa benim için cemal süreya'dır.
tanrı'm sen cemal süreya'yı çocukluk günlerinde mi yarattın ? bir sevgiliye söylenebilecek en özel sözlerin ayrıca ayrılık acısının hissiyatını enfes şekilde dillerinden türk şair.
www.youtube.com/... -
asıl adı: cemalettin seber.
çeşitli gazete ve dergilerde yayımlanan şiir ya da yazılarında farklı takma adlar kullanmıştır.
bunlardan bazıları: dr. suat hüseyin, ali fakir, hüseyin karayazı, adil fırat, suna gün, hüseyin karayazı...
ilk şiiri "şarkısı beyaz"ın 1953'te yayımlanması ile tanınır. sonrasında şiirlerini kitaplaştıran şair ilk şiir kitabına "üvercinka" adını verir. bu eser 1959'da yeditepe şiir armağanı'nı kazanır.
şiirlerinde mizah, humor ve ironiye sıkça yer veren şairin en çok işlediği konular aşk, cinsellik, yalnızlık ve umutsuzluktur.
şiiri anayasaya aykırı gören cemal süreya kendi şiiri için "...kendi kendimi hiçlemeyi bilişim." der. kendi kendini hiçlemeyi bilen şair... başarabildi mi bilinmez.
-
Eskiden ismi "Cemal Süreyya" olan şair.
Soyadındaki "y" lerden birini kaybettiği kesindir de nasıl kaybettiği net değildir.
En hoşuma giden ve en detaylı anlatılan rivayet iddiada kaybettiğidir.
Rivayete göre Cemal Sürey(y)a ve sezai karakoç iki yakın arkadaş. Aynı kızdan hoşlanıyorlar, aynı kız için şiir yazıyorlar. sonrasında iş rekabete dönüşüyor ve iddiaya girişiyorlar. Kızı kim tavlarsa iddiayı o kazanacak. Kaybeden adından bir harf atacak.
Cemal Sürey(y)a kazanırsa ;Sezai Karakoç'un soyadı 'Karkoç' olacak.
Sezai Karakoç Kazanırsa ; Cemal Süreyya'nın soyadı 'Süreya' olacak.
Bu arada kızın adında da herkese yetecek kadar fazlalık harf var; "Muazzez Akkaya"
Sonrasında Muazzez Hanım iddia sonucu tavlandığı gerçeğini öğrenir ve üzüntüsünden okulu bile bırakıp gider.
İlginç insanlar şu şairler.
Detay okumak isterseniz, kaynak: www.radikal.com.tr/...
Bir kaynak daha: www.edebiyatfatihi.net/... -
"Günlerce konuşmaz, yazmaz, aramaz, sormaz; Sonra gelir bir merhaba der, yine o kazanır.”
keşke bir imkan olsa da 'var mı ötesi?' diye sorabilsem diye iç geçirdiğim şairimiz. -
Sevmeyi, sevilmeyi, duyguları ve yaşanmışlıkları en güzel anlatan şair.
Şiirlerinde kelime oyunları çoktur ancak öyle süslü kelimeler bulamazsınız. Şiirlerini sıradan diyebileceğimiz kelimeler ile o kadar güzel bir şekilde anlatır ki sanırsınız kelimeler ahenk ile dans ediyor.
Birde sanırsam, en güzel aşık olan şairlerden herhalde. Şairlerin birçoğu böyledir tabi ama bu adam başka. Nasıl büyük bir yüreği varsa artık... -
galiba kadınlar tarafından daha fazla sevilen ve erkekler tarafından "adam mı lan bu" cümlelerine maruz kalan ikinci yeni şairi.erkeklerin haklı olduğu konular var tabiki biraz açıklamak gerekirse çoğu kişi bilir heralde evli ve karısının hasta olduğunu bir de çocuğunun olduğunu.mektuplarını okumuştum cemal süreyanın orada çok güzel anlatıyordu aslında hastanedeki eşine yazıyordu günlük ne yaptığını sonra birden tomris geldi hayatına.
bir erkeğin aynı anda iki kadını sevmesini belki zorlarsak anlayabilirim ama eşi hastayken çocuğu varken tomrisle görüşmek hatta ona aşık olup şiirler yazmak benim açımdan kabul edilebilir değildir.
ister dar kafalı diyin ister adamın başarısını şiirlerini kıskanıyo diyin ama benim değerlerime göre cemal süreyanın bi değeri olamaz. -
sözünü esirgemeyen şairdir.
sunay akın’dan gelsin:
cemal süreya darphane’de müdür; paranın yerinde şair müdür. bütün yolsuzlukları tespit edip, rapor eder, ankara’ya gönderir, mükafat bekler, ama ses yok. bir daha yazıp bir daha gönderir.
