Saçma sapan adetlerimizden biri daha. Kimi nereye istiyorsun arkadaşım sen?
İşte kadının korunmaya muhtaç, zavallı, eksik etek bir canlı olarak görüldüğü, bir meta gibi üzerinde pazarlıkların döndüğü zamanlardan kalmış gereksiz ve cinsiyetçi bir uygulama.
Biri de çıkıp dememiş ki, "bu ne biçim bir gelenek hocam, kız isteme nedir" diye, dediyse de bizim çok bilmiş, mahalle baskısı uzmanı halkımız sindirmiştir diyeni. Sonuç olarak hala devam ediyor şuursuzca. Neyse ki gelin adayı damadın kahvesine tuzu basıyor da cinsiyet eşitliği sağlanmış(!) oluyor, evet.
türk kültüründe gelenekleşmiş isteme merasiminin adıdır. evliliklerin başlangıcında kız isteme ritüeli olmazsa olmazlardandır. ancak çağın değişmesiyle, şekillenen istekler de bu geleneğin değişimine yol açmıştır. anadolu şehirlerinde örf ve adetlerine bağlılıkla merasim gerçekleştirilirken, büyük şehirlerde ise daha düz bir hale dönüşmüştür. bu yüzden pek de eğlencesi kalmadı aslında. ailelerin ısrarla kız isteme merasimini gerçekleştirmek istemelerini az çok anlayabilsem de cinsiyetçi yaklaşımları, ısrarla kız diye tabir etmeleri vs. vs. vs. bir sürü şey var madde madde sıralanacak. bir geleneği tamamıyla değiştirmek, ortadan kaldırmak elbet mümkün değil. valla keserler bizi, asarlar. kız istemeden mi evlendin sen diye. malum istenilmeyen kız bakire felan değildir allah muhafaza, errrkek eli değmiştir hani.
neyse efenim. bana gelecek olursak, beni istemeye gelen kızlar varsa hemen anneme haber edeyim. malum daha çeyiz düzülecek.
karşı olduğum eylem zira ben de istenmek istiyorum. belki karşılıklı isteme ritüeli yapılıp, tarafların birbirlerini ağırlama, misafirperverlik özellikleri üzerinden puanlama tarzı etkinliklerle aileler arası kaynaşma durumu geleneksel açıdan daha tatmin edici olabilir. bu günler her sene anılabilir. milli marş veya andımız okunup vatan, millet sevgisi pekiştirilebilir. *
kimi kimden istiyorsun, arkadaş. bir sahibisi mi var bunun diyeceğim de. var tabii. olma mı. babası, daha olmadı, dayısı, o da yoksa abisi. ille birinden isteyeceksin. sonra işte vesayet kalksın filan diyoruz, feminik diyorsunuz. madem öyle gidin sahibinden isteyin. adam yatırım yapmış, yedirmiş içirmiş, sırtını giydirmiş, elbet bir bedeli olacak paşa paşa ödeyeceksin. çiçekmiş çikolataymış onlar fragman. esas film sonra başlıyor. he bu arada gelsinler istesinlerci kızlara da mal diyecem bozulacaklar. meta diyeyim daha ekonomik terim olsun.
saçma sapan bir iş, saçma sapan bir ortam olarak tanımlarım şahsen. gereksiz gerginlikler silsilesi. hiçbir konuda normal olmaya yaklaşamayan bir ailenin mensubuyum. haliyle kız isteme hadisesi, kız kardeşimin "istemesi"nde, orijinallikte çığır açan babamın, müstakbel damadın 90 yaşındaki babaannesine "ee ömrünüz nasıl geçti?" diye sormasıyla daha da daha da saçma sapan bir hal almıştı. eş zamanlı olarak, deplasmana gelen taraf soruyu anlamaya çalışarak aval aval bakarken, ev sahibi ekip bütün gücünü gülmemeye harcamıştı. babamın açıklayıcı olmak adına "çok fazla yaşamışsınız siz, anlatın biraz" demesiyle ev sahibi ekip -anne hariç, o allah belanızı versin bakışları atmaktaydı- kayışı koparmış ve hunharca gülmeye başlamış; deplasman ekibi de bu psychedelic ortama daha fazla dayanamamış ve gerginliğine yenik düşerek kahkahalara boğulmuştu.
