genellikle manga'lardan evrilen japon çizgi filmleri. hani o koca koca gözlü karakterleri olan çizgi filmler vardır ya, hah işte onlar. yüzünün yarısı gözden oluşan bu karakterler sevinince falan da ağızlarını öyle kocaman açarlar ki küçük dillerini görürsünüz. ağlarken gözlerinden yaşlar sel olur akar, birini çok sevince etraflarında kırmızı kalpler belirir. bi de genelde uzun bacaklı olurlar.
animeler sadece çocuklar için değildir, her yaştan insana hitap eder.
çizgi filmden ayrılan yönleri bir olay örgüsüne sahip olması, gerçekçi kurgularının olmasıdır. çizgi film 0-12 yaş aralığına hitap ederken anime her yaştan insana hitap eder çünkü genelde olay örgüsü bir mantık doğrultusunda ilerler... çizgi filmlerin aksine animede tesadüfe daha nadir rastlanır... sezonları az bölümlüdür süründürmez, bunların yanı sıra 3-4 bölümlük mini diziler de vardır...
ilk olarak 1917'de yapılan, "animation" kelimesinin japonca telaffuzu "animeeshon"un kısaltılmasıyla ismi verilen çizgi film türü.
"anime çizgi film diğil tmm mı?" diyenlere itibar etmeyiniz. anime bir çizgi filmdir ama ekolü farklıdır. tıpkı pablo picasso'nun ressam olması ama kübist olması gibi. siz hiç "picasso ressam değil tmm mı? o bir kere kübist" diyen birisi gördünüz mü?
zaten miyazaki bile "ben çizgi film yapıyorum anime değil" diyerek anime kelimesine atfedilen gereksiz vurguyu eleştirmiştir. sadece türkiye'de dönmüyor bunun tartışması.
ilk anime 1917 tarihli namakura gatana'dır. toplamda 4 dakika sürer.
Aklinizda olsun... kimi yabancilarin hele amerikalilarin japon cizgi roman/film pornolariyla karistirdigi kelime.
Seker kiz candy bile izleyecek olsaniz... cizgi film porno izliyo bu pezevenk diye dusunuyorlor o an.
sinema filmi veya tv dizisi olarak çeklien live action'larının yanı sıra, tiyatro uyarlamaları da bulunan animasyon filmleri.
hatta bazıları müzikal olarak oynanır ve japonya'daki ünlü şarkıcıların çoğu bu anime müzikallerinde rol alabilmek için birbirleriyle kapışırlar.
türkiye'den göründüğü gibi öyle "yaa aman otakular izliyor işte" veya "nerd işi" formatında bir eğlence sektörü alanı değildir. japon eğlence sektörünün büyük bir kısmını animeler oluşturur. nasıl ki abd'nin hollywood'u, hindistan'ın bollywood'u varsa japonya'nın da animeleri vardır.
en kötü animede bile seslendirici, müzisyen, bilgisayar grafikçisi, çizer, senarist falan derken epey insan çalışır.
hatta durum öyle bir noktaya gelmiştir ki sırf anime sektörüne insan yetiştirebilmek için okullar açılmıştır.
Bazı animeler var ki müzikleri birçok live action filmden güzeldir. Seri olarak naruto türkiye’de Çokça bilinmekle beraber ben shoujo ve Josei tutkunuyum özellikle. Movie olarak hayao miyazaki yapıtları başta olmak üzere hemen her türü güzeldir. Bazıları var ki insanı perişan eder ( the grave of the fireflies ). Çok güzel çok.
japon kültüründe, kitap okuma alışkanlığını çeşitli kara dönemlerden geçtiklerinden dolayı oturtamadıklarından, manga ile bu güdüye ulaşmak hedeflenmiştir. gelişen teknoloji ile birlikte de, gerek uzun çalışma saatleri, gerekse de sosyokültürel bir devinim yaratmak açısından, iş animeye dönmüştür. nitekim başarılı da olmuştur. sıkı bir captain tsubasa ve fullmetal alchemist hayranı olarak nacizane, günümüzde yapılan şu haklı eleştiriye şiddetle katılmaktayım : çocuk pornosu gibi iğrenç bir sapkınlığı bu yapıtlardan temizleyemediler. yasa da müsaade ediyor. soğutuyor insanı
türkiye'de çok yanlış bir konseptte algılanan japon animasyonları.
