Sözlükte ne yazılmış okuyayım diye geldim ama "hiçbir şey" sonucu ile karşılaştığım teknoloji terimi (tanım bu değil tabi). E o zaman Sağdan soldan edindiklerimi anlatayım.
Ah bu daha çok para kazanma hırsı neler yaptırmıyor ki insanlara! Kripto para piyasasının temelini oluşturan bu bilişim teknolojisi bitcoinle birlikte geliştirilmiş bir ağ yapısı. Blok zinciri diye de anılıyor. Blok zinciri tanımlaması ilk kez 1991'de tanımlanmış. Günümüzde bu kadar çok anılma fitilini ise -Bazı kaynaklar 2008, bazıları 2009 diyor- Satoshi nakamoto takma isimli kişi/organizasyon tarafından çıkarılan bitcoin kripto para birimi yakmış. finans ve bankacılık sistemi için yıkıcı bir güç halini de almaya başladı. devletlerin elinden kripto para piyasasına müdahale etme yetkisini aldı.
Bilişimle az çok ilgisi olanlar verilerin nasıl kayıt altına alındığını bilir. Geleneksel veritabanlarında veriler satırlarda, sütunlarda, tablolarda ve dosyalarda depolanır. blok zincirinde ise, veriler dijital olarak binlerce bilgisayardan oluşan bir ağda, birbirine zincirlenmiş bloklarda depolanır. birbirine zincirlenmiş bloklarda depolama işlemleri kalıcı olarak ve herkes tarafından görülebilir. Bu sistemi önemli ve özel kılansa merkeziyetsizlik, hesap verebilirlik ve güvenlik gibi temel özelliklere sahip olması. Şeffaflık sunar... Aksi ispat edilinceye kadar güvenli olduğu kabul edilir.
Yukarıda anlattıklarım karmaşık geldiyse basitleştirip şu şekilde anlatayım: paylaşılmış bir Google doküman üzerinde ekip arkadaşlarınızla birlikte aynı anda çalışmanız mümkün. doküman paylaşılan herkes tarafından düzenlenebilir ve tüm düzenlemeler herkes tarafından görülebilir. işte bu sistem blok zinciri konseptidir.
Sanatçıların da dijital tasarımlarını bu yolla dünyaya duyurması fikri mülkiyet hakkı konusunda bir nevi tescil imkanı sunması... nft olarak bilinen dijital varlıkları da tasarımcıları blok zinciri sistemi ile kayıt altına alır. Fikri mülkiyet hakkı açısından önemli bir gelişme. Sanatçılar blok zinciri yöntemi ile elde ettiği fikir sahipliği ile telif haklarına da sahip olur. Eminim ki türkiye her konuda çok çok geriden geldiği gibi bu konudaki hukuksal düzenlemeyi de örnek davalar sonucunda ancak yapar.
Kripto para, nft uygulamalarından sonra diğer uygulama örneği bilkent üniversite'sindeki yazılımcıların geliştirdiği oy kullanma sistemi geliyor. Dünyadaki diğer ülkeler rağbet edebilir ama türkiye şeffaflığa karşı alerjisi olan bir ülke olduğu için blok zinciri tabanlı bir dijital oy verme sistemi devreye girmeyecektir. En azından yakın bir tarih için mümkün görünmüyor. Ama ilerleyen süreçlerde sosyal medyadan kaçınamadıkları gibi özellikle devlet işlerinde blok zinciri sistemi ile kayıt altına alınan işlemlerden kaçınılamayacağını düşünüyorum.
Yine başka örnek: ibm'in geliştirdiği food trust blok zinciri... ibm bu zinciri "Herkes için daha akıllı, daha güvenli ve daha sürdürülebilir bir gıda sistemi oluşturmak üzere bir araya gelen üreticiler, sağlayıcılar, imalatçılar, perakendeciler ve diğerlerinden oluşan ekosistem" olarak tanımlıyor.
Gelecekteki alışkanlıklarımızın şekillenmesinde önemli bir yere sahip. Akıllı sözleşmeler, dijital noterler derken geliştiriciler hangi uygulamaları gündelik hayatımıza dahil edecek ilerleyen zamanlarda göreceğiz.