her şeye karşı olmanın sonucu olarak pek çok kişi tarafından saçma bulunup aşağılanan eylemdir. sonra bunlar oturup saatlerce windsorların, burbonların, romanovların düğün derneklerini, ritüel ve törenlerini ayıla bayıla izleyebilirler.
kız isteme ritüeli de böyledir, kimse kimsenin malı mülkü değildir elbet bunun iki taraf da bilincindedir. aileleri bir araya getirme, esprili/ suyunu çıkarmadan, ağırlama törenidir. biz tanıştık seviştik tamam da sizi de yok saymadık, hadi buyrun son sözü söyleyin demektir. ağaç köküne insan soyuna dayanır. bu konuda şanssız doğanlara sözüm yok ama attığı her adımda ailesinin desteğini yanında ve arkasında hissedenler için, bir jesttir, değerini bilmek gerekir. bireysellik her zaman mutluluk getirmez, dünyanın sahibi de olsa insan, paylaşacağı dostlar arar. özeti ben kendimi istetirim :))
geleneksel biçimde, evlenecek çiftlerin ailelerinin birbirleriyle tanıştığı merasim.
ailemle benim inancımın farklı olması, muhtemelen de bir türkle evlenemeyeceğim için de benim içinde bulunmayacağım eylemlerden birisi olacak. en fazla kızın ailesiyle falan yemeğe çıkarım herhalde.
karar veren çiftlerin ailelerine "biz evleniyoruz, hadi siz de tanışıp kaynaşın" demesi gibi bir temayla gerçekleşti hep çevremde. hiç tanımadığı bir kızın ailesine gidip "efendim kızınızı tanımıyoruz ama talibiz" şeklinde gerçekleştiğini görmedim pek.
belki 2000'lerde yaşadığımız için böyle olabilir bilemem. ama müteveffa dedelerim de aynı biçimde yapmışlar bu eylemi. o sebeple para verip kız alma şeklinde gerçekleşeni ben görmedim. varsa da bilmiyorum. eğer varsa, zaten kişi kendisine eş değil, köle almış olur.
Bence iki taraf da olayın mantıksız olduğunu ama adet olduğundan öyle ufak bir eğlence olduğunu düşünerek, bunun bir zorunluluk olmadığının farkında olarak görüyorsa bir problem yok.
Fala inanma falsız da kalma hesabı yani, eğlence olarak tatlı bence.
Ama çoğunlukla gerilimli geçiyor bizim memlekette, istenilen kızın yakın kız arkadaşları, kız kardeşleri varsa kuzenleri falan "sen kim köpek bizden kız istiyorsun? " tavrına bürünüyor ise hoş değil. Karşı tarafın da olay çıkarması hoş değil.
Zaten kadın mal değil mülk değil, eskiden öyle olmuş olabilir ama modern toplum etiğinde yok, gelecekte de yok olacaktır bu tarz adetler.
Baba istemezse olmaz diye bir şey olmaması lazım, zaten orda bile baba yani daha ne kadar atarkil olabilir anladın mı?
Ben bu yüzden işte evleneceksem hiç aileleri bulaştırmak istemiyorum. Çünkü biz anlaşmışız zaten, size bok yemek düşer demek istemiyorum aramızda babalar, anneler de var zordur eminim ama yani ailenin de kızı çok bariz bir hata yapmıyorsa (dolandırıcının tekine aşık olmak mesela) çok müdahale etmemeleri gerek ve saygı göstermeleri gerek diye düşünüyorum.
Çünkü büyümüş o, kendi kararını verir yani. Ha aile istemediği halde olursa burukluk olur en fazla ya da öyle olmalı.
Ailelerin evlenmesi muhabbetine bağlanıyor her şey sonunda, işte onu sevmiyorum. Çünkü aile demek senin background'ın demek.
Mesela benim annem sinir hastası, anlaşması zor bir insan, pinpiriklidir de, en ufak lafa alınabilir. Babam desen modern gözükür ama içinde bir barzo bulunur. Şimdi ben ailem gibi düşünmüyorum, evde dahi bu tarz konuları sürekli tartışıyorum ve "sen manyaksın, normal değilsin, o işler öyle olmuyor. " benzeri tepkiler alıyorum. Uyumsuzum, aykırıyım aileme göre yani.