çok geçmeden zamanın bakanı darphane’yi teftişe gelir. gelir ama cemal süreya’nın elini bile sıkmaz. "bu kapının arkasında ne var?" diyerek bütün odaları dolaşır. cemal süreya’ya hiç muhatap olmaz, yardımcılarına sorar. bu kapının arkasında ne var, burada ne var… iki saat dolaşır ve gider.
giderken cemal süreya der ki:
"bir kapı var ki, onu size hiç açmayacağız."
"hangi kapı, ne kapısı" der bakan.
"gönlümüzün kapısı."
bakan gider, bir rapor hazırlar: darphaneyi gezdim, çok pis buldum. müdür cemalettin seber’i (cemal süreya) görevden alıyorum.
cemal süreya bu yazıyı alınca bir basın toplantısı düzenler ve der ki:
"bakan haklı, gerçekten de o gün şanlı darphane, tarihinde ilk defa kirliydi. o da sayın bakanın burada teftişte olduğu saatlerdi." -
Türk şair ve yazar.
üstü kalsın
ölüyorum tanrım
bu da oldu işte.
her ölüm erken ölümdür
biliyorum tanrım.
ama, ayrıca, aldığın şu hayat
fena değildir...
üstü kalsın...
cemal süreya -
90 derece sağa döndürüldüğünde büyük burnu ve ağzından düşmeyen sigarası ile kendi yüzünü profilden gösteren imza 'dır. -
yukarıda yazılanları okudum, kişiliği ya da insan halindeki faaliyetlerinden bağımsızca tanımlamanın doğru olduğunu düşünüyorum. edebiyatın içindeki insanların bambaşka dünyalar içinde yaşadığını bilmek gerekiyor.
kendisini tanımladığı otobiyografi sanırım en geçerli olan olmalıdır:
-- spoiler --
"1931 yılında doğdum. 1937 yılında annem öldü. 1944 yılında Dostoyevski'yi okudum. O gün bu gün huzurum yoktur.
Biyografim bu kadar."
-- spoiler --
Kendisini böyle naif, içten, komplekssiz, gerçekçi ve samimi olarak nitelendiren insan gibi insandır.
-
asıl adı cemalettin seber olan 1931 erzincan doğumlu şair. -
“yol arıyorum, ama zaman zaman yolumu yitirmeli de değil miyim?”
aradığımız yolu bulabilmek için önce kaybolmamız gerekiyor.
güzel adamsın vesselâm... -
"Şimdi açsam pencereyi beklesem
Sen gelsen
Olmaz ya hani geliversen
Hiç bir şey sormasan
Hiç bir şey söylemesen
Sussam
Sussan
Sussak.
Susuşların anlattığını dinlesek
Sırt sırta otursak
Katılasıya ağlasak
Sormasak birbirimize sebebini
Sarılsam
Sarılsan
Sarılsak."
-
“Açıklanamayan tek şey aşk: En büyük sayrılık ve en büyük sağlık.
Günü tam gelmemiş olarak bir yanını gizleyen duygu.
Denetçi anlamaz, tarihçi atlar, terzi bir araya getiremez, sanatçı elden kaçırır.”
Cemal süreya / güz bitiğii -
cemal süreya (cemalettin seber; 1931, erzincan - 9 ocak 1990, istanbul) 1954'te ankara üniversitesi siyasal bilgiler fakültesi maliye ve iktisat bölümü'nü bitirdi. maliye bakanlığı'nda müfettiş yardımcılığı ve müfettişlik görevlerinde bulundu; 1965'te ayrıldığı müfettişlik görevine 1971'de yeniden döndü; 1982'de müşavir maliye müfettişliğinden emekli oldu. ağustos 1960'ta başladığı ve yalnızca dört sayı çıkarabildiği papirüs dergisini, haziran 1966-mayıs 1970 arası 47, 1980-81 arası iki sayı daha çıkardı. 1978'de kültür bakanlığı'nda kültür yayınları danışma kurulu üyesi olarak da görev yapan cemal süreya, emekli olduktan sonra, yayınevlerinde danışman ve ansiklopedilerde redaktör olarak çalıştı. birçok dergide yazıları ve şiirleri yayımlandı; ayrıca oluşum, türkiye yazıları, maliye yazıları dergileri ile saçak dergisinin kültür-sanat bölümünü bir süre yönetti. politika, aydınlık, yeni ulus ve yazko somut gazeteleri ile 2000'e doğru dergisinde köşe yazıları yazdı.
ikinci yeni hareketinin önde gelen şair ve kuramcılarından sayılan cemal süreya'nın ilk şiiri "şarkısı-beyaz", ocak 1953'te mülkiye dergisinde yayımlanmıştı. ölümünden sonra adına bir şiir ödülü kondu. feyza perinçek ve nursel duruel, şair üzerine bir biyografik inceleme hazırladılar: cemal süreya / şairin hayatı şiire dahil (1995). 1997'de de cemal süreya arşivi yayımlandı.