daha önce yazmıştım zaten eğlence sektöründe büyük bir pay sahibidir ve hollywood gibi bir endüstridir esasında anime. yüzlerce ressam, grafiker, animasyon sanatçısı, müzisyen vs buradan ekmek yer.
ayrıca "çocuk işi" denen çoğu animenin japonya'da festivalleri düzenlenir ki benim bildiğim sadece gundam festivali. çok ünlü müzisyenlerin konserleri oluyor mesela. çünkü zaten bir müzisyen için şarkısının/müziğinin anime openingi seçilmesi o şarkının milyonlarca kişiye ulaşması demek ki gundam gibi bir animede güney afrikalısından bolivyalısına kadar herkes o şarkıyı/müziği dinliyor.
ayrıca japonya'nın çoğu kişi tarafından cennet ülke olarak görülmesinin sebebi de animeler. japonya'ya kültürü haricinde ilgi duyan insanların çoğu animeler sebebiyle japonya'ya ilgi duymaya başlamıştır. ayrıca insanların çoğunun japonca öğrenmek istemesinin sebebi de büyük oranda animelerdir.
"anime çocuk işi" evet.
ondan sonra "neden türkiye'yi kimse sevmiyor?". az ders al adamlardan işte.
Ablamin adini hentai sandığı animasyon turu. "bildigin iyi hentai var mı?" Demesi sonucu dumura uğrayıp 3-4 saniyelik sessizlikten sonra sadece "yok" diyebilmistim. Acikladik tabi sonra..
"Ardışık resimlerle canlandırma sanatı" olarak ifade edilen animasyon teriminin Japonca karşılığıdır ve Japonya'da animasyonla ilgili yapılan tüm çalışmaları kapsar. Genellikle çok satan manga(bkz: manga) serilerinden uyarlanır.
Diğer animasyonlardan farkı nedir?
Teknik olarak;
Teknik olarak bir fark olduğunu söylemek mümkün değil çünkü anime çizim tarzı Disney'in çizim tarzından esinlenerek oluşturulmuş. Amerikan animasyon tekniğinden etkilenen Japon çizerler, büyük yuvarlak gözleri, uzun bacakları, farklı renkte saçları olan, vücut yapıları öne çıkan karakterler yaratmışlar ve bu tarz zamanla gelenekselleşmiş. (İstisnalar var elbette)
(Bu konuda bir tartışma mevcut, Japonya oldukça köklü bir resim geleneğine sahip ve 12. yy ka kadar uzanan resimli hikaye kayıtları mevcut. Avrupa ve Amerikan animasyonu ile karşılıklı bir etkileme-etkilenme kaçınılmaz. Tıpkı Van Gogh'un resimlerinde Japon geleneksel resminin etkilerinin görünmesi gibi.)
İçerik olarak;
En belirleyici fark, yalnızca çocuklar için değil yetişkinler için de anime yapılıyor olmasıdır. Her yaş ve gruba hitap eden farklı türlerde manga ve animeler yapılmaktadır. Fantastik , bilim kurgu, psikolojik gerilim, polisiye, pornografik… Aklınıza gelebilecek her türde manga ve anime üretilmektedir.
İkinci olarak, birbirlerinden oldukça farklı konu ve yaklaşımlara sahip bu çalışmalar çok yönlü, çok boyutlu bir evren tasarımına sahiptirler. Anime filmlerde karakterler mutlak iyi ve mutlak kötü olarak tasarlanmazlar. Karakterler değişirken iyi ve kötünün iç içeliği ve değişimin kaçınılmazlığı vurgulanır. Amerikan animasyon karakterlerinin aksine, anime kahramanların temel misyonu mevcut düzeni korumak değildir. Mevcut düzenin aksaklıklarıyla yüzleşir ve yeni olana karşı daha korkusuz hareket ederler. (Özellikle mecha serileri, siberpunk vb)
Japon kültürü, geleneksel shinto inancı (mutlak iyi ve mutlak kötünün olmaması, doğadaki her unsurun tanrısal bir özellik taşıması) ve Japonya’nın son 70 yılda yaşadığı politik ve teknolojik değişimler anime içeriklerini zenginleştiren unsurlardır.