Şimdi beni onlar temsil etmiş olacak ya bu evlenme meselesinde diyelim ki ben büyükşehirde yaşamış, ne bağ ne bahçe bilen, tek çocuk olarak büyümüş biraz da özgür büyümüş biriyle evlenmek istiyorum. Aileler devreye girerse o iş yatar zaten. Babam, annem direkt bu kız nasıl giyiniyordan, şımarık bu vs birsürü laf edecek. Orda beni utandıracaklar yani
Tersi de olabilir, onun babası "bu varoşu nerden buldun? " gibi beni aşağılayacak biçimde de konuşabilir çünkü eskilerin birçoğuyla anlaşmak zor. İşte en güzeli kimseye sormadan ani bir nikahla ne akraba, ne aile dahil etmeden mutluluğu yaşamak bence.
Düğüne harcanacak, köyden bilmem ne amca, yok uzaktaki hiç görmediğin akraba oynayacak, pilav yiyecek diye harcanacak parayla da gider yurtdışında yahut memlekette geziler yaparsın eşinle, kamp atarsın olur biter. Gayet temiz yani. Problem ailelerin uyuşmama ihtimali ve onu aşkın önüne koymayacaksın işte.
Gerek kulzos'ta gerekse normal hayatta bu kadar da abartılmamasını düşündüğüm gelenek.
Yani aile büyükleri gidip birbirleriyle tanıştığında ya da işin içine Allah'ın emri Peygamber'in kavli girdiğinde "muhittin bunlar bizim kızımızı aşağılıyorlar galiba, baksana yahu kızımızı istiyorlar" diyecek bir ebeveyn var mıdır bilmiyorum. Ardı arası aile arasında içilecek birer fincan kahve, Ailelerin birbiriyle tanışması ve usulen söylenen birkaç cümle işte. Belki kızımız damadın kahvesine biraz da tuz katar, damat bey de yüzünü ekşitir olur biter. Yani bu iş ne birini aşağılama, ne birini satın alma, ne de gövde gösterisi yapmaktır. Ortada birbirlerini seven, birbirlerine aşık olan iki insan var ve bu insanların aileleri var. Haliyle ailelerin birbirlerini tanıyabilecekleri bir ortam da burası işte. Mesele aldın verdin değil yani onu demek istiyorum.
Bir gün bir kızla aşık olsak birbirimize ve "hayatım seni istemeye gelicez" dese bana, buyurun gelin derim. Paşalar gibi kahvemi yapar, sevdiğim kızın gözlerinin içine baka baka ailesinin yanında veririm kahvesini olur biter. Yani böyle bir durum cidden gerçekleşecek olsa bile kimseyi aşağılama ya da satın alma gibi bir durum söz konusu olmadığı için hiç de gocunmam. *
Velhasılıkelam bırakın gençler ne istiyorsa öyle yapsın değerli yazarlar. Kimi kız vardır bu gelenekten nefret eder, kimi kız da vardır tuzlu kahve yapmak için can atar. Kız istemek şöyledir, kız istemek böyledir demek yerine birbirini seven iki güzel gencin yolculuğuna elimizden geldiğince destek olalım...
kardeşim cem yılmaz'ın star wars'lı düğün hikayesi gibi bazı gelenekler vardır isteseniz de istmeseniz de yapacaksınız :) 2050'de doğsanız belki yapılmayan zamanlara denk gelebilirdiniz fakat bu gelenek burada yazar olan büyük çoğunluk için yapılacak.
erkekler tuzlu kahveyi fazla kaçırmasın kadınlar da fazla heyecan yapmasın ne diyeyim artık.
ekleme : kadın arkadaşlar biz satın alınan bir mal mıyız falan diye beni yanlış anlayabilir fakat benim amacım bu değil bu geleneği de ben çıkarmadım siz böyle düşünürken hala çoğu eş cinsiniz bu gelenek için can atıyor üzgünüm sizin için fakat gerçekler bu ve benim için de mantıklı olan bir şey değil , ben de tutmuyorum bu geleneği belirteyim