kitapları:
şiir:
- üvercinka (1958; yeditepe şiir armağanı)
- göçebe (1965; 1966 tdk şiir ödülü)
- beni öp sonra doğur beni (1973)
- sevda sözleri (uçurumda açan ile birlikte toplu şiirleri: 1984)
- sıcak nal ve güz bitiği (1988; behçet necatigil şiir ödülü)
- sevda sözleri (bütün şiirleri: 1990, ö.s; yky 1995).
düzyazı:
- aydınlık yazıları / paçal ([)
- oluşum'da cemal süreya (1992)
- papirüs'ten başyazılar (1992)
- güvercin curnatası (cemal süreya ile konuşmalar: haz. nursel duruel, yky 1997; genişletilmiş basımı: yky,2002
deneme:
- şapkam dolu çiçekle (1976)
- günübirlik (1992)
- 99 yüz (1991; yky 2004)
- 999. gün / üstü kalsın (1991)
- folklor şiire düşman (1992)
- uzat saçlarını frigya (günübirlik'in yeni basımı) (1992)
- günler (999. gün'ün genişletilmiş basımı: yky (1992)
- toplu yazılar 1: şapkan dolu çiçekle ve şiir üzerine yazılar yky (2000)
- toplu yazılar 2: günübirlik'ler. (yky 2000)
mektup:
- onüç günün mektupları (1990, ö.s; yky 1998)
antoloji ve çevirileri:
cemal süreya iki antoloji (mülkiyeli şairler ve 100 aşk şiiri) hazırladı; simone de beauvoir'dan sade'ı yakmalı mı? (1966; yky 1997), gustave flaubert'den gönül ki yetişmekte (duygusal eğitim) ve antoine de saint-exupéry'den küçük prens (tomris uyar'la birlikte) başta olmak üzere, pek çok çeviri yaptı. çeviri şiirleri (yürek ki paramparça, haz. eray canberk, yky 1995) ve çocukça dergisi için yazdığı yazılar (aritmetik iyi kuşlar pekiyi, haz. necati güngör, 1993; yky 1996) derlendi.
******
cemal süreya'nın soyadından attığı "y" hakkında kesin ve net bilgi yoktur. bu konuda en çok bilinen üç söylenti vardır, söylentilerden biri cemal süreya'nın üvercinka ile bahse girdiğini söyler. ikinci söylenti bahis konusunun muazzez adında bir genç kız olduğu yönündedir. sezai karakoç ve cemal süreya üniversitede aynı kıza yani muazzez'e aşık olurlar ve aralarında muazzez'i hangisinin elde edeceğine dair bahse girerler. cemal süreya bahsi kaybeder.
diğer bir söylenen, cemal süreya'nın üvey kızı gonca uslu, cemal süreya'nın bir arkadaşıyla bir telefon numarası ile ilgili bahse girdiğini ve bahsi kaybettiğini söylemiştir.
belki de soyadındaki "y" harfi ile ilgili gerçek hikayeyi sadece cemal süreya biliyordu. ya da bu üç söylentiden biri doğru. bilemiyoruz.
******
tomris uyar, evlilik anlamında eşi olmamıştır cemal süreya'nın. tomris uyar'ın ülkü tamer'le evliliğinden olan kızı küçük yaşta boğularak ölmüştür. tomris uyar ve cemal süreya tanıştıklarında ve aşık olduklarında ikisi de evlidir ve ikisi de birbirleri için eşlerinden boşanırlar. birliktelikleri üç yıl sürer ve ikisi de yazar olmasına rağmen ikisi de bu birlikteliği kendisine saklar. cemal süreya'yla birlikteyken tomris uyar'ın turgut uyar'la olan birlikteliği başlar ve tomris uyar'la cemal süreya ayrılır. tomris uyar ve turgut uyar evlenir ve uzun süren bir birliktelikleri olur. edip cansever de tomris uyar'a hayrandır. türkiye'nin dört önemli şairi tomris uyar'ın hayatından böyle geçer ve bu şairler tarafından onun için önemli şiirler yazılır.
yani tomris uyar ve cemal süreya aşkı, üç yıl sürmüştür. tomris uyar, turgut uyar'ın eşidir.
ayrıca,
(bkz: cemal süreya şiirleri)
(bkz: cemal süreya'ya ait olmayan dizeler) -
"gözlerinde sevginin itfaiyecileri voleybol oynuyor." şeklinde betimlediği insan vardır.
hayal dünyamda canlanamadı bu tasvir.
bahsettiğim betimlemesi yapılan kişi için (bkz: agop arad) -
girdiği bir telefon numarası alma iddiasında kaybettiği için soy adındaki bir "y" yi sildiren bir ikinci yeni şairi. -
Cemal Süreya'nın kitabını aldım, şaşkınım :)) twitterdan çalmış çalmış yazmış, -
(bkz: on üç günün mektupları) -
ece ayhan'ın hemen hemen her kitabında övgüyle bahsettiği büyük şair. ve aynı ece ayhan'ın bir kitabında cemal süreya'ya dair bi anektodu da şöyledir "karikatüre bakarak masturbasyon yapması"ndan bahseder.