giorgio vasari'nin aktardığına göre, floransalı ipek tüccarı francesco del giocondo'nun eşi olan lisa del giocondo'nun portresi olan resim. francesco bey ipek tüccarı olduğu için, bazı sanat tarihçileri resmin arka planındaki manzaranın çin resimlerinden alındığını iddia etmekte.
resim ilk yapıldığında lisa hanımın kaşları ve kirpikleri de varmış. ama zaman içerisinde bunlar kaybolmuş. hatta bunu doğrulamak için fransız mühendis pascal cotte, resmin detaylı analizini yapmış ve vasari'nin aktardığı bu bilgiyi doğrulamış.
ayrıca vasari'nin yazdıkları haricindeki tüm spekülasyonlar çürütülmüş bir şekilde. yani resimdeki leonardo beyin kocası değil.* francesco beyin karısı lisa olduğu su götürmez bir gerçek. bunun haricindeki tüm spekülasyonların doğru bir yanı yok.
peki komplo teorileri haricinde bu resmi değerli kılan ne? üstelik resim epey deforme olmuşken...
bu resim leonardo'nun kuyuya attığı bir taştır.
nasıl ki günümüzde müzisyenler kayıt yaparken arkadaşları vs "dur lan bir bakalım ne yapıyor şu herif..." diye kayıt stüdyosuna gidiyorsa, bu resim yapılırken de leonardo'nun stüdyosuna ziyaretçiler gelirmiş. tabii gelen mahmut, hüseyin falan değil. raphael falan geliyor.
raphael de o sıralar daha yeni yeni bir şeyler ortaya koyuyor tabii. mona lisa'yı görünce "ananı avradını..." deyip koşa koşa stüdyosuna geri dönüyor ve şunu yapıyor. daha sonra bu şuna dönüşüyor. yani raphael'in neredeyse 20 yılı mona lisa'yı taklit etmekle geçiyor. mesela başka bir taklit de iskenderiyeli azize katerina .
bu durumu johann sebastian bach'ın ünlü oluşuna benzetebiliriz aslında. mesela bach besteleri çoğu kişi için oldukça sıkıcıdır. ama şöyle de bir durum var. adam resmen tüm batı müziğini dizayn etmiş, öldükten sonra ününü kaybetse bile.
bu resim de böyle bir şey işte. bir dönemin estetik algısını dizayn ediyor. belki şu anki zevklerimizle, bilgilerimizle bu resmi yorumlamamız çok anakronik olacaktır. ama bu resmi bu kadar ünlü yapan bu işte.
Do you smile to tempt a lover, Mona Lisa?
Or is this your way to hide a broken heart?
nat king cole - mona lisa nat king cole'un eriyen sesi bize aşkı ve gizemli tablonun güzelliğini anlatıyor. Sanatçının o huzur veren efsane sesiyle söylediği bu yavaş piyano baladı, 1950'lerde müzik listelerini kasıp kavurmuş.
mona lisa aynı zamanda dünyada en ünlü, en çok ziyaret edilen, hakkında en çok yazı yazılan, hakkında en çok şarkı söylenen ve en çok parodi yapılan ve en çok konuşulan sanat eseri olarak bilinir.
sanat tarihindeki en büyük mere exposure effect örneklerinden biri olan tablo. popüler olmaya başladıktan sonra daha da popüler hale gelip, kümülatif avantajın görsel karşılığına dönüşmüştür. hakkında bu kadar çok şehir efsanesi bulunmasının sebebi de aynıdır aslında.
louvre'da en kalabalık ziyaretçiyi önünde topladığından ziyaretçilerle arasına mesafeler koymuş tablodur. en yakınında en uzağından görüp detay yakalamaya çalışırsınız ama sadece çalışırsınız.
bunun bir de madrid'deki prado müzesinde sergilenen ve leonardo'nun öğrencilerinden birisi tarafından aynı stüdyoda orijinal eserle eş zamanlı yapıldığı düşünülen bir kopyası vardır. kopya, orijinal esere göre daha iyi kondisyonda olmasına rağmen elbetteki orjinalinin yanına bile yaklaşamıyor.
bunu bir de şöyle tanımlamak lazım aslında: sanılanın aksine sadece leonardo tarafından resmedilmemiştir mona lisa.
hanımefendi louvre'da ikamet ediyor. hayranlarıyla ilişkisi de pek mesafeli. görüşmek için oralara kadar gidip zahmete girmek anlamsız. o camın arkasındaki orijinal resim mi plotter çıktısı mı onu bile anlamak imkansız. i.hizliresim.com/...
kontür kullanılmadan yapılmıştır. gözler, burun ve ağız arasındaki geçişlerde çizgiler yoktur, yumuşak geçişler vardır. bu teknik sfumato olarak adlandırılıyor ve mona lisa bu tekniğin en bilinen örneği. bu teknikten midir bilinmez, arka planda resmedilen peyzajla figür arasındaki uhrevi kontrastla birlikte, figürün yüzünde çokça ifade okunuyor mutluluktan korkuya.
Leonardo da Vinci nin 16.yy eseridir. yağlı boya çalışması olup, tamamlanması 12 yıl almıştır. Tablodaki kadın ve tablonun sırlarına dair pek çok ispat ve rivayetler bulunmaktadır.