Tarihi Bonus: Japonya’da Tv Anime serilerinin çıkış noktası "Astro Boy"dur. Animenin babası olarak anılan Osuma Tezuka’nın bu çalışması ilk büyük başarıyı getirir. Böylece anime Japonya sınırları dışına çıkarak popülerleşmenin ilk adımını atar. Çocuklar için yapılan ve tüm dünyada izlenmeye başlanan serilerden sonra sinema severler arasında animeye prestij kazandıran 1988 yapımı kült anime filmi "Akira" gelir. 2003 yılında Oskar ödülü alan Miyazaki filmi "Ruhların Kaçışı" ile anime filmlerin saygınlığı ve popülerliği iyice artar.
Yorum Bonusu: İçerik kısmında bahsettiğim ve anime dünyasını bu kadar ilgi çekici hale getiren yaratıcı ve yenilikçi bakış açısı diğer sinema sektörlerini,özellikle de Hollywood'u etkiledi. Aksiyon filmlerinde karakterlerin iç çatışmalarını görmeye başladık, Tarantino filmlerinde Japon animelerinden ilham aldı, Wachowski kardeşler "Matrix"i yaratırken "Ghost İn The Shell" anime filminden etkilendi. Bunlar en bilinen örnekler.
Düzeltme: Teknik olarak şöyle bir detay var, anime sektörü 70 li yıllarda sinemanın yarattığı boşluğu doldurarak büyümeye başlar, ilk kurulan firmalar küçük firmalardır ve Disney gibi devasa stüdyoların bütçelerine kıyasla çok küçük bütçelerle film yaparlar. Maliyeti düşürmek için kullanılan tekniklerden biri, çizilen tek bir karenin kamera tarafından taranmasıdır. (Kare üzerinde yukarı-aşağı ya da sağa-sola hareket yapılması gibi düşünebilirsiniz). Yapılan şey, farklı çekim açılarıyla çizilecek daha çok plan yerine, az kareyle günü kurtarmaktır. Buna pek çok animede rastlamışsınızdır. Kuşkusuz bu filmler Disney filmlerinin detay ve plan zenginliğine ulaşamamıştır. Bilgisayar teknolojisinin gelişmesi ve yapım bütçelerinin artması sayesinde bu yöntem artık pek kullanılmamaktadır.
Maliyeti azaltmak için Kullanılan diğer yöntem, hareket (ki hareket olan planları kamera taramasıyla kurtaramazsınız) yerine durumu anlatacak sembolik anlatımlar geliştirilmesidir. Gözlerdeki ifadelerin belirginleşmesi, abartılı mimikler, rüzgarda saçların dalgalanması, ellerin yumruk haline getirilmesi vb.
çocuklukta farkındalık olmadan izlediğimiz ve anılarımızda yer tutan animeleri saymazsak, 2016 da shaman king ile izlemeye başladığım genellikle mangadan, görsel romanlardan veyahut oyunlardan uyarlanan görsel eserler diyebiliriz kendilerine. oradan sonra death note, hellsing ultimate gibi animeler izlemiş olmakla beraber, beni anime izlemeye ve bu dünyaya asıl sokan anime code geass oldu kesinlikle. 2018 de code geass'ı bitirdiğimden beridir yoğunluktan zaman buldukça izlediğim ve bu süreçte code geass ile beraber steins;gate, fullmetal alchemist brotherhood, monster, berserk, yugioh 5d's gibi çok sevdiğim animeler izledim, bir yandan da zaman darlığından kısa bölümlü ama hikayesi hoşuma giden de çok anime izledim tabii. kesinlikle japonların çok ayrı bir hayal dünyası var ve bu yaratılan dünyalar beni gerçekten içine çekiyor, sanırım boş zamanda bilgisayar oyunlarının ve filmlerin yanında en büyük aktivitem diyebilirim. eskiden bu şekil yabancı dizi izlerdim, artık eskisi kadar açmasa da arada izlerim yine ama animeler bir başka benim adıma şimdilik. tabii 2018den beridir izliyorum ve her zamanda vakit ayıramıyorum, o açıdan da arşivim, izlediklerim boyuna geniş diyemem yine de fakat zaman geçtikçe o da olacaktır diye düşünüyorum.
